2022-06-21 06:09:41
شهر و شهروند
ارسطو انسان را حیوان سیاسی تعریف می کند.
ارسطو در کتاب اخلاق می‌گوید: «هدف و غرض سیاست، عالی‌ترین اهداف و اغراض است. عنایت و توجه علم سیاست بر این است که اهل مدینه را متصف به خصایلی کند و به عبارت دیگر علم سیاست می‌خواهد و می‌کوشد مردمانی بافضیلت و عالی‌قدر که در اعمال و رفتارشان آثار نجابت و شرافت هویدا باشد، بپروراند»
در اندیشه ارسطو انسان با سیاست تعریف می شود و تمایز انسان با سایر حیوانات را در «سیاسی بودن انسان» می داند.
در دیدگاه ارسطو انسان با زیست اجتماعی و تعامل با دیگران و مشارکت در امور اجتماعی است که خود را به عنوان موجودی متفاوت از سایر جانداران عرضه می کند.
ارسطو می‌گوید «آن کس که از روی طبع، و نه بر اثر تصادف، بی‌وطن (بی دولتشهر) است، موجودی یا فروتر از آدمی است یا برتر از او». به عقیده او انسانی که نیاز به جامعه نداشته باشد وجود ندارد و چنین شخصی یا فرشته و موجودی فرا انسانی است یا اینکه به مرحله انسانی نرسیده است.
با چنین دیدگاهی پولیس(شهر) در یونان باستان به مکانی گفته می شود که مجموعه ای از انسانها با هدف رشد و تعالی و رشد فضائل انسانی کنار هم گرد آمده اند و چیزی به نام خوشبختی و سعادت فردی قابل تصور نیست. در نگاه ارسطو انسان در مقام موجودی دارای اندیشه و تفکر موجودی ذاتا شهری(اجتماعی) است و جامعه ای که برای چنین اهدافی تشکیل نشده باشد را نمی توان جامعه و چنین فردی را نمی توان شهروند نامید.
ارسطو می گوید: «فضیلت هر شهر وابسته به آن است که افرادی که در حکومت شرکت دارند، دارای فضیلت باشند. و در دولتشهر ما، همۀ افراد در کار حکومت شریک‌اند»
حال اگر از نگاه ارسطو به بسیاری از جوامع امروز از جمله به جامعه خویش نگاه بیندازیم، نمی توانیم هیچکدام از شهرهایمان را به شهر به مفهوم مورد نظر در فلسفه سیاسی ارسطو «شهر» بنامیم. افراد و انسان های ساکن در جوامع و شهرهای امروز ما در واقع نه شهروند در مفهوم مورد اشاره ارسطو، بلکه انبوهی از انسان های تنها هستند که هر کدام به تنهایی اهداف و آرزوها و خوشبختی خود را جستجو می کنند.
ارسطو می‌گوید: «همۀ جوامع به پاره‌یی از خیر نظر دارند، آن جامعه‌یی که بالاتر از همه و فراگیرندۀ همۀ جوامع دیگر است، خیر برترین را می‌جوید و این‌گونه جامعه است که شهر یا اجتماع سیاسی نام دارد»
"خیر برین" یا خیر همگانی مورد اشاره ارسطو، همان چیزی است که در جامعه سیاسی جهان امروز به فراموشی سپرده شده و همه افراد (چه در مقام حاکم چه در مقام شهروند) نه تنها خیر همگانی را جستجو نمی کنند بلکه در تلاشند از یکدیگر پله ای بسازند تا از آن طریق به سعادت و شادی و خوشبختی فردی دست یابند.
و در سوی دیگر این معادله عجیب و تاسف بار هم شهروندانی قرار دارند که نه شناخت خاصی از سیاست و هدف تشکیل جامعه داشته و نه به نقش خود به عنوان «حیوان سیاسی» آگاهی دارند. شهروندان به سایر شهروندان به چشم ابزارهایی نگاه می کنند که از طریق آنها به سود و منفعت بیشتر دست یابند. (کافیست به رفتارهای بسیاری از شهروندان در بازار ارز و سکه و خودرو و .. نگاهی بیندازیم تا متوجه شویم که شهروند امروز چه تفاوت معنایی عمیقی با شهروند مورد اشاره در اندیشه فیلسوفانی مانند ارسطو و افلاطون دارد)
فرهاد فنبری
T.me/Deznn کانال تلگرام
گروه واتسپ شماره ۷
https://chat.whatsapp.com/ECOFDyeCAQF1KSTlEcvw47
گروه واتسپ شماره ۱۱
https://chat.whatsapp.com/Cl17tYNojKxAYAcWi8fOR0
اینستاگرام
https://www.instagram.com/p/CcnkLn4o8ek/?igshid=YmMyMTA2M2Y
184 viewsedited 03:09
D
