#استراتژی_سیاسی افغانستان، برنده ای ندارد. فارین پالیسی | دانش تفسیر سیاسی
#استراتژی_سیاسی
افغانستان، برنده ای ندارد.
فارین پالیسی
آدام واینشتاین، پژوهشگر اندیشکده کوئینسی، به بررسی کلیات تحولات افغانستان پرداخته است:
۱. در بیست سال گذشته، افغانستان صدها میلیارد دلار کمک، همراه با نیروهای نظامی دهها کشور را به درون خود کشید. اینهمه به محض عقب کشیدن واشنگتن، ناگهان محو شد، سفارتخانه های خارجی سراسیمه تخلیه شدند و طالبان کشور را تسخیر کرد. خط تنفسی افغانستان به دنیای بیرونی، اکنون از گذر چین، روسیه، ایران، پاکستان و شماری از همسایگان کوچکتر می گذرد.
۲. حالا یک جریان مخالف خوان، ادعا می کند که خروج از افغانستان در هنگامه رقابت قدرت های بزرگ، به زیان آمریکاست اما این ادعا چیزی بیش از یک تلاش دیگر برای بزک کردن میراث طولانی ترین جنگ فعال آمریکا نیست. برخی این توجیه را می آورند که حضور در افغانستان یک دفاع رو به جلو برای آمریکا در برابر تروریست ها و کشورهای دشمن اش همچون چین و روسیه بود. مقاله های زیادی هم به این اشاره می کنند که ثروت عظیم معدنی افغانستان، نصیب چین می شود. این در حالی است که هر تلاشی برای بهره برداری از ثروت معدنی افغانستان، به دلیل نبود زیرساخت ها و موقعیت بسیار پرچالش اقلیم منطقه با مانع روبرو می شود.
۳. این تصور دیرپا وجود داشت که چین، روسیه، ایران و پاکستان ترجیح می دهند که آمریکا و تاسیسات نظامی اش، افغانستان را ترک کنند اما از مدتها پیش، نگرانی این همسایگان افغانستان از حضور بی پایان نظامی آمریکا رنگ باخته بود. مسکو و پکن کاملا خرسند بودند که شاهد پیشرفت گام به گام طالبان باشند و واشنگتن هم منابعش را صرف این چاه ویل کند تا اجازه سقوط دولت کابل را ندهد.
۴. چین، روسیه و دیگر کشورهای منطقه، اکنون چندان هم از فرصت های فرضی ناشی از عقب کشیدن آمریکا، به وجد نیامده اند. این بیست سال، دست کم به آنها آموخت که افغانستان، ریسک و امکانی است که باید مدیریت شود و نه فرصتی که در اولویت قرار گیرد.
۵. علائق پکن در افغانستان، همچنان متمرکز بر حفظ ثبات منطقه ای و جلوگیری از دسترسی جدایی خواهان اویغور به قلمرو آن کشور است. اندیشگرانِ امنیت ملی چین، درباره توانایی طالبان برای کنترل قلمروهای همجوار چین تردید دارند بویژه با توجه به سلسله مراتب آشفته طالبان و عدم کنترل کامل آنان بر کشور.
۶. چین درخواهد یافت که تهدیدهای واقعی این منطقه، نه از ایغورها بلکه از ناآرامی های فزاینده داخلیِ دوست همه فصولش یعنی پاکستان سرچشمه خواهد گرفت.
۷. خشونت هایی که جدایی خواهان بلوچ و شورشیان تحریک طالبان انجام میدهند، مهمترین رابطه خارجی دوجانبه پاکستان را تهدید میکند و بویژه پیشرفت کار در کریدور اقتصادی چین - پاکستان را که از آن بعنوان "پروژه آزمایشی" ابتکار کمربند و جاده یاد می شود، در خطر قرار می دهد. این گروهها، با پیروزی طالبان روحیه گرفته اند.
۸. روسیه نیز افغانستان را بیش از آنکه فرصت ببینید، ریسکی می بیند که باید مدیریت شود. در یک دهه اول جنگ تحت هدایت آمریکا در افغانستان، روسیه طالبان را یک ریسک تروریستی و تهدیدی برای ثبات آسیای میانه می دید.
۹. مسکو در گذر زمان، طالبان را یک طرف قدرت دید که باید با آن کار کند و سر برآوردن دولت اسلامی خراسان در افغانستان (داعش) هم این سنجش روسیه را تقویت کرد. در ماههای منتهی به عقب نشینی آمریکا، مسکو بیشتر نگران تشدید جنگ داخلی افغانستان بود تا سلطه طالبان. روسیه، رخدادهای اخیر را تهدید مستقیمی علیه منافع امنیتی اش نمی بیند و طرح آنچنانی ای هم برای بازگشت به کشوری ندارد که برایش یادآور باتلاقی است که در آن شکست خورد.
۱۰. مسکو در چندسال گذشته، یک گفتگوی موازی بین افغانی را هدایت کرد و اکنون هم رابطه خوب کاری با طالبان را حفظ می کند. روسیه همچنین عرصه را بر حضور نظامی آمریکا در آسیای مرکزی تنگ کرد که منجر به بسته شدن مرکز ترانزیت نظامی آمریکا در ماناس، قرقیزستان، در سال ۲۰۱۴ شد.
۱۱. مسکو از گیر افتادن آمریکا در باتلاق افغانستان بهره می برد. عقب نشینی واشنگتن و پیروزی طالبان تنها به ریسک های مسکو که بی گمان آنها را درک می کند، می افزاید. وزیر دفاع روسیه ابراز امیدواری کرد که طالبان به توافق خود برای پرهیز از تروریسم، پایبند بماند اما افزود که روسیه می تواند از پایگاه خود در تاجیکستان برای پاسخ به تهدیدها استفاده کند.
۱۲. خروج آمریکا از افغانستان، پیامدهای درهمی بر رقابت فزاینده با پکن و تمایل دیرپای واشنگتن برای محدود داشتن دیگر بازیگران منطقه ای دارد. اما واقعیت این است که جدای از پاکستان و ایران، کمتر کشوری هست که منافع حیاتی در معرض ریسک در افغانستان داشته باشد. چین و روسیه، بی گمان چنین نگرانی هایی ندارند و اشتباه است که عقب کشیدن آمریکا و سلطه طالبان را صرفا از پنجره رقابت میان قدرت های بزرگ، ارزیابی کنیم.
