کوردستان‌ناسی: نەتەوەبوون بە هاوبەشی مێژوو، جوگرافیا، زمان و کەلتوور

2022-05-31 08:35:17 گمەگمی تەوارێکی زاگرۆسی، بانگەوازێ بۆ هەڵفڕین
t.me/kuredenaghsha
ژیرۆ
ماوەی دوو سێ هەفتەیە لە بەرنامەیەکی کاناڵی سێی ئێراندا نەوایەکی زاگرۆسی لە دیاری لەکستانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان سەرنجی زۆر گوێچکەی ڕاکێشاوە و مەراقی زۆر سەری سام کردووە. بێگومان ئەم سەرنج و مەراقە بێهۆ نییە و چریکەی "عەلی توولابی" هەڵقوڵاوی ئەو دەنگستانەیە کە بەپێی ئەفسانەکانی بەر لەوەی مرۆڤ بە ڕۆحی یەزدان گیانی بەرکەوێ مۆسیقا تێیدا لەدایک بووە. لە هەموو گەڕێکی ئەم بەرنامەیەدا کە عەلی دێتە سەر شانۆ و دەنگی زاگرۆسی خۆی دەگمێنێ، هاوکات ڕاستییەکی تاڵیش خۆی دەنوێنێ کە بەداخەوە لەپشت سەرسامی و مەستبوون بە چریکەی عەلی لەچاو خەڵکدا بە شاراوەیی دەمێنێتەوە و ئەویش: هەر جارە و یەکێ لە ئەندامانی لیژنە داوا لە عەلی دەکەن بەندێکیش گۆرانی فارسییان بۆ بڵێتەوە و ئەویش هەر وا دەکا بەبێ ئەوەی بزانێ کە ئەم داواکارییە تەنیا داوای کەسێکی شەیدای گمە و چریکەی ئەو نییە کە لە دەنگی تێر ناخواتەوە، بەڵکوو شەهوەتی قووتدان و لووشینەوەی بەهرەکانی گەلێکی بندەستە لەلایەن فەرهەنگێکی سەردەستەوە کە شالوودەی لەسەر "بەرخۆریزمی فەرهەنگی" بنیاد نراوە. ئەم فەرهەنگە بەرخۆرە بەردەوام تەماحی لە بەهرەی بلیمەتان و نەریتی گەلانی بندەستی خۆیەتی و هەمیشە تامەزرۆیە ترووسکایییەک لە چاندی ئەم گەلانەدا بدرەوشێتەوە و ئەویش هەڵیلووشێ. ئێمەی کورد لەمێژە بە چاوی خۆمان بینیومانە کە ئەم تەماحە لەلایەن نەریتی بەرخۆرەوە بەردەوام لەسەر "توولابی"یەکانی کورد لە ئارادا بووە و ئەمڕۆش لە هێمای ئەم بەرنامانەدا خەریکە دەیبینین لە کەمینی ئەواندایە. بەڵام بە بڕوای من مەترسییە گەورەکە تەنیا ئەمە نییە، بەڵکوو ئەو "چاندی خزمەتکاری"یەیە کە فەرهەنگی کوردی بەرانبەر بە بەرخۆرەکان هەمیشە لە خۆی نواندوویەتی. ئەمڕۆژانە لە هێمای "عەلی توولابی"دا دەتوانین وێناکانی ئەم چاندە بە ئاسانی ببینین. تەواوی فەزای مەجازی کوردی لەلایەک لێوانلێوە لە ڕستە و دەستەواژەی وەک دەستخۆش و دەنگخۆش و ئافەرین و بژی کوڕی کورد و... هتد لەلایەن خەڵکێکەوە کە تەنیا و تەنیا مەراقیان لەسەر گەرووی ناسکی ئەم مێردمنداڵەیە تا دەروونی خۆیانی پێ تێراو کەن و بەس!. لەم لاشەوە تەنانەت یەک هونەرمەندی کورد نابینی ئاوڕێک لەم کوڕە بداتەوە و پیرۆزبایی لێ بکا و بەرەو ناخی ڕەسەنی خۆی ڕێنوێنی بکا و بەرەو فەرهەنگەکەی خۆی زیاتر هانی بدا. بێگومان هیچ دوور نییە بەرهات و ئاکامی ئەمجۆرە دۆخە ببێتە "شەهرام نازری"یەکی دی تا پەنجا ساڵ دواتر حکوومەتێکی هەرێمی ئەودەم لە دەستخۆشانەی خزمەتکاری بە فەرهەنگی بەرخۆری سەردەست خەڵاتی بکا و لەگەڵ جاشایەتییەکانی خۆی لە بواری سیاسی و ئابۆری و سەربازیدا نەریتی "جاشایەتی فەرهەنگی"شی پێ تەواو بکا. هەر بۆیە بانگەوازی من بۆ هونەرمەندانی کورد و بەتایبەت ئەوانەی ڕۆژهەڵات و بەتایبەتیتر مامۆستایانی گەورە نەجمە و ناسر ئەمەیە کە لە کەسایەتی "عەلی توولابی"دا بەدەم ئەو تەوارانەوە بێن کە هەر چەند وەخت جارێ بەدەم چینکەکردن لە میراتی هونەری ئەواندا لە پێدەشتەکانی زاگرۆس ئەگمێنن و بەتەمان بەرەو لووتکەکانی هونەری ئەم نیشتمانە باڵ بگرن، بەڵام لەم ڕێگایەدا فەرهەنگی بەرخۆری سەردەست هەزاران داوی بۆ ناونەتەوە تا لە باوەشی فەرهەنگی دایک جیایان بکاتەوە و لە خۆیدا بیانتوێنێتەوە...
*تەوار: بێچوە کەو

#نیشتمان
#لەکی_لکی
#لوڕی_لری
#ئاهەنگ_مۆسیقا_گۆرانی_موسیقی
#سەردێڕ_بابەتەکانی_کاناڵی_کوردستان‌ناسی
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید

2022-05-31 08:31:42 t.me/kuredenaghsha باز کردن / نظر دهید

2022-05-30 22:23:33 t.me/kuredenaghsha باز کردن / نظر دهید

2022-05-30 11:04:09 کوردەواری و « نە!» خوێندەواری
t.me/kuredenaghsha

     نوسراوەی خاوەن قەڵەمێکی کوردیان بۆناردم کە باسی کەرامەتی ئینسان ئەکا و ئەڵێ: کاتێ ئاشیل(کە لە دایکەوە ئەگاتە خواکانی یۆنان) شەڕ ئەفرۆشێ بە هێکتۆر پاڵەوانی شاری ترۆوا، خەڵک بە هێکتۆر ئەڵێن ئاشیل کوڕی خواکانە و شمشێر نایبڕێ و ئەم شەڕە بە تۆ ناکرێ. هێکتۆریش ئەڵێ باسەکە باسی شەرەف و خاکە، بۆ ئەم وڵاتە لە گەڵ خواکانیش بە شەڕ دێم! هەرچەند ئەزانم گیان دەر نابەم. ئەم چیرۆکە لام ئاشنا بوو.. لە سەردەمی دەستەڵاتی سەدام حسێن لە دەرەوەی شاری کەرکوک، لە سەر ڕێگای کەرکوک بۆ سلێمانی تابلۆیێکیان دانا کە لە سەری نوسرابو: " مرحباً بکم فی کردستان" واتە بە خێر بێن بۆ کوردستان. شەهید مامە ڕێشە لە گەڵ دو هاوڕێی خۆی هەر هەمان شەو تابلۆکە بنەبڕ ئەکەن و وەکو تەوافچی بە دەوری شاری کەرکوکا ئەیسوڕێنەوە تا دەچنە سەر ڕێگای بەغدا-کەرکوک و پێش بانگی بەیانی چەندین کیلومیتر دور لە کەرکوک تابلۆکە دائەمەزرێنن کە" مرحباً بکم فی کردستان مِن هُنا" بە خێرهاتن بۆ کوردستان لێرەوە دەس پێ ئەکا. ئەمە لە کاتێکا بوو کە سەدام لە لایەن زل هێزانی جیهان پڕچەک کرابوو؛ پاڵپشتی بیست و چەن وڵاتی عەرەبی لە پشت بوو، هاورێ لە گەڵ بێ دەنگی دەیان وڵاتی موسڵمان و ناموسڵمان. کەچی مامە ڕێشە ئەیوت باسی شەرەف و خاکە، دژ بە زوڵمی سەدام ڕائەوەستم با بمکوژن. جانازانم لە باسی کەرامەتی ئینسان، بۆچی خوێندەواری ئێمە ئاوارەی یونان بووە؟! کاتێ هێکتۆری ڕاستەقینە(مامە ڕیشە) لە پاڵ دەستی خۆماندایە! وتار بێژی ئایینی بۆ تێگەیاندنی خەڵک، پەنا ئەباتە هۆنراوەی"ابن فارض"و"عطار نیشابوری"؛ کەچی هەرهەمان کەلام لە فەرمایشی مەلای جزیری و مەحوی و خانای قوبادی و ...  بە زمانی شیرینی کوردی و بە پاراوی  هاتوە. ڕۆمانی ئەمڕۆی کوردی بۆنی نوسراوەی بێگانە ئەدا!.ماڵپەڕ و کاناڵی بەشێ لەچالاکوانانی کورد بڵاوکەرەوەی بیری بێگانەن.
جا هۆکاری ئەمانە چین؟
۱-بەداخەوە کورد هەمیشە زۆر نزم بۆ خۆی ڕوانیوە و بە پێچەوانەوە بێگانە زۆر بەرز هاتۆتە پێش چاوی
۲-کورد چون بە کوردی نەیخوێندوە، بۆیە بە کوردیش بیرناکاتەوە، سەرچاوەی فیکری کوردی نیە و دیارە بەرهەمیشی تام و چێژی کوردی زۆر کەم پێوە دیارە. نەک هەرهەموو، بەڵام  خوێندەواری وام دیوە مەگەر بە  ئازمایشی "دی ئین ئەی" دەنا نازانی کوردە! نەجل وبەرگی، نە شێوازی قسەکردنی، نە هەست وبیر و زانیینی.. موزیسیەنی کورد هاتوە ئەڵێ زیرک وتویە "هەوران گازە گازە--دەخوینێن گەڵوازە" یانی چی؟ جا وەرە بۆی بکە بە فارسی"ابرها زیر لب سرود رسیدن فصل شکوفه ها را زمزمه میکنند" و دەیان و سەدان وێنەی تر.
دەی چارچیە؟
ڕوناکبیرانی ڕاستەقینەی کورد ئەبێ پێش هەموو کارێ  زاراوە کوردیەکان بزانن، میژو، ئەدەبیات، موسیقا وفولکلور وکەلتوری کوردی بە باشی بناسن؛ ئەمجار بە وتارو نووسین و شانۆ و سینەما و... خوێندەواری کورد لە هەر بواریکا وە خەبەر بێنن تا بزانن کوردیش بەقەدەر گەلانی تری ئەم عاڵەمە ئینسانە و مافی هەیە؛ نە کەمتر و نە زۆرتر.  
    # عیسا ئەحمەدی - ۱۴۰۱/۰۳/۰۹ سنە


#نیشتمان
#زوان_زبان
#ئەدەبیات_ادبیات
#کەلتوور_فرهنگ

@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید

2022-05-29 16:56:51 جارێکیتر کەناڵەکەی سپای داگیرکەران"ایران بان کرد" کە دەستەخۆشکی کەناڵی "گۆران و گۆرانییت"ە بابەتێکی منیان قۆستوەتەوە بۆ هێرش کردن. ئەم دوو کەناڵە پێکەوە بابەتەکانیان ئاڵوگۆڕ دەکەن و تەواوی ناوەڕۆکی بابەتەکانیشیان هێرشی منداڵبازانە و دوور لە هەر جۆرە چوارچێوەیەکی تێئۆریک و فەلسەفییە و دیارە گرێی دەروونی کۆمەڵێک خۆفرۆشە بەرانبەر بە گوتاری نەتەوەیی و پەرەسەندنی.
ئەوەی لەم کەناڵانەدا دەیانبینیت تەنیا هێرش و سووکایەتی و مایەپووچ بوونەوە و ڕووخانی هێڵی فکری کڵۆنیاڵیزمە کە لەم دواییانەدا دەیانویست بە ئەتۆمیزە کردنی ڕۆژهەڵات بەشێکیتر لە پڕۆژە و پیلانەکانیان جێبەجێ بکەن.
لە هەر سووچێک تاکە یەک وشە یان کەلێنیان دەس بکەوێت بۆ هێرش کردن پەنای بۆ دەبەن بۆ ئەوە گوتاری نەتەوەیی مایەپووچ بکەنەوە بەڵام بەخۆشحاڵییەوە بەپێچەوانە، گوتاری نەتەوەیی ڕۆژلەدوای ڕۆژ لە گەشانەوەدایە و ڕۆژ لە دوای ڕۆژ وردتر و وشیارانەتر پیلانەکان دەخوێنێتەوە و هەنگاو بەرەو ڕزگاری دەهاوێژێت.
ئێستا کە ئیدئۆلۆژی ئێرانی لە ئاست بەهێزتر بوونی گوتاری کوردیدا فەشەلی هێناوە و مایەپووچ بووەتەوە و فیشەکەکانیان تەواو بووە ڕوویان کردوەتە جنێو فرۆشتنی ڕاستەوخۆ و سووکایەتی کردن و ساز کردنی نەتەوەی وەهمی. دوای گۆران و بۆران و قۆڕان، ئێستا خەریکن باس لەوە ئەکەن کە کوردستان ئاشوورستانە و ئەم خاکە خاکی ئاشوورییەکانە و بەدانانی کۆمەڵێک وێنە لە جل و بەرگی ئاشوورییە ڕەسەنەکانی کوردستان کە پێکهاتەی ڕەسەن و دانەبڕاوی کوردستانن، ئەو فڵتەفڵتە لەپێشدا شکستخواردوانە دەهێننە ئاراوە.
من بە بینینی پۆستەکانیان لەجیاتی ئەوەی هەڵبچم و دڵگران بم زۆر کەیفم ساز بوو و زۆریش دڵخۆش بووم. چوونکە بینیم فیشەکیان پێی نەماوە و دەسیان بردوە بۆ دژوێن دان و شوبهاندنی کورد بە دایناسۆڕ و....
ئیدئۆلۆژی ئێرانی ڕووخاوە، مایەپووچ بووەتەوە، کۆتایی پێیهاتوە.
ماردین ڕەحیم نژاد
#نیشتمان
#سەردێڕ_بابەتەکانی_کاناڵی_کوردستان‌ناسی
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید

2022-05-28 07:22:49 یەکەمین گۆرانی تۆمارکراوی کوردی، ساڵی 1908زاینی، برلین....

#میرزا جەواد قازی


#ئاهەنگ_مۆسیقا_گۆرانی_موسیقی
#سەردێڕ_بابەتەکانی_کاناڵی_کوردستان‌ناسی
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید

2022-05-26 21:38:41 دیمانەیەکی بڵاو نەکراوەی مامۆستا هەژار

#شێعر_شعر
#ناودارانی_کورد_مشاهیر
#سەردێڕ_بابەتەکانی_کاناڵی_کوردستان‌ناسی
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید

2022-05-26 12:07:03 #نەخشە_نقشە
#جوگرافیا_جغرافیا
t.me/kuredenaghsha باز کردن / نظر دهید

2022-05-26 07:47:23 شوێنەوارەکانی کوردستان

#کەلتوور_فرهنگ
#مێژوو_تاریخ
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید

2022-05-25 23:02:30 شێعر رەنگین وڵات له ئوستاد محەمەد رەحیمی گەڕووس له شار بیجار ...


#نیشتمان
#شێعر_شعر

@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کاناڵی کوردستان‌ناسی
#Culture_of_Kurdistan
#Nature_of_Kurdistan

تلگرام
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink
پەیج
https://www.facebook.com/kurdistannasi/ باز کردن / نظر دهید