آخرین قمار فرزین با کارت نرخ بهره ! هزینه ای که مردم و حاکمیت | Sina Soleymani
آخرین قمار فرزین با کارت نرخ بهره ! هزینه ای که مردم و حاکمیت خواهند پرداخت
اخیرا بحث های زیادی در مورد نرخ سپرده ۳۰٪ و تبعات آن در سطح جامعه اقتصادی کشور شنیده می شود و تقریبا همه بخش ها اعم از صنعت ، مالی ، اقتصادی ، بخش خصوصی و ... مخالفت شدید خود را با شرایط فعلی اعلام کردند و هشدارهای بسیاری در مورد سیاست های بانک مرکزی داده شد.
اما به بیان ساده ، جذب نزدیک به ۳۰۰ همت سپرده خاص با نرخ ۳۰٪ یعنی چه و چه بلایی بر سر بانکها و اقتصاد کشور خواهد آمد ؟!
بانکها به ازای ۱۰۰ تومان سپرده ای که از مردم جذب میکنند ، ۱۲ تومان از منابع مردم را نزد بانک مرکزی ذخیره میکنند که اصطلاحا به آن ذخیره قانونی بانک ها نزد بانک مرکزی می نامند. در حقیقتا اگر بانکی ۱۰۰ تومان از مردم سپرده بگیرد ، ۸۸ تومان آن نزد خود بانک و ۱۲ تومان نزد بانک مرکزی قرار خواهد گرفت که عملا آن ۱۲ تومان فریز شده و نرخ سود ۱٪ به آن تعلق میگیرد.
بنابراین بانک ها ، به ازای ۱۰۰ تومان جذب سپرده ۱٪ از بانک مرکزی بابت ۱۲ تومان ذخیره سپرده قانونی سود میگیرند ، اما در واقع ۸۸ تومان آن در دسترسی بانک است ! درحالی که به سپرده گذار بابت کل ۱۰۰ تومان سود ۳۰٪ پرداخت میکنند.
لذا ۰.۱۲٪ نرخ سود دریافتی بابت ذخیره سپرده قانونی به بانکها تعلق میگیرد ( ۱۲ تومان* ۱٪= ۰.۱۲ سود سپرده قانونی که نصیب بانک میشود )
و بابت ۱۰۰ تومان سپرده مردم به سپرده گذاران ۳۰٪ سود پرداخت میکنند. لذا ۳۰ تومان سود پرداختی به مردم خواهد بود که به آن هزینه سپرده میگویند.
اما در عمل ، ۸۸ تومان نزد بانک باقی میماند.
عملا بانک بابت ۸۸ تومان سپرده جذب شده که در دسترسش است ۲۹.۸۸٪ به مردم سود داده است ، درحالی که از مردم ۱۰۰ تومان سپرده جذب کرده و ۱۲ تومان آن نزد بانک مرکزی ذخیره شده است!
بنابراین نرخ سود موثر بانک برای جذب ۱۰۰ تومان سپرده ، حدود ۳۴٪ خواهد شد :
(۱۰۰ تومان * ۲۹.۸۸٪) / ۸۸ تومان = ۳۳.۹۵٪ ~ ۳۴٪
پس با نرخ سود ۳۰٪ ، در عمل هزینه تمام شده بانک برای جذب سپرده ۳۴٪ خواهد شد.
حالا اگر بانکها با کسری مواجه شوند و مجبور به استفاده از منابع بانک مرکزی برای پرداخت سود مردم باشند ( به بیان ساده اصطلاحا اضافه برداشت بانکها ) بانک مرکزی بابت این اضافه برداشت بانکها از منابع بانک مرکزی ، بانکها را ۳۴٪ جریمه میکند !
به بیان ساده ، با نرخ بهره ۳۰٪ و نرخ ذخیره قانونی ۱۲٪ و جریمه اضافه برداشت ۳۴٪ ، عملا جریمه اضافه برداشت برای بانکها اهمیتی ندارد و بانکها به نقطه بی تفاوتی میرسند ! چون جریمه بانک مرکزی مساوی شده است با هزینه ای که بانکها بابت رقابت در جذب سپرده میپردازند و هرچه نرخ موثر بانکها از ۳۴٪ بالاتر برود عملا تمایل اضافه برداشت بانکها از منابع بانک مرکزی بیشتر میشود.
درست مثل بچه ای که ترسش از تنبیه والدین ریخته و درست در لحظه ای که این ترس بریزد ، هرکاری خواهد کرد و والدین دیگر قدرت کنترل و بازدارندگی خود بر بچه را از دست میدهند !
اتفاقی که اقای فرزین در بانک مرکزی رقم زده ، از بین بردن کارایی و تاثیرگذاری مهم ترین ابزار بانک مرکزی ، یعنی نرخ بهره است !
وقتی جریمه اضافه برداشت بانکها از هزینه سپرده کمتر یا مساوی آن شود ، عملا جریان اضافه برداشت و ناترازی بانکها نه تنها کاهش نمی یابد، بلکه تشدید میشود و بازار پول و به دنبال آن اقتصاد کشور وارد سراشیبی تند تورم و افت ارزش پول ملی خواهد شد !
البته که بانک مرکزی نرخ ذخیره این سپرده ها را به ۱۰٪ کاهش داده که در محاسبات بالا که به عنوان یک مثال ساده بیان شده ، باید نرخ ذخیره را به ۱۰٪ تغییر داد. اما در مجموع مسیری که در حال حرکت هستیم تغییر چندانی نمیکند.
درواقع اقای فرزین در بانک مرکزی برای تحقق اهداف و استراتژی های غیر منطقی و غیر عاقلانه خود برای مهار تورم ، حاضر به قمار به هر قیمتی شده و ترسی از احتمال تشدید تورم ، رکود شدید و ورشکستگی صنایع ، وارد شدن لطمه جدی به معیشت مردم در ماه های آتی و حتی هزینه کردن از سرمایه اجتماعی باقی مانده دولت و نظام ندارد !
با وجود اجرای حداکثری سیاست انقباضی ، افت ارزش پول ملی متوقف نشده اما بانک مرکزی چشم خود را بر همه واقعیت های اقتصادی بسته و در گام آخر نرخ بهره را تا بالاترین سطح ممکن افزایش داده !
عملا افزایش بیشتر نرخ بهره از سطح فعلی برای بانک مرکزی ممکن نیست و در صورتی که نرخ بهره ۳۰٪ هم مانع از تداوم تورم و افت ارزش پول ملی نشود ، بانک مرکزی ابزار قدرتمند دیگری برای مهار وضعیت نخواهد داشت و این مردم ، کشور و حکومت هستند که هزینه غرور و جاه طلبی های فرزین در بانک مرکزی را پرداخت خواهند کرد.
