یادی از #خیام #احسان_رضایی گوگل به مناسبت روز خیام امرو | انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران
یادی از #خیام
#احسان_رضایی
گوگل به مناسبت روز خیام امروز لوگوی خود را به این شاعر و ریاضی‌دان ایرانی اختصاص داده‌است. در ایران به خاطر دستاورد‌های خیام در ریاضی، این روز را روز ریاضیات نیز می‌نامند.
اسمش عمر بود، پسر ابراهیم. هیچ‌گاه ازدواج نکرد و فرزندی نداشت. لقبش غیاث‌الدین و نصیرالدین بود و در اکثر منابع باقیمانده از عصر خودش با عناوینی مثل «خواجه امام» یا «حجت الحق» از او یاد شده.
مردی عجیب بود. گفته‌اند قدی بلند و سری بزرگ داشت. کم‌حرف بود و سرگرم شدن به رموز اعداد و ستارگان را به مصاحبت مردمان ترجیح می‌داد. چنان حافظه‌ای داشت که کتابی مفصل را در اصفهان خواند و در نیشابور تمامش را از حفظ نوشت. بیشتر عمرش را در نیشابور، در محله شادیاخ، یعنی همین‌جا که مدفون است گذراند.
در تمام علوم روزگارش یعنی در الهیات، فلسفه، کلام، ریاضیات، فیزیک، نجوم، پزشکی و موسیقی سرآمد بود. مورد احترام علما و شاهان بود. در یاد دادن خست داشت. هیچ کتابی ننوشت و ۱۳ رساله‌ای که از او مانده، همگی یادداشت‌های پراکنده‌اش هستند. در یکی از این یادداشت‌ها، روشی برای حل معادله درجه‌سه به دست داده که ویل دورانت می‌گوید شاهکار ریاضی بشر در قرون وسطی است. وقتی هم که تقویم رسمی کشور را اصلاح کرد، تقویمی از خود به یادگار گذاشت که دقیق‌ترین کار بشر در گاه‌شماری است. (تقویم میلادی، معروف به تقویم گریگوری باید هر ۳۳۲۰ سال به اندازه یک روز اصلاح شود؛ اما تقویم خیامی هر ۸۸۵۷۴ سال نیاز به یک روز تصحیح دارد.)
نابودی تدریجی دنیا عذابش می‌داد و هرچند می‌دانست زیبایی زندگی در همین نابودی است، همواره به فکر چاره‌ای برای گریز از جادوی زمان بود. این کار را رباعی‌هایش برایش کرد؛ همان چهار مصراعی‍هایی که هیچ وقت خودش در زندگی جدی‌شان نگرفت.
