یک پیشنهاد انتخاباتی با توجه به اینکه مطالبه مقام معظم رهبری | جامعه خبری تحلیلی الف
یک پیشنهاد انتخاباتی
با توجه به اینکه مطالبه مقام معظم رهبری در امسال، مشارکت حداکثری مردم در انتخابات است، و کمترین میزان مشارکت در انتخابات در کلانشهرها است، به نظر می‌رسد که یکی از مهمترین موضوعاتی که به مشارکت بیشتر مردم در انتخابات کمک میکند، اصلاح نظام انتخاباتی کلانشهرها و تبدیل نظام انتخاباتی اکثریتی به نظام انتخاباتی تناسبی حداقل در کلانشهرهای ۴ کرسی به بالاست.
نظام اکثریتی در حوزه دو نماینده و بیشتر به این شکلی که در کشور ما وجود دارد در هیچ کجای دنیا مسبوق به سابقه نیست. در کشورهای مختلف، اگر نظام انتخاباتی اکثریتی دارند مربوط به حوزه‌های تک نماینده ای است. آنها حوزه های چند نماینده ای خود را یا به چند حوزه تک نماینده ای تقسیم کرده اند و یا در این حوزه ها با استفاده از نظام انتخابات تناسبی، نماینده انتخاب می کنند. در بسیاری از کشورها که دارای حوزه های تک نماینده ای و چند نماینده ای هستند برای حوزه های تک نماینده ای نظام اکثریتی و برای حوزه های چند نماینده ای نظام تناسبی را انتخاب کرده اند. اینکه ادعا میشود نظام فعلی اکثریتی ما برای حوزه‌های چند نماینده ای کارآمد نیست، دلیلش این است که نظام انتخابات اکثریتی در این حوزه ها نظام صفر و یک است، یعنی ممکن است در حوزه های چند نماینده ای، برخی از جناحها و جریانهای سیاسی هیچ نماینده ای نداشته باشند و یا اینکه کل کرسیها را بخود اختصاص دهند؛ اتفاقی که تقریبا در همه دوره ها در بیشتر حوزه های چند نماینده ای از جمله حوزه انتخابیه تهران شاهد آن بوده ایم. اگر در حوزه های چند نماینده ای بجای نظام انتخابات اکثریتی، نظام انتخابات تناسبی حاکم باشد هر جناح و جریان سیاسی و تخصصی متناسب با وزن آرای خود، صاحب کرسی میشود و هیچ جناح و جریان دارای رای، بدون کرسی نخواهد شد. در این حالت نه نامزدهای هر جریان و نه هواداران آنها ناچار در طول یک دوره و یا از یک دوره به دوره دیگر ناچار به تغییر دیدگاه و یا چرخش سیاسی نیستند، چراکه در هر صورت جناح آنها صاحب کرسی است.
اگر آنچه کمیسیون شوراهای مجلس، به جمع‌بندی رسیده است و کلیات آن در این کمیسیون رای آورده، در صحن مجلس هم به تصویب برسد، برای حوزه های سه و کمنر از سه نماینده مثل گذشته نظام انتخاباتی بدون تغییر و مثل گذشته نظام اکثریتی خواهد بود و برای حوزه های ۴ نماینده و بیشتر نظام انتخاباتی عوض شده و از اکثریتی به تناسبی تغییر خواهد کرد. به عبارت دیگر فقط در ۵ حوزه تهران، تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد، بر مبنای نظام انتخابات تناسبی نماینده انتخاب میشود. به بیان دیگر در مجموع، ۵۰ نماینده از ۲۹۰ نماینده از طریق نظام انتخابات تناسبی انتخاب خواهد شد. اگر این تغییر را در حوزه های ۴ نماینده و بیشتر در این دوره از انتخابات داشته باشیم از تجربه آن برای تغییر در دوره های بعدی میتوانیم استفاده کنیم.
مزیت نظام انتخاباتی تناسبی در یک حوزه چند نماینده ای این است که رقابت بیشتری شکل خواهد گرفت و همه جناحها و جریان های سیاسی برای داشتن نماینده بیشتر، سعی می‌کنند همه هواداران خود را پای صندوق‌های رای بیاورند. در این نظام انتخاباتی، هیچ جناح و جریان سیاسی دارای رای، بدون کرسی نمی ماند. ممکن است در یک دوره ای یک جریان سیاسی، اکثریت آرا را داشته باشد ولی کل کرسیها به این جریان اختصاص داده نمی شود و جریان اقلیت هم به اندازه سهمش صاحب کرسی میشود.
