' کورمانج ' چیست ؟ کورمانجی (به کوردی: Kurmancî) که به آن | شهرستانک آنلاین

" کورمانج " چیست ؟
کورمانجی (به کوردی: Kurmancî) که به آن کورمانجی شمالی هم گفته می‌شود یکی از گویش‌های اصلی کوردی است. برخی منابع از گویش سورانی با نام «کورمانجی جنوبی» یاد می‌کنند.
کورمانجی سرشتی قدیمی‌تر و اصلی‌تر را نسبت به دیگر گویش‌های کوردی حفظ کرده چرا که دیگر گویش‌های کوردی به خاطر نفوذ دراز مدت فارسی وترکی ، دستخوش دگرگونی‌های چشمگیر شده‌اند. گستره کورمانجی در سرتاسر کوردستان ترکیه و کردستان سوریه، بخشی از کوردستان عراق، استان آذربایجان غربی در شهرستان‌های ارومیه، خوی، ماکو، چالدران تکلم می‌شود. همچنین در شمال شرق ایران و در استان‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی گویش غالب در شهرستان‌های بجنورد، اسفراین، قوچان، باجگيران ،شیروان، کلات نادری و "مانه و سملقان"، کورمانجی است. کورمانجی در شهرستان‌های درگز، چناران و فاروج با در اختیار داشتن درصدی بالا، زبان دوم است. با توجه به مهاجرت‌های گستره از سایر شهرهای کورد زبان شمال خراسان به مشهد شمار کورمانج‌های ساکن در مشهد قابل توجه است . در روستاهایی در شهرستان رودبار استان گیلان به ویژه در بخش عمارلو که شامل دو بخش میباشد که عمده ساکنان بخش خورگام که شامل روستاهای بره سر چها محل جلالده وبیش از یکصد پارچه ابادی و روستا به کوردیِ کورماجی صحبت میکنند،پیرکوه و کرماک و دوسالدیه عمارلو و برخی روستاهای سیاهکل و نیز در قسمت‌های کوردنشین ارمنستان و ترکمنستان و استان‌های کلباژار و زنگلان در جمهوری آذربایجان به کوردی کرمانجی تکلم می‌شود. بیشتر کوردهای ساکن اروپا به کوردیِ کرمانجی تکلم می‌کنند. کورمانجی با آنکه از لهجه‌های مختلفی تشکیل شده‌است ولی لهجه مرجع و کتابی (معیار) آن به لهجه جزیری در کردستان ترکیه شبیه‌است که از زمان‌های دور شاعران و نویسندگانی مانند احمد خانی، ملای جزیری، فقی تیران، ماموستا جیگر خوین و علی حریری آثار ارزشمندی را خلق کرده‌اند.
شرانی، شاقی {شکاکی}، موصولانلو، زاخورانی و صربیانی و شاهیندژ و بعضی از روستاهای شهرستان هشترود و ماه نشان در آذربایجان شرقی به این گویش سخن می‌گویند. این فقط گوشه‌ای از مناطقی بود که در آن کورمانجی مرسوم است ** در مناطق دیگری مثل منطقه اوریاد درحوالی میانه و در روستاهای هشترود و شهرستان پری در آذربایجان شرقی نیز تا چند سال پیش مردم آنجا پوشش کرمانجی داشتند و به این گویش سخن می‌گفتند که به تدریج و به علل خاص زبان خود را کنار گذاشته و ترکی صحبت کردند گرچه هنوز کوردیِ کورمانجی در پیرمردان و پیرزنان آن نواحی استفاده می‌شود.* در خراسان بزرگ نیز کورمانجی در مناطق شمالی آن، شمال خطی که مشهد را به بجنورد اتصال می‌‏دهد و به مرز ترکمنستان محدود می‌شود، تکلم می‌شود. ساکنین برخی روستاهای ترکمنستان که هم مرز با ایران هستند مانند روستای فیروزه نیز به این زبان تکلم می‌کنند.
در اطراف شهرستان خلخال واقع در استان اردبیل نیز روستاهایی به کوردیِ کورمانجی تکلم می‌کنند که از شمال به جنوب عبارتند از: میل آغاردان، بلوکانلو، مصطفی لو، پیر انلو، چملوگبین، اوجغاز، مورستان، کلستان علیا، حاجی آباد، کلستان سفلی، لنبر، نواشنق، آقبلاغ کرد، غفور آباد، کالار، چلنبر، داودخانی، خداقلی قشلاق و دلیر و روستایی جعفرآباد که در جنوب شهرستان خلخال ودر حد فاصل استان اردبیل، زنجان قراردارد به زبان کورمانجی اصیل که کمتر مورد تحریف قرار گرفته صحبت می کنند .
بیش از دو سوم از کوردزبانان جهان به گویش کورمانجی تکلم می کنند.


...........................................
‌‌‌‌🇸 🇦 🇱 🇦 🇲 _🇰 🇴 🇷 🇲 🇦 🇳 🇯 
@salam_kormanj