2022-04-17 10:42:41
۱۳ آوریل ۱۹۸۵ (۲۴ فروردین ۱۳۶۴) از تاسیسات پرتاب کاملا خودکار شم. ۴۵ مرکز فضایی بایکانور شوروی، اولین پرتاب آزمایشی موشک حامل رده متوسط «زِنیت-۲»* انجام شد. در آن پرتاب، ماهواره‌بر زنیت-۲ مامور به مداری کردن ماهواره «تسِلینا-۲»** شوروی بود.
«زنیت» خانواده‌ای از پرتابگرهای رده متوسط با سوخت غیر سمی (برخلاف پروتون‌ها یا کاسموس‌ها) بود: اکسیژن مایع و نفت سفید می‌سوزاند و در چارچوب برنامه «پرتاب زمینی»*۳ برای پرتاب مدارگردها از مرکز پرتاب بایکانور به مدارهای دایروی کم‌ارتفاع، متوسط و ارتفاع‌بالا و نیز مدارهای ارتفاع پایین بیضوی از جمله (مدارهای) گذار به زمینثابت و زمینثابت و نیز در مسیرهای پروازی فرار*۴ (بین سیاره‌ای) در نظر گرفته شده بود.
پرتابگر جدید آن روزهای شوروی، تحت مدیریت ولادیمیر فیودورویچ اوتکین*۵ ساخته و پرداخته شد. مسائل حل‌شده در توسعه پرتابگر «زنیت» امکان ساخت نمونه‌های دو مرحله‌ای («زنیت-۲») سه و چهار مرحله‌ای پرتابگر پیش‌گفته را فراهم می‌کرد. نیز انواعی از زنیت که پس از فروپاشی شوروی و استقلال اوکراین، در برنامه مشترک پرتاب دریایی (سی لانچ) نیز به کار گرفته شدند.
روز پرتاب اما (نحسی) سیزدهم کارگر افتاد و در ثانیه ۴۱۰ پرتاب سانحه رخ داد! هدف پرتاب آزمایشی اول که پرواز پرتابگر از سکو بود محقق شد. پرتاب‌های آزمایشی «زنیت» با دشواری‌های فراوان مواجه شدند (از ۱۳ پرتاب اول ۳ پرتاب ناموفق بود).
سرانجام شورای علمی-فنی مرکز پرتاب، جمع‌بندی منفی خود بنابر نتایج پرتاب‌ها را منتشر کرد. همچنین مصوبه کمیسیون دولتی درباره پذیرش پرتابگر «زنیت» به خدمت نیروهای مسلح در ۱۹۸۹ (۱۳۶۸) با اکراه به امضای مدیریت مرکز پرتاب رسید که پیامد آن در سانحه بزرگ ۴ اکتبر ۱۹۹۰ (۱۲ مهر ۱۳۶۹) آشکار شد؛ سانحه‌ای که بازنگری اساسی در طراحی پرتابگر زنیت را به دنبال داشت.
محمدحسین بختیاری
۵۸۹۲ ۱۰۱۲ ۲۲۰۸ ۴۵۷۲
-------------------------------
* Зенит-2
** Целина-2
۳* «Наземный старт»
۴* Отлентная Траектория
۵* Владимир Фёдорович Уткин
از چهره‌های دانشگاهی و کلیدی دفتر طراحی یوژنائه یانگل
@vostokaero
233 viewsedited 07:42
V
