شباهت گفتمان حاکم و ملت فرهاد قنبری «آن‌چه بوده‌ای وابسته به | کانال آگاهی اجتماعی
شباهت گفتمان حاکم و ملت فرهاد قنبری
«آن‌چه بوده‌ای وابسته به ژنتيك بود، آن‌چه خواهی شد را سياست تعيين می‌كند»(استانیسلاو یرژی)
بر خلاف تصور عمومی این مردم نیستند که حاکمان را انتخاب می کنند، بلکه این حاکمان هستند که از طریق رسانه هایی که در اختیار دارند (تلویزیون، رادیو، روزنامه)، نظام آموزشی(کتب مدارس، رشته های دانشگاهی، واحدهای درسی)، نظام فرهنگی (کتاب ها، فیلم ها و آثار هنری که مجوز می گیرند، افراد و ارگان هایی که یارانه و بودجه های کلان فرهنگی دریافت می کنند) و امثالهم مردم را همانگونه که دلخوهشان است شکل و پرورش می دهند.
بر اساس چنین الگویی می توان ادعا کرد اغلب مردم پس از گذشت چند دهه از عمر یک حکومت (گفتمان سیاسی هژمونیک) بسیار شبیه حاکمان همان گفتمان شده و مانند آنان رفتار می کنند. میزان تساهل و رواداری مردم [حتی اگر خود را صد درصد مخالف آن گفتمان بدانند]، میزان سعه صدر مردم حتی مخالفان حکومت مستقر، میزان تحمل دیگری، میزان توجه به کسب ثروت و قدرت و شهرت، میزان دروغگویی و کلاه برداری و فساد، میزان توجه به معنویت و اخلاقیات، میزان دینداری و خداجویی و در یک کلام هر کنش سیاسی و فرهنگی و اجتماعی شهروندان یک جامعه به شدت شبیه حاکمان آن جامعه خواهد بود، چرا که توسط همان حاکمان و ابزارهای تربیتی آنها رشد و پرورش یافته اند.
افلاطون فیلسوف بزرگ یونان باستان پا را فراتر می گذارد و می گوید: مرد سیاسی راستین کسی است که در دوره فرمانروایی خود «شهروندان بهتری تربیت کرده باشد» افلاطون می پرسد: «آیا هنگامی که پریکلس[سیاستمدار برجسته یونان باستان] در برابر مردم آتن سخن گفت، آتنیان بدتر از روزی بودند که او آخرین بار در برابر آنان ظاهر گردید؟» این سخنان افلاطون بیانگر آن است که او نیز بر این باور بوده است که حاکمان و سیاستگذاران یک جامعه هستند که مردم خود را همانگونه که دلخواه خودشان است تربیت کرده و پرورش می دهند. و بر اساس چنین نگاهی ملاک قضاوت حاکمان را پرورش شهروندان خوب و بد می داند.
به نمونه تربیت توده ها توسط حاکمان در کشور خودمان بنگریم: محمود احمدی نژاد بیشتر از آنکه شبیه طرفدارانش باشد این طرفداران او بودند و هستند که خود را در گفتار و رفتار و سبک زندگی شببه احمدی نژاد می بینند. احمدی نژاد در دوران ریاست جمهوریش هر میزان که اشتباه می کرد و هر میزان رفتارهای غیرمعقول نشان می داد به همان میزان توده های بیشتری جذب او می شدند و به اصطلاح مردمان شبیه خود را تولید می کرد. اغلب طرفداران احمدی نژاد نه حقوق شهروندی برایشان موضوعیتی داشت و نه راستگو بودن رئیس جمهور را امری ملموس به شمار می آوردند. آنها در قامت احمدی نژاد، صورتهایِ آفتاب سوخته و سختی کشیده خویش را می دیدند که مثل خودشان لباس پوشیده و ادبیاتی بسیار شبیه آنها دارد. آنها خود را در احمدی نژاد مستتر دیده و با او همذات پنداری می کردند. احمدی نژاد بیشتر از آنکه برآمده از مردم باشد، این مردم و توده های دلخواه و مدنظر او بودند که توسط گفتمان وی ساخته و پرداخته شدند.
