وقتی با گذشت زمان معلوم شد
چه جناياتی توسط حكومت انجام گرفته
كسانی كه مورد اتهام قرار می گرفتند
پاسخ می دادند
ما نمی دانستيم
ما گول خورديم
ما اعتقاد داشتيم
ما باطنأ بی گناهيم
بعد اين سوال مطرح می شد
كه آيا حقيقت داشت كه نمی دانستند
يا تظاهر به بی خبری می كردند؟
توما با خود می گفت
اين كه می دانستند يا نمی دانستند
مسئله اساسی نيست
بلكه بايد پرسيد
اگر بی خبر باشيم بی گناه هستيم؟
آيا آدم ابلهی كه بر اريكه‌ی قدرت
تكيه زده است
تنها به عذر جهالت
از هر مسئوليتی مبراست؟
بار هستی
ميلان كوندرا
گل رز
