زنده باد فوتبال، زنده باد فلسطین مصطفی اعتزالی با اینکه در | فرهنگستان فوتبال
زنده باد فوتبال، زنده باد فلسطین
مصطفی اعتزالی
با اینکه در دنیای کنونی، فوتبال بازی محبوب بسیاری از مظلومان و محرومان عالم است اما از عجایب است که در جهان سوم، علاقه به فوتبال آن قدرها هم بالا نیست. اگر فهرستی از کشورها و ملل ستمدیده عالم از آغاز قرن بیستم به این سو فراهم کنیم، کثیری (و چه بسا اکثر) کشورهای جهان سوم در این فهرست جای میگیرند. ممالک جهان سوم در دو، سه قرن اخیر جزو ممالک راقیه نبودند، دستشان از علم جدید کوتاه بود و علم هم که نباشد از تکنولوژی خبری نیست. در غیاب علم و تکنولوژی هم، عروس قدرت رخت برمیبندد و به حجلهای دیگر میرود. در چنین شرایطی، زیردستی نه عجیب است. زیردستی هم دیوار به دیوار مظلومیت و ستمدیدگی است. فوتبال نیز بستری است که در آن ستمدیدگان انتقام خودشان را از ستمگران میگیرند. لااقل در ذهن مردم دنیا چنین است. آرژانتین در جنگ فالکلند مغلوب انگلستان شد ولی در جام جهانی ۱۹۸۶، جنگ فالکند را تلافی کرد. اگر شکست نظامی و زیردستی سیاسی، طعم تلخ تحقیر را به یک ملت میچشاند، پیروزی در یک مسابقه مهم فوتبال، غرور زخم خورده آن ملت را به او بازمیگرداند. با فوتبال هر آب رفتهای به جوی بازمیگردد؛ ولو فقط در ذهن و ضمیر مردم. به این معنا، فوتبال کارکردی ایدئولوژیک هم دارد. یعنی با تغییر ذهنیت، عینیت غیرقابل تحمل را قابل تحمل میکند. ملتی که شکست نظامی خورده است صرفا با پیروزی فرزندانش در یک مسابقه فوتبال، حس شکستخوردگی به احساس ظفر و پیروزی و برتری بدل میشود. مردم اگر نتوانند واقعیات ناخوشایند جهان خارج را تغییر دهند، دستکم میتوانند ذهنیت خودشان را به گونهای تغییر دهند و رنجآوری واقعیت را بزدایند. اما فوتبال حتی اگر کارکرد ایدئولوژیک هم نداشته باشد، نقش مرهم را میتواند ایفا کند(و ایفا میکند). راه دور نرویم؛...