رخنه ی دکانداری در مساجد محمد زینالی اناری؛ در هفته‌های گذشته | نکته: جامعه شناسی تجربه
رخنه ی دکانداری در مساجد
محمد زینالی اناری؛ در هفته‌های گذشته شاهد بودیم که یکی از مساجد زیبای شهر اردبیل ( مسجد محله فرهنگ) را تبدیل به دکان کردند و علیرغم اعتراضات صورت گرفته پاسخ مناسبی داده نشد. امروز شاهد بودم نمای یکی از مساجد دیگر را هم تخریب کرده و دکانی در حال احداث دارند. این موضوع از چند ناحیه قابل توجه است.
۱- شهرداری یه هر ساختمانی متناسب با نقشه و استانداردهای اولیه اجازه ی تاسیس می دهد ولی اغلب خانه ها به مدد ماده صد و هزاران ساختار فاسد دیگر تخریب بنا صورت داده و با تبدیل پارکینگ‌ها به دکان در نقشه دستکاری می کنند. شهرداری هم با اخذ مبلغی غیر استانداردها را استاندارد تلقی کرده و اجازه ی هر تخلفی می دهد. به جای اصلاح این رویه ی غلط، امروز نوبت مساجد هم رسیده است که توسط مودیانی که در خانه و مغازه به این کردار خود کرده اند، این رویه را به مساجد هم تعمیم دهند..
۲- مساجد، بناهایی عمومی اند و از ابتدای انقلاب هم این عهد بود که مساجد توسط مردم اداره شوند ولی مدتی این عهد شکست و حاکمیت از ساخت و تقویت مساجد حمایت کرد. اما ظاهراً این نوع مداخله هم به پایان رسیده و مودیان مسجد به سوی دگرگونی کاربری فضاهای معماری و محیطی مساجد روی آورده و به سمت مداخله ی جدیدتری می روند و در این روش، این سیستم پولی اجاره بها و غیره است که جای خالی توجه به مشارکت مردم محله را پر می کند.
۳- دکانداری در همه ی ارکان جامعه نفوذ کرده و مستأجران دولت بجای استقلال بخش های اقتصادی برخی از آنها مانند شستا را به دکان خصوصی تبدیل کرده است و مبارزه با این نوع دکانداری هم کار به جایی نبرده و وزرا را سرنگون میکند. اما تفکر دکانداری از آن سو سعی می کند دولت را ولو به تخریب مساجد هم که شده محاصره کند تا حتی دولت فعلی که بارقه ی مبارزه با فساد را دمیده در کار خود ناکام بماند؛ حالا نوبت مبارزه با دکانداری در مسجد رسیده است.
۴- مشارکت اجتماعی محوریت مساجد بود که باعث شد با خلق سیستم های مختلفی حول مساجد مانند قرض الحسنه ها و پایگاه های مردمی بسیج ملت ایران را در جنگ علیه باطل پیروز کند. اما امروز به خاطر تجربیات غلطی که در جلب مشارکت رخنه کرده، به جای تعقل و بازاندیشی در جلب مشارکت برای تحکیم پیوندهای اجتماعی مساجد، از حیات خلوتی به صورت دکان سازی استفاده می کنند که جای مشارکت اجتماعی را با تولیت اقتصادی بگیرند و این امر به تشدید شکاف مردم از مساجد کمک خواهد کرد.
۵- مساجد، خانه ی خدا و دارای روح جمعی و تمسک ایدی جماعت به یدالله هستند. به همین خاطر هم شعار معماران فرهنگی جمهوری اسلامی این بود که: فرهنگ زیربنای اقتصاد است نه این که اقتصاد زیربنای فرهنگ باشد. اما می بینیم تفکر دکانداری در تولیت های مساجد رخنه کرده و از نمای مسجد دکان می سازند تا خانه ی خدا را با تقلید از پرده داران لات و هبل ساز در مکه، به بتخانهٔ کالا و سکه تبدیل کنند. این همه شعار نفوذ سر می دهند؛ هیچ چیزی بدتر از نفوذ مادیت در معنویات نیست!
۶- تخریب نمای مساجد، تحویل فرهنگ اسلامی به فرهنگ مادی است و دشمنان مساجد یک شب خواب چنین اتفاقی را دیده بودند که مودیان مساجد خودشان آغاز به تحویل آن از خانه ی خدا به خانه ی دنیا کرده‌اند و مثال این دنیا طلبان مانند مثال بدی است که موریانه از درون چوب را می‌خورد، کانه در مساجد را از داخل می بندند. این اتفاق با تضعیف حلب مشارکت مردم صورت گرفته و با تخریب معماری و ماهیت مساجد به نحو اسفباری صورت گرفته است.
۷- بی توجهی به هشدارهای صورت گرفته و همزمانی این اقدامات در سال جاری چنین گوشزد می کند که مودیانی که در مساجد رفت و آمد دارند، از علاقه ی دولت حاضر به تقویت مساجد سو استفاده کرده و با توجیه حل مشکلات مالی مساجد، حیات خلوت اقتصادی در مساجد درست می کنند و این با عهد دولت سیزدهم در خصوص مبارزه با فساد مغایر است و با توجه به وجود نهادهای نظارتی چون سازمان تبلیغات اسلامی، امید است که این امتیاز را از این مودیان بگیرد. این اتفاقات با شعارهای ضد نئولیبرالیسم دولت در تضاد است و بسته بودن چشمهای دولت به این تخلفات مهندسی، فرهنگی و اجتماعی موجب تضعیف مقاومت اجتماعات در حمایت از اقدامات ضد فساد دولت خواهد شد.
۸- ما سالها در شهرک نیایش منتظر بهسازی محوطه مسجد توسط شهرداری بودیم و این شهرک پس از ده سال نه راه درست و حسابی دارد نه فضای طبیعی شهری دارد و نه اسکان مناسب دارد. شهرکی که نیاز به ترمیم اجتماعات و بهسازی روانی و محیطی دارد، به جای توجه شهردار به محوطه سازی مسجد و جلب رضایت شهروندان به زیست بهتر در محله و رونق آن با غفلت او مواجه شده است که این آزمونی برای شهردار خوش سابقه در خدمت به قرآن و فرهنگ در رکسوت شهرداری است!
