2022-05-19 00:48:37
طلوع مهر
#دانش_بنیانی تولید و هر چیز دیگر
#ساده_لوحی_زدایی
دانشبنیان بودن، پیچیده و دشوار است. دانشبنیانی در هر منبط و مزرعهای نمیروید.
گاهی مراد، معنایی سطحی از آن است، مثلاً اینکه کاری در یک موسسه یا مجموعه تخصصی، متخصصانه انجام شود و دانش حداکثری در انجام کار، بکار آید. به نظرم امروزه، منظور از دانشبنیانی، همین باشد. در این نوع نگاه، عمدتاً «مجموعههای نسبتاً مستقلی از بنگاههای تولیدی در نظر میآید که در انجام کارهای تولیدی، با داشتن مطالعات و دانش و در اختیار داشتن متخصصان، سطح تولید را کماً و کیفاً افزایش میدهند.» تا به اینجا مفهوم بسیطی از آن در نظر آمده که اتفاقاً ما اقتضائات همین معنا را دنبال میکنیم ببینیم به کجا میرسیم.
طبیعتاً این مجموعههای شاخص و مهم، نیازمند سرمایهاند و حمایت. سرمایه، سرمایهدار و امنیت سرمایه میخواهد، چرخه صحیح تولید، توزیع و فروش میخواهد و این یعنی بازار امن، بازار و سرمایهگذاری امن، جامعه و نظام سیاسی آرام و امن میخواهد، تجارت صحیح، روابط حسنه با دنیا میخواهد، نبود انحصار و رانت میطلبد و همه اینها، «توسعه سیاسی» میخواهد، یعنی با چرخه نخبگانی که آزاد در جامعه حرف بزنند و تعاطی افکار کنند و «خطوط قرمز» و «ساحت مقدس نقدناشدنیای» در قالب «گفتمان انقلاب» و «فلان فرمایش فلانی» در کار نباشد... (وضع کشور و حکومت و رسانهها و مجامع ما اینطور نیست. همه جا تقریباً میدان مین است..
تولید دانشبنیان، یک «مجموعه شرایط بنگاهی» نیست. دانشبنیانی یک باغ و بوستان است که باید همه درختستانها و زهکشیها، آبیاریهای و حتی شرایط مساعدتکننده جغرافیایی و بیرونی آن برای این باغستان باشد و مساعد باشد. یک نگاه سطحی و مطلقا فاقد مشاعر صحیح، دانشبنیانی را بنگاهی میبیند و نهایتاً تعامل و حمایت دیگران را در شبکه تعاطی دانش و ثروت و خدمات تولید و توزیع و عرضه را به آن اضافه میکند. اگر همو با همین دستفرمان جلو برود و اقتضائات رشد اقتصاد دانشبنیان را مرحله به مرحله بپذیرد آنوقت ممکن است متوجه این معنا بشود که شرط تحقق صحیح و طبیعی و صادقانه این مجموعهها، توسعه سیاسی و آزادی بیان، باز بودن درهای رسانه، حداقلی کردن مواد نقدناپذیر اضلاع گفتمان نظام، انعطافپذیری و کمتر مداخله کردن در #فرایند_تصمیم_سازی در جامعه نخبگانی است که آزادانه و فارغ از سیمخاردارهای سلایق حاکمیتی، با هم مباحثه میکنند و در ورای آن همه کوشش علمی، بهترین دانش مفید فرآوری میشود و این تصمیمات در دستگاههای مدنی، به تصمیم و عمل منجر میشود.
در جامعهای که پرگویی سیاسی و اشتلمهای حنجرهکلفتان دنیاندیده مانند پتک و طوفان، بالای مجلس نخبگانی است و آن قدر #اصول_موضوعه_گرانبار در میان هست که صاحبان رآی باید برای گفتن چیزی از صد جا بهراسند و اندیشه کالای قاچاق شود و در مسائل قابل بحث جامعه، سیاههی مطولی باشد که شما نباید درباره آن نظر بدهید و نباید بگویید فلان تصمیم اشتباه بوده یا حتی وقتش مناسب نبوده یا روشش صحیح نبوده... سخن از دانشبنیانی لغو است و شعار و توهم. آنچه رخ میدهد، شمایلی است همچو رؤیای اضغاث احلام.
برای دانشبنیان شدن تولید علم و کالا، باید همه و همه بتوانند همه چیز را بچالش بکشند... میشود یا نمیشود؟ الله اعلم. گفتمانهای گرانبار انقلاب، خطوط قرمز بسیار، انحصار رسانه و سرمایه، ترساندن فکر، مداخله و انگشت کردن در فرایند طبیعی رشد، با دانشبنیانی جمع نمیشود.
حمید رجایی
بهار ۱۴۰۱
@tolooemehr
604 viewsTolooemehrGroup, edited 21:48