2020-12-25 09:34:58
جامعه‌شناسی کمک‌رسانی بعد از وقوع فاجعه؛ مطالعه‌ای درباب روستاهای شهرستان بم بعد از زلزله سال 1382
https://t.me/Nativesociology
پدید آورندگان:
غلامرضا صدیق اورعی
(نویسنده مسئول)
احمدرضا اصغرپور ماسوله
نشریه:
مجله مطالعات اجتماعی ایران
دوره 13، 2
(جامعه‌شناسی مصایب‌جمعی و مدیریت بحران)
زمان انتشار: تابستان 1398
صفحات 104-122
زلزله‌ای بزرگ با قدرت ۶٫۶ ریشتر بامداد جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم و مناطق اطراف آن را لرزاند و یکی از زلزله‌های پر تلافات تاریخ این سرزمین را رقم زد.
مقاله‌ای که تقدیم می‌شود، حاصل تحقیقی است که در فاصله‌ای چند روزه بعد از آن واقعه و با حضور در محل این فاجعه به انجام رسیده بود و اخیراً در ویژه‌نامه «جامعه شناسی مصایب جمعی و مدیریت بحران» مجله مطالعات اجتماعی ایران به چاپ رسیده است.
در مقاله حاضر-که با استفاده از داده‌هایی که از روستاهای زلزله‌زدة بم بعد از وقوع زلزله سال 1382 جمع‌آوری شده است- یکی از مهم‌ترین انگاره‌های جامعه‌شناختی در زمینه فجایع طبیعی بررسی شده است.
زلزله یا هر فاجعه طبیعی دیگر به بخش یا لایه‌ای از جامعه آسیب می‌زند که لایه ریخت‌شناختی (مورفولوژی) نامیده می‌شود
و طی آن احتمال دارد که جامعه، بخشی از اعضای خود را از دست بدهد.
این لایه شامل امکانات و ویژگی‌های فیزیکی جامعه است.
میزان آسیب‌دیدگی اعضای جامعه، تابعی از شدت حادثه و نیز استحکام فیزیکی و آمادگی دفاعی آن است.
ازدست‌دادن برخی از اعضا، برای جامعه دو پیامد مهم دارد:
اول، آسیب‌دیدن شبکه‌های روابط اجتماعی،
و دوم، فعال‌شدن اعضای شبکه‌های اجتماعی برای جبران آسیب‌دیدگی.
بعد از وقوع حادثه و آسیب‌دیدگی بخشی از جامعه، لایه‌های دیگر فعال می‌شوند و تلاش می‌کنند آسیب را حتی‌الامکان کاهش دهند و به‌سوی بهبودی بروند.
ویژگی مهم شبکه‌های اجتماعی آن است که عموماً به گره‌های خاصی متکی نیستند و ازبین‌رفتن گره‌های معدود به گسست در شبکه نمی‌انجامد، بلکه دیگر اعضای شبکه را به نزدیکی ترغیب می‌کند.
البته، این ادعا را دو عامل مهم محدود می‌کنند:
اول، تعداد اعضای آسیب‌دیده،
و دوم، میزان فشار معیشتی بر بازماندگان.
هر دو عامل اگر افزایش یابند ممکن است انسجام اجتماعی را مختل کنند، نظم اجتماعی را بر هم بریزند و اشخاص را به‌سوی فردگرایی سوق دهند.
تحلیل‌های انجام‌شده با استفاده از داده‌های کمّی دست اول نشان می‌دهد که:
در روستاهای زلزله‌زده بم، شبکه‌های اجتماعی به یاری تقریباً تمام افراد آسیب‌دیده رفته‌اند
و گرچه خود بازماندگان هم آسیب‌دیده بودند، کمک‌رسانی متوقف نشده
و این خود عامل مهمی در هضم سریع‌تر پیامدهای ناگوار زلزله بوده است.
دسترسی به این متن کامل این مقاله از طریق لینک زیر:
www.jss-isa.ir/article_43302.html
اگر جامعه شناسی بومی، اندیشه و عمل را میپسندید، لطف کرده و آن را به دوستان خود پیشنهاد دهید.
https://t.me/Nativesociology
ارتباط با ادمین:
@MBSadra
1.3K viewsedited 06:34
ج
