فرق بزرگی است بین بزرگسالی که احساسات دوگانهای به کسی دارد و | روانشناسی طرحواره
فرق بزرگی است بین بزرگسالی که احساسات دوگانهای به کسی دارد و کودک دو سالهای که در آشپزخانه از دست خدمتکار غذا میخورد و با درماندگی به خود میگوید: چرا مامان هر روز صبح بیرون میرود؟ چرا از بودن با من لذت نمیبرد؟ مگر من چه مشکلی دارم که او ترجیح میدهد با دیگران وقت بگذراند؟ چه کار میتوانم بکنم تا او در خانه بماند؟ گریه نکن! گریه نکن!
یکی از بیماران من به نام پیتر، مسلماً در دو سالگی نمیتوانست اینگونه فکر کند. ولی وقتی در جریان جلسات درمان، این واقعیت بر او آشکار شد، هم بزرگسال بود و هم کودکی نوپا که به گریه میافتاد! این گریه، برای تخلیه هیجانات او نبود؛ بلکه گریهای بود از سر دلتنگیهای انباشته شده برای مادرش که تا آن لحظه همیشه آن را فرو خورده بود!
پیتر در هفتههای بعدی تمام احساسات دوگانه خود را نسبت به مادرش مرور کرد و عذاب پذیرفتن آنها را نیز تحمل کرد. مادرش پزشک متخصص اطفال و در کارش موفق بود؛ ولی ناگهان تصویر ثابت و بینقص او در ذهن پیتر تبدیل شد به عکس زنی که هرگز نتوانسته بود ارتباطی مداوم با فرزندش برقرار کند!
پیتر خطاب به مادرش میگفت: از آن بچههای نفرتانگیز که یکریز، مریض بودند و دائماً تو را از من دور میکردند بدم میآمد از تو هم بدم میآمد؛ چون ترجیح میدادی با آنها باشی تا با من..! احساس درماندگی این بیمار، همراه با احساس خشمی که از سالهای دور انباشته شده بود متوجه مادری میشود که زمانی که فرزندش بیشتر از هر کس دیگری به او احتیاج داشته در دسترس نبوده است!
پیتر در نتیجه آگاهی یافتن از این احساسات، توانست خودش را از شرّ یک عارضه رفتاری نجات بدهد. درک دلیل این عارضه آسان بود. رابطه او با زنها دچار تحول شد؛ چون او دیگر نیازی نمیدید ابتدا زنها را مطیع خود سازد و سپس ترکشان کند! پیتر احساس درماندگی و خشم دوران کودکی و احساس نیاز به مادر همیشه غایب خود را به گونهای تجربه میکرد که قبلاً حتی به خاطر هم نمیآورد!
افراد فقط میتوانند چیزهایی را که آگاهانه تجربه کرده باشند به خاطر بیاورند اما تمام احساسات کودک زجر دیده، خود نتیجه فرآیند گزینشی است که بیشتر عناصر مهم را حذف کرده است. بیمار، این گونه احساسات اولیه خود را همراه با یک گیجی مبهم، که یکی از مشخصههای اوایل دوران کودکی است؛ برای اولین بار آگاهانه در طول جلسات درمان تجربه میکند.
منبع: کتاب دلهرههای کودکی آلیس میلر ترجمه: امید سهرابی نیک