تحلیل اشتباه تعداد رأی به نظر یکی از دلایل خوشبینی نادرست نسبت | انگار
تحلیل اشتباه تعداد رأی به نظر یکی از دلایل خوشبینی نادرست نسبت به احتمال عدم پیروزی ابراهیم رئیسی در دور اول، تحلیل‌های اشتباه نظرسنجی‌ها بود. خود من هم تحلیل اشتباهی داشتم. حدس من این بود که رئیسی دست‌بالا ۱۶ میلیون رأی دارد و احتمال جدی می‌دادم رأی او ۱۳ میلیون باشد. رأی ۹۶ را سقف رأی او می‌دانستم. اما حدود ۱۸ میلیون رأی آورد. این تحلیل اشتباه چند دلیل داشت. نخست اینکه رأی‌های سرگردان و روز آخری را به حساب رقبای رئیسی می‌نوشت. در حالیکه بخشی از رأی‌های روز آخر و سرگردان به سمت پیروز انتخابات می‌رود و شاید دلیل روان‌شناختی داشته باشد نه دلیل سیاسی. اگر رقابت تنگاتنگ باشد و پیروز معلوم نباشد، احتمالاً این رأی پخش شود؛ ولی وقتی انتخابات و نظرسنجی‌ها و مشاهدات فاصله بین نفر اول و دوم را نشان می‌دهد، این رأی به سمت پیروز می‌رود. دوم اینکه تصور می‌شد که همانند ۹۶، قدرت جذب رأی‌های سرگردان و خاکستری و رأی‌های تحریمی هست؛ ولی دلیل تحریم قوی‌تر از دلیل برای رأی بود. استدلال‌های رأی عقیم شده بودند و در برابر استدلال یا احساس قوی تحریم اندک راه به جایی می‌بردند. این لحاظ نشده بود. می‌توان بحث کرد که چرا و اتفاقاً چرایی‌اش مهم است. نکته بعد اینکه شخصیت همتی نمی‌توانست رأی‌جمع‌کن باشد. به گمانم یکی از ملاک‌های ردصلاحیت‌ها سخنوری بود. همتی چون سخنور نبود، تأیید شد. کسی هم که سخنور نباشد، نمی‌تواند آراء سرگردان را جمع کند. امید به دور دوم بر پایهٔ چند تحلیل اشتباه بود. اول اینکه رأی رئیسی کمتر از واقع پیش‌بینی شده بود؛ ثانیا اشتباهاً باور داشتیم که قدرت جذب رأی داریم؛ در حالیکه استدلال‌های‌مان ناتوان بودند. خیلی ساده باید بگویم تحلیل عددی من دربارهٔ رأی رئیسی اشتباه بود و همین اشتباه این امید -ولو کمرنگ- را برایم ساخته بود که شاید انتخابات به دور دوم بکشد. این چند کلمه برای اعتراف به اشتباهم بود.
