ECONOMY | اقتصاد

2022-04-07 10:54:25 مجموعه آزادی انتخاب
قسمت 10-10
آزادی انتخاب، عنوان یک مجموعه تلویزیونی ده-قسمتی است که در سال ۱۹۸۰ به نویسندگی و اجرای میلتون فریدمن از شبکه ی تلویزیونی پی بی اس پخش شد. هر قسمت مشتمل بود بر دو بخش؛ بخش اول مستندی بود که فریدمن اجرا می کرد، و بخش دوم گفتگویی بود میان موافقان و مخالفان، اعم از دانشگاهیان، سیاستمداران و بازرگانان، در باب موضوع مستند.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-04-07 10:54:14 عادی شدن امر فلاکت؛مرزهای آنومیک نزدیک است
سجاد بهزادی

ایران بر اساس آخرین برآوردهای صورت گرفته در رتبه هشتم دنیا از حیث شاخص فلاکت در بین ۱۵۶ کشور دنیا پس از ونزوئلا، لبنان، زیمبابوه، سودان و سوریه قرار دارد. گفته می شود شاخص فلاکت در ۲۰ استان ایران از میانگین کشوری فراتر رفته است و دست‌کم ۸ استان ایران از حیث شاخص فلاکت، یعنی مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم، در محدوده بالای ۶۰ درصد جای گرفته‌اند.

بیکاری و تورم بعنوان اصلی ترین شاخص فلاکت، مسئله ساده ای نیست که یک جامعه آن را به راحتی تحمل کند.بارها دیده ایم در دیگر جوامع، به خاطرجابجایی بسیار اندک قیمت ها، خشم عمومی فراگیر می شود و این خشم به خیابان ها می رسد و نارضایتی ها گسترده می شود.پرسش اساسی اینست که آیا جامعه ایران به عادی شدن امر فلاکت گرفتار شده است و ذهن، روان و رفتار جامعه با فقر و تورم عجین شده است؟

جامعه ای که از صبح تا شب به گرانی و فلاکت فکر می کند گرفتار چه آسیب هایی که نمی شود.یک جامعه فلاکت زده به همه چیز بی اعتماد می شود و انگیزه و امید به زندگی در میان این جامعه نیز حداقلی می شود. جامعه فقرزده مدام نگران است و این نگرانی خطرآفرین است.

ذهن وروانی که آزاد نیست و مدام نگران آینده است، مستعد هر آشوبی می شود و عادی شدن امر فلاکت برای این جامعه موقتی و چون آتش زیر خاکستر می ماند.

اشتباه مهلکی که در میان مسئولان وجود دارد اینست که فکر می کنند جامعه فلاکت زده امروز ایران، به خاطر زندگی نجیبانه ای که با فقر دارند "تاب آوری" بالایی دارند و برای پایین آوردن شاخص های فلاکت همچنان فرصت هست.
این تصور اشتباهی از "تاب آوری" جامعه ایران است که بارها شنیده می شود.یک بار رئیس پیشین بانک مرکزی گفته بود"سال هایی که که پشت سر می گذاریم، سال های محک تاب آوری اقتصاد و جامعه است."
به قول احمدی‌نژاد رئیس جمهور سابق که برخی فقر وفلاکت امروز را نتیجه عملکرد دیروز او می دانند در قامت مدعی و در جمع گروهی از مردم گفته بود" این اشتباه بزرگی است که فكر كرده‌اید كه می‌توانید ملّت ايران را در اين سطح نگه دارید. اين فنر به زودی درخواهد رفت."
علی مطهری نماینده پیشین مجلس نیز قبل تر گفته بود" مردم تا کی مقاومت کنند؟ افق روشنی وجود ندارد. این فشار اقتصادی و اینکه خیلی امیدی به آینده وجود ندارد از دلایل کمرنگ شدن حضور مردم در انتخابات گذشته است.افق روشنی برای برخی از مردم وجود ندارد؛ یعنی به نظر من زبان حال مردم این است که ما مقاومت می‌کنیم ولی تا کی؟"

نباید بی خیال به عادی شدن امر فلاکت در جامعه ایران بود. عادی شدن امر فلاکت، آرام آرام جامعه را به مرز آنومیک نزدیک می کند. جامعه به تعبیر دورکیم، وقتی در موقعیت آنومیک قرار می گیرد ارزش های اجتماعی در آن از بین می رود؛ به صورتی که افراد دچار تزلزل در شخصیت خویش شده و از آنجا که دیگر به هیچ‌چیز و هیچ‌کسی باور ندارند، تنها راه را در «خودکشی» می بینند.حوادث نگران کننده ای مانند خودکشی ها، سربریدن ها، گستره فساد و فاصله طبقاتی که عموما در ذیل شاخص های فلاکت زاده می شوند، نشان می دهد که بخشی از جامعه ایران آرام آرام خود را به موقعیت آنومیک نزدیک می کند.

ما راهی نداریم جز دگرگونی واقعی احوال در سال ۱۴۰۱ و آغاز قرن جدید شمسی. اگر دعای "حول حالنا" و دگرگونی احوال در دولت و ملت در سال جدید شاهد نباشیم و فلاکت همچنان عمیق تر شود بحران ها و آتش ها از زیر خاکستر بیرون می زند.

انرژی و پتانسیل های موجود در سپهر زیستی جامعه ایران را دریابیم و آن را در خدمت توسعه و شکوفایی قرار دهیم.هیچ عذر و بهانه ای برای هیچ گروه و دولتی پذیرفته شده نیست.دستاوردهای اجزاء سیستم کنونی روشن است و فاصله گرفتن از عقلانیت اشتباه است.باید جهان مدرن را با انسان های خوش فکر و تصمیم ساز بیشتر شناخت و منافع جامعه را از نو تعریف کرد.بنظر می رسد انسان های بزرگی هنوز هستند که می توانند از رشد فلاکت در جامعه بکاهند و تصمیمات درست تر بگیرند.باید از آنها استفاده کرد.

متاسفانه جامعه امروز ایران به مزرعه‌ای می‌ماند که انبوهی از بذرهای متنوع مربوط به گُل‌ها و درختان مختلف در زیر خاک آن مدفون شده است. حتی روی سطح مزرعه را خس‌ و خاشاک گرفته است و یک جاهایی هم کودهایی روی خاک است که فضا را متعفن کرده است. تا زمانی که اجازه رویش جوانه ها نمی دهیم و از استعدادهای تحول گرا استفاده نمی کنیم فلاکت هم عمیق تر می شود.

اقتدار سیاسی ضامن توسعه نیست و باید به جامعه و صاحبان خرد رجوع کرد؛ اما نه آن جامعه ای که ذهن و روانش با تورم و فلاکت در هم آمیخته است و به مرزهای آنومیک خود هر روز نزدیک تر می شود.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-19 08:26:55 مجموعه آزادی انتخاب
قسمت 10-9
آزادی انتخاب، عنوان یک مجموعه تلویزیونی ده-قسمتی است که در سال ۱۹۸۰ به نویسندگی و اجرای میلتون فریدمن از شبکه ی تلویزیونی پی بی اس پخش شد. هر قسمت مشتمل بود بر دو بخش؛ بخش اول مستندی بود که فریدمن اجرا می کرد، و بخش دوم گفتگویی بود میان موافقان و مخالفان، اعم از دانشگاهیان، سیاستمداران و بازرگانان، در باب موضوع مستند.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-19 08:26:38 درس تاریخ: چرا پوتین احتمالا سقوط می کند؟
صلاح الدین خدیو

پس از سه هفته ازتهاجم روسیه به اوکراین، برای همه مسجل شده که این کشور در تله ای خطرناک و راهی بی بازگشت افتاده است.
با هرنگاهی پوتین دو راه بیشتر ندارد: یاهم اکنون عقب نشینی کند و به قاعده جلوی ضرر را ازهر کجا بگیری منفعت است، عمل نماید.

یا اینکه به امید فرجی موهوم در آینده، جنگ را گسترش دهد و متحمل ضرر و زیان بیشتری گردد.
هر فرجام قابل تصور دیگری نمی تواند خالی از سویه ها و درونمایه های اصلی این دو راه حل باشد.

تاریخ روسیه مدرن می گوید که بار هزینه های شکست در جنگ خارجی روی سیاست داخلی سرشکن شده و آثار دیرپا و درازدامنی روی نظام سیاسی و رویکردهای اصلی آن بجای می گذارد.
از این رو شمار ناظرانی که پیش بینی می کنند تبعات شکست اخیر دامن پوتین و متحدانش را می گیرد و چه بسا باعث گذار از نظام سیاسی فعلی می شود، کم نیست.
قرینه این اظهارات، نمونه های مشابه در تاریخ معاصر روسیه هستند

جنگ کریمه: این جنگ که در سال 1856 میان روسیه تزاری با ائتلاف امپراتوری عثمانی، بریتانیا و فرانسه رخ داد، نخستین جنگ مدرن تاریخ محسوب می شود که با شکست سنگین روسیه خاتمه یافت. در چهار دهه قبل از آن، روسیه به عنوان فاتح پاریس پس از جنگ های ناپلئونی، لقب ناجی اروپا را یدک می کشید و نخستین بار به مثابه قدرتی جهانی مطرح شده بود. شکست روسیه مغرور در این جنگ اثرات دیرپای سیاسی و معنوی بسیاری بجای گذاشت و به موج عظیمی از غرب گرایی و تقاضا برای اصلاحات و نوسازی منجر شد که چند دهه به طول انجامید.

منتقدان نیکلای اول وی رامتهم می کردند که با لجاجت والحاح بر سیاست نظامی، کشور را به دامن جنگی ویرانگر انداخته وبویژه روی مقایسه های تحقیرآمیز با بریتانیای صنعتی وپیشرفته تاکید می کردند.

جنگ روسیه وژاپن: شکست 1905 روسیه بعنوان یک قدرت بزرگ اروپایی ازیک کشور کوچک آسیایی که به تازگی به یمن نوسازی و اصلاحات موثر، گامهایی بزرگ در راه توسعه برداشته بود، پیامدهایی فراتر ازمرزهای این کشور داشت. این شکست سهمگین درعین اینکه الهام بخش ملت های ضعیف و تحت استعمار بود، در داخل روسیه مشوق انقلاب بورژوا دمکراتیک سال 1905 گردید. باز بار سنگین انتقادات متوجه دربار و نابرابری های عظیم اقتصادی و اجتماعی و ناتوانی کشور در رسیدن به توسعه شد و برای نخستین بار قانون اساسی و مجلس دوما بوجود آمد.

جنگ جهانی اول: شکست روسیه مقهور استبداد و عقب ماندگی در این جنگ و نیز ناتمام ماندن اصلاحات انقلاب مشروطه 1905، کاتالیزور انقلاب خونین بلشویکی سال 1917 گردید و روسیه وارد دوره تاریخی تازه ای شد که با اعدام آخرین تزار و به خاکسپاری نظام سلطنتی آغاز گردید.
کمونیست ها موفق شدند پس از جنگ دوم جهانی با کمک متحدان غربی خود امپراتوری مرده روسیه را احیا و مرزهای آن را تا مرکز اروپا جابجا کنند.

بحران موشکی کوبا: این بحران گرچه به جنگ نینجامید، اماپیامدهای عقب نشینی مسکو از لبه جنگ زلزله سیاسی بزرگی ایجاد کرد.
دو ابرقدرت آمریکا وشوروی در جریان افشای استقرار موشک های روسی در کوبا، تا آستانه جنگ اتمی پیش رفتند. مخاطره جنگ با عقب نشینی تحقیرآمیز کشتیهای جنگی شوروی از بین رفت.

شکست سیاسی مزبورموجب تضعیف جایگاه رهبری حزب کمونیست گردید. مضاف بر آن این عامل در کنار عواملی دیگر، سبب سازشکاف در اردوگاه کمونیسم وجدایی چین از شوروی شد و سقوط خروشچف و بازگشت استالینیست ها را در پی آورد.
این تحول ظاهرابمعنای سرسخت شدن دوباره مسکو وقدرت نمایی مجد آن بود، اماعملا فرصت اصلاحات را ازنظام گرفت وبه شیوه ای تدریجی آنرا درمسیر بی بازگشت فروپاشی قرارداد.

جنگ افغانستان: حمله شوروی به افغانستان درسال 1979 اشتباهی استراتژیک بودکه رهبری استالینیستی که خروشچف راکنار زد، مرتکب آن شد. غرب بلافاصله ورودشوروی به تله را خوش آمد گفت و باکمکهای وسیع به مجاهدان افغان پس از ده سال جنگ بی حاصل، شکستی بزرگ را به مسکوتحمیل کرد.

زخم ناسور افغانستان در کنار رکود فزاینده، اصلی ترین عاملی بودکه زمینه بازگشت اصلاح طلبان کمونیست به قدرت را فراهم نمود.

گورباچف به هوای جبران ۲۰سال فرصت از دست رفته نه تنها از افغانستان خارج شد، بلکه تلاشی برای گشایش اقتصادی و سیاسی را آغاز نمود. اما اصلاحات دیرهنگام به فروپاشی انجامید.

پس از یک دوره هرج و مرج و خلاء قدرت ده ساله، باظهور پوتین و شکل گیری نوعی اقتدارگرایی نوین، روسیه دگربار بعنوان قدرتی اروپایی مطرح شد. اما بنظر می رسدسودای احیای امپراتوری، به عاملی بدل شدکه کشور تازه ازچاله درآمده درچاه بیفتد.
آیا روسیه به سیاق گذشته آبستن تحولی جدید نمی شود؟
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-11 10:53:24 مجموعه آزادی انتخاب
قسمت 10-8
آزادی انتخاب، عنوان یک مجموعه تلویزیونی ده-قسمتی است که در سال ۱۹۸۰ به نویسندگی و اجرای میلتون فریدمن از شبکه ی تلویزیونی پی بی اس پخش شد. هر قسمت مشتمل بود بر دو بخش؛ بخش اول مستندی بود که فریدمن اجرا می کرد، و بخش دوم گفتگویی بود میان موافقان و مخالفان، اعم از دانشگاهیان، سیاستمداران و بازرگانان، در باب موضوع مستند.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-11 10:52:56 از اوکراین تا خلیج فارس
یدالله کریمی پور

ارتش فدراتیو روسیه چه در مقیاس استراتژی و چه از منظر ژئوتاکتیک راهی را می پیماید که در شطرنج به آن میخکوب شدن یا آچمز گفته می شود.

در شطرنج آن گاه که مهره ای در جهت دفاع از یک خانه یا مهره ارزشمند دیگر و یا کیش شدن نمی تواند هیچ حرکتی کند ، آن مهره آچمز یا میخکوب شده است. در این حالت بازیگر باید بتواند مهره خود را از این حالت بیرون برده تا بلکه گشایشی رخ دهد.

امروزه روز خواه و ناخواه ، فدراتیو روسیه با وجود ارتش توانمند در اوکراین میخکوب شده است. نه راه پس کشیدن دارد و نه راه پیشروی برای برد.

بهترین شیوه برای برون رفت از این باتلاق ، ایجاد هراس اتمی است. چنان که ولادیمیر از همان روزهای نخست با تکیه به سیلوهای انباشته اش به هراس افکنی روی آورد و جهان را در ترس فرو برد. ولی ناتو با برخورد داهیانه با چنین ترفندی از دادن هرگونه مستمسکی به مسکو خودداری ورزیده است. در عین حال غیر مستقیم و در ابعادی گسترده به یاری ولودیمیر زلنسکی می پردازد. به بخشی از ترفندهای ناتو بنگریم:

۱- زلنسکی وادار شده که از پگاه تا شام ، از بد پیمانی ، ناجوانمردی و شانه خالی کردن ناتو و آمریکا در عدم پوشش هوایی و ایجاد منطقه پرواز ممنوع بنالد؛
۲- ولی در همان حال انبوه تسلیحات مدرن ضدتانک ، دوش پرتاب های پیشرفته ضد هوایی (ارتفاع کم) ، مین های هوشمند ، بالگرد زن های ویژه و...روانه سه جبهه جنوبی ، شمالی و خاوری می شوند؛
۳- هم چنین خیل داوطلبان، مزدوران ، کهنه سربازان و کماندوهای کارکشته روانه خارکف ، کیف، ماریوپل و...هستند.

بنابراین به ظاهر درخواست های پیاپی زلنسکی از نانو بی پاسخ مانده است. هم چنین چندین دولت برای دیپلماتیک کردن جنگ روانه مسکو شده و یا در حال رایزنی با ولادیمیر هستند.

کوتاه آن که ناتو مدبرانه در حال راهبری پوتین در جهتی است که مانع وی در کشاندن جنگ به دامنه جهانی و جنگ اتمی شود.

هدف چنین شگردهایی محدود کردن‌ میدان جنگ به اوکراین است. در همین حال برخورد غیر نظامی غرب با فدراتیو روسیه فراگیر ، همه جانبه و کمرشکن است. گستراندن مرگبار دامنه تحریم های بی سابقه اقتصادی، ورزشی، فرهنگی و سیاسی، نمود بیرونی چنین جنگ‌ جهانشمولی است. جنگی که تا کنون‌ ۱۱۱ کشور به آن پیوسته اند.

در واقع با این که نماد میدانی جنگ‌ پرچم‌ اوکراین است، ولی این ناتو است که بی سروصدا در حال نبرد با روسیه پوتین است. روز به روز بر دامنه حضور ناتو رو به فزونی است. هم چنین بریتانیا و لهستان کار ستاد فرماندهی را از باختر دنیپر آغاز کرده و در حال ساماندهی نبردها در سه جبهه نامبرده اند.

روس ها نیز به رغم آگاهی دقیق از این پروسه، تا کنون‌ تنها به تاکتیک قدیمی خود، یعنی ریختن آتش پرحجم و تخریب گسترده تکیه کرده و شگرد دیگری از خود بروز نداده اند.

از سوی دیگر با وجود امپراتوری رسانه ای غرب ، قدرت پشت جبهه ناتو صعودی و برعکس توانمندی روسیه حتی در درون فدراتیو رو به افول است.

البته فدراتیو روسیه دارای دو سلاح‌ کارساز جهانی برای واداشتن ناتو به دوراندیشی است: تسلیحات هسته ای و انرژی.

غرب ممکن است با زحمت و قبول بالا رفتن گزاف بهای انرژی ، توانایی جمع و جور کردن خود در برابر کمبود نفت و گاز وارداتی از روسیه باشد ، ولی با فرض احتمال عدم صدور انرژی از خلیج فارس ، شوک‌ خارق العاده ، کمرشکن و فراگیری نصیب جهانیان خواهد شد .

در چنین‌صورتی تجدید نظر در محاصره روسیه محتمل نیست؟ به گمانتان‌ با فرض چنین سازو کاری، کشاندن‌ دامنه جنگ‌ به خلیج فارس و فضاهای پیرامونی آن از سوی ولادیمیر محتمل نخواهد بود؟! آیا روسیه به آسانی حاضر به جانشینی ایران برای پر کردن کمبود انرژی در بازار خواهد بود؟
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-10 12:49:33 مجموعه آزادی انتخاب
قسمت 10-7
آزادی انتخاب، عنوان یک مجموعه تلویزیونی ده-قسمتی است که در سال ۱۹۸۰ به نویسندگی و اجرای میلتون فریدمن از شبکه ی تلویزیونی پی بی اس پخش شد. هر قسمت مشتمل بود بر دو بخش؛ بخش اول مستندی بود که فریدمن اجرا می کرد، و بخش دوم گفتگویی بود میان موافقان و مخالفان، اعم از دانشگاهیان، سیاستمداران و بازرگانان، در باب موضوع مستند.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-10 12:49:23 ببر جدید اقتصاد آسیا

در چند سال اخیر اقتصاد بنگلادش به سرعت در حال رشد بوده، درآمد سرانه‌اش از هند و پاکستان جلو زده و صادرات پوشاکش از ویتنام سبقت گرفته است. نیروی محرکه‌ رشد بنگلادش صنعت پوشاک است. این صنعت از مدت‌ها پیش مورد هدف ویژه‌ سیاستگذاران قرار گرفت که با طراحی مناطق ویژه‌ صادراتی، تخفیف‌های هدفمند مالیاتی، تشکیل سیستم انبارداری ضمانت‌دار و با هدف تشویق صادرات، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، و دسترسی بدون محدودیت گمرکی به بازار اتحادیه‌ اروپا، زمینه‌ پیشرفت صنعت پوشاک این کشور مهیا شد.

در حال حاضر عموماً اینطور تلقی می شود که کشورهای شرق آسیا با استفاده از رویکرد کم و بیش سنتی، تولید صادرات محور و بالا رفتن زنجیره ارزش، می توانند به سرعت به وضعیت کشورهای توسعه یافته صعود کنند. به هر حال ما ژاپن را دیده‌ایم، سپس کره و تایوان، سپس چین، بنابراین در توانایی ویتنام برای انجام همین کار شکی نیست. اما وقتی صحبت از کشورهای در حال توسعه خارج از شرق آسیا یا پیرامون اروپا می شود، متوجه می شوم که بحث در مورد چشم انداز رشد آنها ناگهان تیره و تار می شود.

اقتصاددانان برجسته ای مانند جو استیگلیتز و دنی رودریک نسبت به توانایی کشورهای خارج از شرق آسیا برای ثروتمند شدن با استفاده از مدل تولید محور ابراز تردید می کنند. استیگلیتز به شدت کشورهای در حال توسعه غیر آسیای شرقی را تشویق می کند تا مسیری کاملا جدید و متفاوت را بیابند. دلیل رسمی بدبینی «صنعت زدایی زودهنگام» است و این نگرانی وجود دارد که تولیدات فشرده کار به طور خودکار از بین برود.

اما واقعاً فکر می‌کنم دلیل آن بسیار ساده‌تر و شهودی‌تر است - ما هنوز ندیده‌ایم که بسیاری از کشورهای خارج از اروپا یا آسیای شرقی صنعتی شوند (که استثناهای اصلی آن‌ها مالزی، ترکیه و اسرائیل هستند)، بنابراین این چیزی نیست که مردم انتظار داشته باشند اتفاق بیفتد.

همه آن شکاکان باید نگاهی به بنگلادش بیندازند. این کشور جمع و جور اما پرجمعیت آسیای جنوبی بی سر و صدا با استفاده از یک مدل رشد بسیار سنتی پیشروی کرده است. این یک نقطه عطف شگفت انگیز است.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-09 11:37:54 مجموعه آزادی انتخاب
قسمت 10-6
آزادی انتخاب، عنوان یک مجموعه تلویزیونی ده-قسمتی است که در سال ۱۹۸۰ به نویسندگی و اجرای میلتون فریدمن از شبکه ی تلویزیونی پی بی اس پخش شد. هر قسمت مشتمل بود بر دو بخش؛ بخش اول مستندی بود که فریدمن اجرا می کرد، و بخش دوم گفتگویی بود میان موافقان و مخالفان، اعم از دانشگاهیان، سیاستمداران و بازرگانان، در باب موضوع مستند.
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید

2022-03-09 11:37:36 راز چرخش برجامی روسیه
رحمن قهرمانپور

روس‌ها به کم‌حوصله بودن مشهورند. این کم‌حوصلگی در فرهنگ استراتژیک آنها هم مشهود است و در سه دهه اخیر در اسناد استراتژی امنیت ملی خود همواره آستانه به‌کارگیری سلاح‌های متعارف و نامتعارف را کاهش داده‌اند. اگر احساس کنند جنگ و نبرد را می‌بازند به سرعت سطح تنش و بحران را بالا می‌برند و به هر چیزی برای پیروز شدن و شکست نخوردن متوسل می‌شوند. درست برخلاف چینی‌ها که در سیاست بین‌الملل به‌شدت صبور هستند. در جنگ اوکراین هم روسیه دنبال پیروزی سریع و شوک‌آور بود.

پوتین می‌خواست در عرض چند روز کار را تمام کند. روی ضعف آمریکا و اختلافات آمریکا با اروپا حساب ویژه‌ای باز کرده بود؛ اما کارها بروفق مراد پیش نرفت. اروپا متحد و یکپارچه در برابر روسیه ایستاد و با وجود خودداری از ورود نظامی رسمی به اوکراین، کمک‌های زیادی به اوکراین کرد تا در برابر تجاوز روسیه ایستادگی کند.

وقتی پوتین به هدف اولیه خود نرسید و با فشار سیاسی سنگین غرب مواجه شد و در مجمع عمومی سازمان ملل محکوم شد، رفتار روسیه به سرعت تغییر کرد. یعنی تلاش کرد از همه ابزارهای در اختیار خود به تدریج برای کسب پیروزی و به تعبیر دقیق‌تر شکست نخوردن استفاده کند. مهم‌ترین ابزارهای قدرت روسیه عبارتند از: زرادخانه هسته‌ای و انرژی. پوتین ابتدا دستور داد سطح آماده‌باش نیروهای استراتژیک بازدارنده روسیه ارتقا یابد و این پیام را به غرب فرستاد که درصورت بدتر شدن شرایط ممکن است از سلاح‌های هسته‌ای استفاده کند و پاسخی بدهد که هرگز در تاریخ مشاهده نشده است. در گام بعدی روسیه سراغ متحدان خود رفت که چین در صدر همه آنها قرار دارد.

روسیه پیش از جنگ پکن را در جریان حمله به اوکراین قرار داده بود؛ اما ظاهرا رئیس‌جمهور چین خواستار آن شده بود که جنگ بعد از پایان المپیک زمستانی پکن آغاز شود. محکوم نکردن اقدام روسیه امتیاز قابل توجهی از طرف چین به روسیه بود. امارات هم که در جبهه غرب محسوب می‌شد به همراه هند به قطعنامه شورای امنیت رای ممتنع داد و روسیه مدت اندکی پس از آن به قطعنامه تحریم تسلیحاتی انصارالله یمن که دشمن اصلی امارات در یمن به‌شمار می‌رود، رای مثبت داد. احتمالا مسکو در زمینه فروش تسلیحات هم امتیازی به هند خواهد داد. سوریه و ونزوئلا هم از اقدام روسیه حمایت کردند.

اما درباره ایران، روسیه سنگ‌اندازی در مسیر احیای برجام را در دستور کار قرار داد که اقدامی دور از انتظار بود. مخصوصا اینکه در چند ماه گذشته روسیه در مذاکرات احیای برجام خیلی بیشتر از دوران دولت روحانی فعال شده بود

بی‌تردید بدتر شدن شرایط میدان نبرد در اوکراین، مسکو را به این جمع‌بندی رسانده است که باید از ابزارهای خود استفاده کند و برجام را هم یکی از این ابزارها می‌داند.

بنابراین می‌توان گفت که درخواست روسیه برای گرفتن تضمین کتبی از آمریکا در راستای اجرای برجام و اطمینان از اثرگذار نبودن تحریم‌های جدید آمریکا بر همکاری روسیه با ایران در چارچوب برجام، هم اظهار ناراحتی از رای ممتنع ایران به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل درباره حمله روسیه به اوکراین است و هم نشانه‌ای از سخت‌تر شدن شرایط برای روسیه در جنگ اوکراین.

پس از اعتراض آرام ایران به این اقدام روسیه، کرملین نه تنها عقب‌نشینی نکرد، بلکه در تفسیر نسبتا عجیبی گفت همه طرف‌های حاضر در برجام باید دارای حقوق مساوی در اجرای آن باشند. شاید در قرائتی همدلانه بتوان این موضع‌گیری را به نفع ایران دانست؛ اما در یک نگاه بی‌طرفانه‌تر این اقدام قبل از هر چیز نوعی سنگ‌‌اندازی در مسیر احیای برجام ولو از سر دلسوزی روسیه برای ایران است؛ درست مثل کسی که از سر دلسوزی مانع انجام یک معامله ملکی می‌شود آن هم درحالی‌که هر دو طرف معامله به انجام آن راضی هستند.

از همان ابتدای شکل‌گیری مذاکرات توافق هسته‌ای در سال۹۲ همه اذعان داشتند که اختلاف اصلی بین ایران و آمریکاست لذا این تفسیر مسکو که همه طرف‌ها باید موقعیت برابری داشته باشند با رویه و عرف موجود در مذکرات در تضاد آشکار بوده و ناقض اصل حسن نیت است.

برجام ذیل عدم اشاعه و کنترل تسلیحاتی قرار می‌گیرد؛ حال آنکه اوکراین مساله معماری امنیتی اروپاست؛ اما روسیه در کمال تعجب این دو مساله را به هم پیوند زده و آینده اجرای برجام را با ابهاماتی مواجه کرده است. حتما برجام بدون روسیه قابل اجرایی شدن است؛ اما با عنایت به روابط نزدیکی که ایران و روسیه در سال‌های اخیر داشته‌اند، جمهوری اسلامی باید میان این دو دغدغه جدی توازن برقرار کند: هم برجام را احیا کند هم باعث تشدید مخالفت مسکو با احیای برجام نشود./ دنیای اقتصاد
کانال تخصصی اقتصاد
 ┏━━━━━
@ECONOMY7
 ┗━━━━━━━━━━━ باز کردن / نظر دهید