2023-07-24 16:42:55
دوستان خدا را رها نکنید
خدا رحمت کند همه درگذشتگان را؛ مرحوم پدرم همیشه تأکید داشتند که دروغگو دشمن خداست و من همیشه در این فکر بودم که دروغ، چگونه آدم را مقابل خدا قرار میدهد. در مدرسه و مسجد و رسانه همواره در مذمت دروغگویی سخن گفته میشود و هیچ آیین و مذهبی نیست که دروغگویی را تأیید کرده باشد.
یکی دیگر از نقلقولهای پر تکرار درباره دروغ، دعای معروف کوروش کبیر بود که از خدا میخواهد سرزمیناش را از دروغ و خشکسالی دور نگه دارد و من همیشه از خودم میپرسیدم دروغ چه ربطی به خشکسالی دارد؟
خشکسالی باعث خشکیدن چشمهها و رودها میشود، گیاهان و درختان را از بین میبرد و حیات را از زندگی انسان دور میکند اما دروغ چه میکند که بزرگان این سرزمین آن را همسنگ خشکسالی دانستهاند؟
دروغ پایه و اساس ناپاكيهاست، کار خشکسالی خشکاندن حیات است و کار دروغ، رویاندن پلیدیها. خشکسالی هرآنچه خوبی است را میخشکاند و دروغ، بذر بي اعتمادي میکارد. اما با وجود این همه توصیه اخلاقی، چرا دروغ همچنان میان مردم شایع است و افراد از آن پرهیز نمیکنند؟
اغلب آدمها انتظار دروغ شنیدن ندارند و فکر میکنند، فرد دروغگو حقیقت را میگوید اما دروغ، ادعای نادرستی است که جای حقیقت را میگیرد و فرقی نمیکند درباره چه چیز یا چه کسی باشد.دروغها گاهی جهت سود و زیان را عوض میکنند یا جای حق و باطل را تغییر میدهند. اما دروغهایی هم هستند که نه به کسی زیان میرسانند و نه جای حق و باطل را عوض میکنند، دروغهایی که آدمها درباره وضعیت خود یا داراییهای خود میگویند، از این جنس به شمار میروند. مثلا برخی تحقیقات نشان داده که مردان درباره خود دروغ میگویند تا دیگران را تحتتأثیر تواناییهای نداشته خود قرار دهند؛ در حالی که زنان بیشتر درباره وضعیت خود دروغ میگویند چون دوست دارند ديده شوند.
گاهی آدمها دروغ میگویند تا موضوعی را به سود خود تغییر دهند اما گاهی دروغ میگویند تا مثلا به دیگران نفع برسانند. در هر صورت ما دروغ میگوییم چون فكر ميكنيم كه از این کار نفع میبریم حال آنکه در گذر زمان هيچ دروغي نيست كه برملا نشود و نتيجهای جز بیاعتمادي به همراه نداشته باشد.
برخی دروغگویی را محصول بیثباتی سیاسی، نابرابری و استبدادزدگی تاریخی جامعه ایران میدانند. برخی هم معتقدند دروغگویی یک رفتار روانی است و مغز انسان از دید تکاملی ترجیح میدهد راست بگوید اما در شرایط اجتماعی و روانی خاص، ناچار به دروغگویی میشود.
اقتصاددانان هم معتقدند در صورتی که هزینه اقتصادی رفتار درست بالا باشد، افراد از انجام آن سر باز میزنند. بنابراین در جامعهای که هزینه راست گفتن از هزینه دروغ گفتن بیشتر باشد اکثریت مردم دروغگو میشوند.
اما تکلیف ما چیست؟ قطعا هیچچیز بهتر از راستگویی نیست حتی اگر زیان کوتاهمدت داشتهباشد. افرادی که به راستگویی بها میدهند، گزینههای خوبی برای دوستی هستند؛ رهایشان نکنید.
محسن جلالپور
@mohsenjalalpour
1.4K views13:42