پیرسالاری یا Elderocracy چیست؟ در دنیای علوم انسانی برای انت | هنر مدیریت
پیرسالاری یا Elderocracy چیست؟
در دنیای علوم انسانی برای انتقال معناها و پیام‌ها می‌توان به‌سادگی مفهوم سازی کرد. مفاهیم عمدتاً برای رفتارها، کنش‌ها، انتخاب‌ها، علائق و رویه‌هایی که جدید هستند ولی مرتباً تکرار می‌گردند ساخته می‌شوند.
شاید یکی از موضوعات مهم برای مفهوم‌سازی که قدمت زیادی هم دارد، حکومت‌ها و نظام‌های سیاسی باشد. از یونان باستان تا کنون برای اداره امور و حکمرانی با توجه به تجارب ملت‌های مختلف، مفاهیم گوناگونی ساخته شده است مانند: دموکراسی، تئوکراسی، تیرانی، آریستوکراسی، الیگارشی، اوتوکراسی، مونارکی و ...
و این روزها با دیدن اتفاقاتی که در گوشه کنار جهان رخ می‌دهد خصوصا جوان‌تر شدن نسل دولت‌مداران و مدیران ارشد در برخی کشورها و بالعکس پیر ماندن و حتی مسن‌تر شدن بدنه تصمیم‌گیران و زمام‌داران و دولت‌مردان برخی دیگر، به فکرم رسید که شاید بهتر است مفهوم دیگری نیز برای این نوع دومی ساخته شود، شکل حکمرانی که دایره تصمیم‌گیری و مدیریت کلان را روز به روز تنگ و تنگ‌تر می‌کند و به‌سختی آن‌را محدود به ریش سفیدان و کهنسال‌ها می‌کند.
البته نه این‌که جوانان اصلا مجالی برای عرض اندام نداشته باشند، شماری از آن‌ها مخصوصاً ژن‌های خوب و نزدیکان و خویشاوندان گاهی هم چند نفری بر حسب شانس و تصادف می‌توانند خود را به دایره تنگ مدیریت کلان برسانند. اما در مجموع در چنین سیستم‌هایی کم‌ترین اعتماد به نیروهای جوان می‌شود و صندلی‌ها به سختی توسط مسن‌ترهای شیفته خدمت رها می‌شود. بی گمان استفاده از انسان‌های با تجربه خصوصا در مناصب مشاوره‌ای امری مطلوب است و می‌توان از این طریق ضریب خطا را کاهش داد، اما هیچ پیشرفتی بدون حضور فکرهای تازه و جوان به‌دست نخواهد آمد.
با این اوصاف من مفهوم جدیدی را پیشنهاد می‌کنم که بایستی از آن در کنار دیگر مفاهیم برای معرفی برخی نظام‌های سیاسی، دولت‌ها و اداره امور کلان استفاده کرد:
پیرسالاری و ویژگی‌های الدروکراسی:
۱. سخت به محافظه‌کاری گرایش دارد ۲. تغییر را به‌سختی می‌پذیرد ۳. گردش نخبگان در آن رسما تعطیل است ۴. عمدتا پس از بازنشستگی نخبه(اگر رخ دهد)، کماکان امکان تداوم پست‌های جدید برایش وجود دارد ۵. انگیزه برای تلاش و پیشرفت در میان جوانان به طوری جدی کاهش می‌یابد ۶. به جوان‌ها عمدتاً نه به‌عنوان فرصت بلکه خطر نگاه می‌شود و ویژگی‌های دیگری که می‌توان برای چنین وضعیتی بر شمرد.
در مجموع الدروکراسی اگر برای مدت طولانی تداوم یابد، رکود و سکون در جامعه حاکم خواهد شد و در عمل سیر قهقرایی در پیش خواهد گرفت.
الدروکرات‌ها بهتر است برای بقای خودشان هم که شده از فرصت دادن به فکرها و نیروهای جوان و باانگیزه نهراسند، به جوانان اعتماد کنند و مثلا درِ کابینه‌شان را به‌روی آن‌ها باز کنند.
