فرهنگنامۀ رجاء

2021-05-30 05:09:25 آورده و فرآورده (ش.ش) – پایگاه علمی طلوع مهر
http://www.hamid-rajaei.com/%d8%a2%d9%88%d8%b1%d8%af%d9%87-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d8%a2%d9%88%d8%b1%d8%af%d9%87-%d8%b4-%d8%b4/ باز کردن / نظر دهید

2020-07-12 08:21:27 طلوع مهر

فرهنگنامه رجا

#واجب_‌بر_خدا چیزهایی بر خداوند واجب است و اما نه به معنایی که کسی بر او تعالی شأنه، واجب یا وظیفه کرده باشد. وجوب فعل یا ترک فعل یا صفتی بر خدا، یعنی چیزی لازمه وجود ذات و صفات اوست. مثلاً فیضان خلق و رحم و لطف بر مخلوقات، بر خدا واجب است، یعنی لازمه وجود خداوند است و چون خداوند است، فیاض و لطیف و... هم هست (واجب است فیاض باشد چون فیض لازمه وجودش است) همینطور عدالت، رحمت، مغفرت، تواب بودن و...

«عدالت بر خدا واجب است» یعنی عدالت‌ورزی لازمه ذات و صفات اوست چرا که واجب است از ظلم منزه باشد ذاتا.
وجوب چیزی بر خدا، به معنای موظف بودن خداوند نیست. خداوند هیچ وظیفه‌ای ندارد و هیچ اراده و قدرتی او را متأثر نمی‌کند: قادر و قاهر و عزیز مطلق اوست.

حمید رجایی
تابستان ۱۳۹۹
@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2020-07-04 07:02:54 طلوع مهر

فرهنگنامه رجا

#هدایت_به_امر (امام‌شناسی، عالم‌شناسی، ش.ش) واکنشی است که به اذن خداوند و با وساطت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، در عالم ملکوت و قلب انسان به وجود می‌آید و به انسان خیر و برکت و نور و بینش می‌رساند. این واکنش، در پی کنشی است که شخص در عالم ملکوت خود منتشر می‌کند. کار خیر و عمل صالح با ولایت امام و توجه قلبی و توسل به ایشان، باعث هدایت و روشنی قلب و راه پیش روی او می‌شود. این هدایت از جمله مهم‌ترین تجارب دینی است و هدایت به امر نام دارد.

حمید رجایی
تابستان ۱۳۹۹
hamid-rajaei.com
@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2019-09-17 09:53:54 طلوع مهر

فرهنگنامه رجا

#تعصب

تعصب (در معرفت شناسی و فرهنگ شناسی) نوعی دلبستگی روحی و انس ذهنی به پذیرش یا نفی یک باور یا نگرش است؛ بطوری که مانع راهیابی شک خوب در آن نگره شده و فرد یا افکار عمومی ضمن آن، به خود اجازه بررسی مجدد و دیالوگ منطقی در مورد نفی و اثبات آن را ندهد.

نکات مهم

تعصب، یک #ناعلم است (اینجا: #ناعلم_بد)

شک نکردن و پایداری در امور اثبات شده و تعهد به لوازم #یقینیات، تعصب نیست. تعصب، محصول جایز ندانستن بازاندیشی معرفت‌شناختی است. بنابراین کسی که به لوازم اندیشه‌اش پایبند است و بر این امر اصرار دارد، از این روزن، متعصب قلمداد نمی‌شود.

#بنیادگرایی، اگر تعهد به بنیان‌های لوازم معرفتی و اما آمادگی برای مباحثه و دیالوگ غیرمتکلمانه باشد، متعصبانه نیست.

دیالوگ‌های متکلمانه، نافی تعصب نیستند.

تعصب بر نگرش و تبیین و تفسیر و گردآوری و و داوری­ های آدمی مؤثر است و راه را برای داوری و بازفهمی برخی از دانسته­‌ها، پذیرفته‌­ها و انکار شده­‌ها، می‌­بندد، آن ­گونه که دیگر فرد نمی‌­تواند در مورد آن دانسته، با #منطق_اکتشاف پیش برود و مطلب را بازاندیشی کند.

#شک_خوب، دشمن تعصب است.

#ایدئولوژی، لزوماً تعصب‌آور نیست.

حمید رجایی
تابستان 98

hamd-rajaei.com
@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2019-07-30 09:42:45 طلوع مهر

فرهنگنامه رجا

#علم و #ناعلم

علم، همان است که دانشمندان آن را در #دانشسرا علم می‌دانند و #معرفت_دینی و علوم نقلی و عقلی و تجربی و… را شامل می‌شود.

ناعلم هر آنچه است که از سنخ علم نیست و اما در #تعاملات_علم_ساختی مؤثّر است. مانند اقلیم، نظام آموزش و پرورش، آزادی و امنیت بیان، احساسات، استحسانات، کلیشه‌ها، مریدی‌ها، #ذهن_اندازی‌ها، عشق، کینه، انکار، منافع سیاسی اقتصادی، گریز از کشف حقیقت، شوق به دانستن و وجاهت بیانی، از جمله ناعلم­ های خوب و بد هستند.

یک ناعلم دو ویژگی دارد:

اول اینکه از سنخ علم نیست

و دوم اینکه در علم مؤثّر است. حال چه تاثیر جامعه‌شناختی، چه در اقتصاد علم و چه مؤلفّه‌های فردی و گروهی علم آموزان و نهاد علم.

پس سیارهٔ پولتون ناعلم نیست؛ اگر چه علم هم نیست، زیرا بر علم مؤثّر نیست. ناعلم‌ها می‌توانند خوب یا بد باشند. مثلاً یک نظام آموزشی و پژوهشی خوب یک ناعلم خوب است.

حمید رجایی
تابستان ۹۸

hamd-rajaei.com
@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2019-01-27 17:45:33 طلوع مهر

فرهنگنامهٔ رجا

#روشنفکری_دینی

روشنفکری دینی (اصط.رجا) عبارت است از «حلّ مدوام مسائل تازۀ فکری و انسانی، با توجّه به معرفت دینی و با استفاده از حدّاکثر توانش معرفتی» پس کسی که از مسائل معرفتی و عینی جهان بی‌اطلاع است، نه اندیشمند است و نه عالم. او که می‌خواهد مسائل نوین انسان و جامعه را بدون استفاده از علم‌الادیان و علم‌الابدان حلّ کند، روشنفکر نیست و آن کس که در این مسیر، مسائل را بدون ملاحظۀ محکمات اسلامی، حلّ و فصل کند، روشنفکر دینی نیست.

روشنفکری دینی دو حوزۀ نظر و عمل را پوشش می‌دهد و مسئول کفایتِ تبیینی #مفاهیم_علومی و روزآمدسازی روش‌های عمل است.

حمید رجایی
تابستان ۹۷
@tolooemehr
hamid-rajaei.com
@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2018-04-04 10:40:54 طلوع مهر

فرهنگنامه رجا

#مدیریت_زمان

#قانون_پارکینسون در مدیریت (تعریف اصطلاح از رجایی نیست)

بر اساس قانون پارکینسون در مدیریت، "ذهن، کار را به مدت زمانی که به آن اختصاص داده شده کش می‌دهد"

در واقع می‌توان این‌گونه بیان کرد، براساس قانون پارکینسون:
وقت بیشتر = اتلاف وقت بیشتر

مهم است بتوانیم بر قانون پارکینسون غلبه کنیم که مهم‌ترین تکنیک برای غلبه بر آن نیز گزاره زیر است:

تعیین مهلت زمانی و ضرب‌الاجل معقول، و پایبندی به انجام کارها در زمان تعیین شده‌.

@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2018-04-03 16:26:56 فرهنگنامه رجا:

#علم_و_ناعلم:

علم و ناعلم دو اصطلاح در فرهنگنامه رجاء است. در بررسی احوال علم، گاهی اموری که از سنخ علم نیستند در علوم اثر میگذارند. مثل: حب و بغض، اقلیم، #ژن، و... این مجموعه را ناعلم میگوییم. این اصطلاح بسیار کارآمد است.

همچنین نگاه کنید: #فرهنگ و #نافرهنگ


حمید رجایی
فرهنگنامه تخصصی رجاء
کلیه حقوق محفوظ است. نقل مطلب با ذکر منبع، بلا اشکال است.
hamid-rajaei.com
@tolooemehr باز کردن / نظر دهید

2018-04-01 13:33:11 طلوع مهر

#فرهنگنامه_رجا

#دانش_فرسوده (فلسفه‌ی علم) عبارت است از دانشی که با اکتشافات و #مفاهیم_علومی تازه و غنی‌شده، #تعامل_علم_ساختی نداشته است. #عرف_دانشسرایی، داور فرسودگی یک دانش است.

دانش‌های فرسوده، معمولاً اضلاع و جزئیات معرفتی صحیحی دارند، ولی در کلیت، ناقص‌اند و اضلاع لازم را ندارند (گاهی هم از بن دور انداختنی هستند مانند #نظریه_گسیل در تفسیر بینایی) مثلاً مفهوم وراثت، بدون درک مفهوم ژن، مفهوم علومی افسردگی و نشاط، بدون درک مفهوم دوپامین، درک حرکت بدون درک نسبیت، فهم مثلث، بدون درک هندسه هذلولی، درک مسائل علم کلام بدون درک #سازواری_معرفتی، درک داوری اخلاقی، بدون درک زمینه‌های تشدیدشده روان‌شناختی و زیست‌شناختی، درک سلول، بدون درک زیست‌شناسی ملکولی، درک ذهن، بدون همداستانی عصب‌ادراک‌شناسی،

شناختِ شناخت بدون حضور مباحث درازدامن فلسفه علم و ذهن و علوم ادراکی و علم‌النفس فلسفی و هر علم کل‌نگر نشده، فرسوده است.

حمید رجایی
@tolooemehr
hamid-rajaei.com
@farhangerajaei باز کردن / نظر دهید

2018-02-16 14:39:40 طلوع مهر

#فرهنگنامه_رجا

#قداست (ه.ش / عالَم شناسی)

قداست وصفی است حاکی از سرشاری و فیضان نسبی یا مطلق خیر و غیبت هر گونه شرّ، در چیزی.

مبدأ و منشأ قداست، خدواند متعال است و هر آنچه از خیر، بهره‌مند باشد، به همان میزان، مقدّس است.

قداست، در همۀ هستی، سریان دارد و از منشأ آن یعنی خدای متعال، به همه جهان، ساری و جاری می­ گردد؛ مگر آن­چه تماماً و به امر مولا، از خیر و رحمت محروم باشد از همان حیث از قداست تهی می‌شود.

بنابراین تمام جهان آفرینش، محترم و مقدّس است و رعایت ادب الهی در مورد آن لازم است. باورهای دینی منصوص، نیّات خیر و اعمال صالح (با نیت صحیح)، عالمان دین و همه خیراندیشان و خیراندیشی‌ها و همه کائنات، از آن نظر که متّصل و منتسب به خیر و حق تعالی هستند، مقدّس هستند.

حمید رجایی
زمستان ۹۶

@farhangerajaei
@tolooemeh
hamid-rajaei.com باز کردن / نظر دهید