کانال رسمی محسن کدیور

2023-06-11 02:38:03 #متن_کامل

زمینه و زمانه «مسئله حجاب»

متن کامل مصاحبه با سام فرزانه، برنامه شیرازه: کتابخانه قرن، بی بی سی فارسی

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-11 02:38:02 #خلاصه
زمینه و زمانه «مسئله حجاب»

متن کامل مصاحبه با سام فرزانه، برنامه شیرازه: کتابخانه قرن، بی بی سی فارسی

مطهری با اعدامهای اول انقلاب مخالف بود و نامه ای به قلم او خطاب به آقای خمینی در اسفند ۱۳۵۷ برای متوقف کردن اعدامها با امضای جمعی از اعضای شورای انقلاب منجر به «توقف محاکمات دادگاههای انقلاب تا تصویب آئین نامه جدید» می شود.

زمینه و زمانه کتاب «مسئله حجاب» فضای استبداد سکولار غربگراست و پیام آن «حجاب اختیاری» می باشد.

این کتاب برای فضای استبداد دینی که خود را به «حجاب اجباری» سنجاق کرده، نوشته نشده است، و به درد چنین فضایی هم نمی خورد.

پیام اصلی کتاب مسئله حجاب مطهری دو چیز است:
اول پوشاندن صورت با نقاب و برقع و نیز پوشاندن دو دست از مچ تا سر انگشتان واجب نیست.
دوم زن مسلمان با رعایت پوشش مذکور و عدم اختلاط با مردان مجاز به شرکت در فعالیتهای اجتماعی است.

مطهری منتقد جدی پرده نشینی، محبوس کردن زنان در خانه، و از مدافعان تحصیل و فعالیت اجتماعی بانوان مسلمان بوده است.

حداقل دو نقد درباره این کتاب منتشر شده است:
یکی محمدتقی شریعتمداری، «پاسخهای استاد به نقدهایی بر کتاب مسئله حجاب» (۱۳۶۷):
«رعایت این فلسفه [فلسفه حجاب مطهری] وقتی امکان دارد که زن محصور در خانه باشد و الا هرچه پای زن به اجتماع بیشتر باز شود زمینه برای تمتعات عمومی و زنا فراهم تر می گردد!»

دیگری مهدی شریعتی، «حل مسئله حجاب: نقدی بر دیدگاه های استاد شهید مطهری در مسئله حجاب» (۱۳۹۹).

با توجه به این دو نقد ارزش کتاب مسئله حجاب مطهری و موضع معتدل آن بیشتر درک می شود.
منتقدان مسئله حجاب با بروز زن خارج از خانه به هر شکلی مشکل دارند.
زن مطلوب ایشان زنی است که در پستوی خانه از انظار پنهان شده باشد.

«تشویق به حجاب اختیاری» (کار مطهری در دهه ۴۰) امری متباین با «توجیه حجاب اجباری» (سیاست رسمی نظام پس از انقلاب) است.

من اطمینان دارم اگر مطهری ترور نمی شد و شاهد حوادث تلخ دوران جمهوری اسلامی بود، در صف اول منتقدان و مخالفان «حجاب اجباری» بلکه اصل این شیوه حکومت جا می گرفت.

مطهری در زمره نواندیش ترین متفکران حوزوی و یقینا از جنسی متفاوت با جمهوری اسلامی پیاده شده در عمل بوده است.

مطهری اگر می ماند یا سرنوشت جمهوری اسلامی متفاوت می شد، یا او در صف منتقدان و مخالفان این نظام به زندان می افتاد.

مطهری «روی زن» را زینت ظاهر دانست و از فعالیت اجتماعی بانوان دفاع کرد.
ما «موی زن» را هم به زینت ظاهر افزودیم.
بدون «مسئله حجاب» مطهری تحقیقات بعدی میسر نبود.

https://kadivar.com/20812/ Open / Comment

2023-06-11 02:38:02 زمینه و زمانه «مسئله حجاب»

متن کامل مصاحبه با سام فرزانه، برنامه شیرازه: کتابخانه قرن، بی بی سی فارسی

زمینه و زمانه کتاب «مسئله حجاب» فضای استبداد سکولار غربگرا و پیام آن «حجاب اختیاری» است.

این کتاب برای فضای استبداد دینی که خود را به «حجاب اجباری» سنجاق کرده، نوشته نشده است، و به درد چنین فضایی هم نمی خورد.

«تشویق به حجاب اختیاری» (کار مطهری در دهه ۴۰) امری متباین با «توجیه حجاب اجباری» (سیاست رسمی نظام پس از انقلاب) است.

مرتضی مطهری اگر ترور نمی شد، یا سرنوشت جمهوری اسلامی متفاوت می شد، یا او در صف منتقدان و مخالفان این نظام به زندان می افتاد.

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-09 06:24:42 #فایل_صوتی

مسئله حجاب
شیرازه – کتابخانه قرن (۳۹)، سام فرزانه

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-09 06:24:42 #متن_کامل

مسئله حجاب
شیرازه – کتابخانه قرن (۳۹)، سام فرزانه

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-09 06:24:42 مسئله حجاب، شیرازه - کتابخانه قرن (۳۹)
بی بی سی فارسی، مصاحبه با سام فرزانه

کتاب مسئله حجاب بهترین نماد «حجاب اختیاری» از سال ۱۳۴۷ به بعد است.

کتاب «مسئله حجاب» در دوران خود یک کتاب صف‌شکن و نواندیشانه بوده است.

حضور اجتماعی زن مسلمان با این کتاب مطهری وارد مرحله جدیدی می‌شود. ‌

مطهری در کتاب خود راه میانه‌ای بین پرده‌نشینی و حذف زن به شکل کامل از فعالیت‌های اجتماعی از یک سو و اختلاط زن و مرد و عدم رعایت هرگونه محدودیت دینی در پوشش زنان از سوی دیگر را نشان داده است و آن وجوب پوشش تمام بدن به استثنای صورت و دو دست، و جواز فعالیت اجتماعی زنان با رعایت پوشش یاد شده است.

«مسئله حجاب»، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های مطهری در انجمن اسلامی پزشکان بود که در سال ۱۳۴۷ منتشر شد.

مطهری با زبانی متجددانه از پوشش اسلامی دفاع کرده است.

«فلسفه پوشش در اسلام» به نظر مطهری:
۱- باعث آرامش روانی جامعه می‌شود. 
۲- باعث استحکام پیوند خانوادگی می‌شود.
۳- باعث استواری اجتماع می‌شود.
۴- باعث افزودن ارزش و احترام زن می‌شود.

یک نوع نگاه مردسالارانه بر فقه و بر تفکر دینی اعم از سنی و شیعی وجود دارد.
می‌خواهد جامعه سالم باشد، به جای اینکه بگوید آقا تو نگاهت را بهداشتی‌تر کن، به زن می‌گوید تو بیرون نیا که من سالم بمانم.

به نظر وی مطلبی که از آیه ۳۱ سوره نور استفاده می‌شود یک حقیقت جاودانی است:
زن مسلمان باید آن‌چنان در میان مردم رفت و آمد کند که علائم عفاف و وقار و سنگینی و پاکی از آن هویدا باشد و با این صفت شناخته شود.

کتاب مسئله حجاب مطهری از کتاب‌های مهم و تاثیرگذار قرن چهاردهم است، این را نمی‌توانیم انکار بکنیم.

اما از دو حیث فکر نمی‌کنم در قرن پانزدهم خوانده شود، مگر برای اطلاع از تاریخ تفکر اسلامی در این زمینه.

یکی اگر نویسنده خود زنده بود و به احتمال زیاد در ادامه اجتهاداتش به نتیجه‌ای شبیه نتیجه من می‌رسید و می‌گفت که پوشاندن موی زنان دلیل معتبر دینی ندارد.

حیث دومش هم این است که با تحولات اجتماعی فرهنگی در ایران انتشار آرا جدیدتر مبنی بر عدم وجوب پوشش موی سر و حتی عدم استحباب آن، دیگر مسئله حجاب آقای مطهری در سایه این آرا قرار می‌گیرد و حداقل می‌شود گفت جایگاه سابقش را ندارد.

با توجه به اینکه نزدیک دو سوم مصاحبه اینجانب درباره کتاب «مسئله حجاب» مطهری به دلیل کمبود وقت و غیر آن در برنامه امکان پخش نیافته است، متن کتبی کامل مصاحبه خود با شیرازه را متعاقبا برای استفاده علاقه مندان منتشر خواهم کرد.

https://kadivar.com/20800/
@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-09 06:24:42 مسئله حجاب، شیرازه - کتابخانه قرن (۳۹)
بی بی سی فارسی، مصاحبه با سام فرزانه

کتاب مسئله حجاب مرتضی مطهری بهترین نماد «حجاب اختیاری» از سال ۱۳۴۷ به بعد است.

این کتاب در دوران خود یک کتاب صف‌شکن و نواندیشانه بوده است.

حضور اجتماعی زن مسلمان با کتاب مطهری وارد مرحله جدیدی می‌شود.

مطهری با زبانی متجددانه از پوشش اسلامی دفاع کرده است.

کتاب مسئله حجاب مطهری از کتاب‌های مهم و تاثیرگذار قرن چهاردهم است.

اگر نویسنده خود زنده بود، به احتمال زیاد در ادامه اجتهاداتش به نتیجه‌ای شبیه نتیجه من می‌رسید و می‌گفت که پوشاندن موی زنان دلیل معتبر دینی ندارد.

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-04 06:29:59 #متن_کامل

احمد قابل در زبان انگلیسی

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-04 06:29:59 احمد قابل در زبان انگلیسی

احمد قابل (۱۳۹۱-۱۳۳۶) مجتهد مجاهد نواندیش فقید در کشور خود چه در دهه آخر زندگی چه پس از درگذشت امکان انتشار نداشته است.

او تنها توانست دو کتابش را منتشر کند. هشت جلد دیگر از آثارش زیر نظر و با مقدمه تحلیلی اینجانب در فضای مجازی منتشر شد (۱۳۹۲-۱۳۹۱).

اگر خفقان و سانسور مانع از نشر کاغذی آثار قابل در ایران شده است، در زبان انگلیسی تا کنون چند مقاله و یک کتاب توسط لوُید ریجن درباره او منتشر شده است: پژوهشگر دانشگاه گلاسکو.

ریجن به زبان فارسی مسلط و نویسنده ای پرکار است. دو کتاب جدید ریجن درباره احمد قابل است، اولی یک چهارم آن، و دومی به طور کامل.

کتاب «حجاب: دیدگاههای سه حوزوی مدرن ایرانی»:

Ridgeon, Lloyd (2021). Hijab: Three Modern Iranian Seminarian Perspectives. London: Gingko Library

حجاب (پوشش سر) با تمرکز بر سه نماینده فکری، به اختلاف نظر میان حوزویان درباره حجاب در جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد:

مرتضی مطهری که حجاب را واجب می‌دانست،
احمد قابل بر استحباب حجاب استدلال می کرد
و محسن کدیور که حجاب را نه واجب و نه مستحب می داند، و آن‌را وابسته به مقتضیات زمان و مکان معرفی می کند.

بخش سوم کتاب (ص ۱۲۷ تا ۲۰۱) درباره احمد قابل است. این کتاب نخستین تحقیق در این موضوع مهم نه تنها در زبان انگلیسی بلکه در هر زبانی از جمله فارسی است.

تک نگاری «احمد قابل و تفکر اسلامی معاصر: شریعت عقلانی در ایران قرن بیست و یکم»

Ridgeon, Lloyd (2023). Ahmad Qābel and Contemporary Islamic Thought: Rational Shariah in Twenty-First Century Iran. Cambridge: Cambridge University Press.

احمد قابل یکی از چهره‌های کلیدی در جریان نواندیشانه دینی است که دیدگاه‌های رادیکالش از جمله جسورانه‌ترین دیدگاه‌های نسل او محسوب می شود، کسی که به دنبال عقلانی کردن و نوسازی فهم‌از شریعت بود.

ریجن در این تحقیق جامع با مراجعه مستقیم به نوشته‌های قابل خصوصا «شریعت عقلانی» آزمونی بنیادی از آراء او ارائه می‌کند.

کتاب شامل هشت فصل به شرح زیر است:
سرگذشت احمد قابل: گذار از خطوط قرمز؛
فقه: شریعت عقلانی؛
تاریخ: چهره های امام حسین؛
سیاست: دیدگاههای قابل درباره ولایت فقیه؛
جنسیت: حقوق زنان؛
ارتداد و آزادی دین؛
جامعه: نقش اسلام در جامعه؛
و خرافات.

فصول کتاب با دقت انتخاب شده اند و گزارشی روش‌مند از مجموعه آثار یازده جلدی احمد قابل است.

ریجن در کنار دیگر حوزه های پژوهشی‌اش اکنون یک «قابل شناس» تمام عیار است.

در مجموع باید به نویسنده به خاطر این کار پاکیزه و جامع تحقیقی تبریک گفت.

https://kadivar.com/20771/
@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment

2023-06-04 06:29:59 احمد قابل در زبان انگلیسی

اگر خفقان و سانسور مانع از نشر کاغذی آثار قابل در ایران شده‌است، در زبان انگلیسی لوُید ریجن پژوهشگر دانشگاه گلاسکو به معرفی قابل همت گماشته است.

در کتاب «حجاب: دیدگاههای سه حوزوی مدرن ایرانی» دیدگاههای مرتضی مطهری (وجوب حجاب)، احمد قابل (استحباب حجاب)، و محسن کدیور (وابستگی حجاب به مقتضیات زمان و مکان) بررسی شده است.

در تک نگاری «احمد قابل و تفکر اسلامی معاصر: شریعت عقلانی در ایران قرن بیست و یکم» ریجن وی را به عنوان یکی از چهره های جسور نواندیشی دینی در ایران معرفی کرده‌است.

@Mohsen_Kadivar_Official Open / Comment