از منظر اقتصاد سیاسی به ایران نگاه کنیم پیام من به همه نیروها | عباس آخوندی
از منظر اقتصاد سیاسی به ایران نگاه کنیم
پیام من به همه نیروهای ملی است باید برداری در میدان قدرت ایجاد کرد
گفت‌وگو با عباس آخوندی درباره اهمیت نگاه از منظر اقتصاد سیاسی به مشکلات کشور
با وزیر سابق و البته متفاوت جمهوری اسلامی، درباره اقتصاد سیاسی ایران و چرخه معیوب آن به گفت‌وگو نشستیم. آخوندی از اهمیت نگاه اقتصاد سیاسی به مسائل گفت و تاکید کرد دوست‌داران کشور با هر دغدغه‌ای، از محیط‌زیست تا شهر و از اقتصاد تا فرهنگ، باید مشکلات حوزه خودشان را از نظرگاه اقتصاد سیاسی ببیند. آخوندی اما تنها اهل نظر نیست و به همین خاطر از راهبردی که او برای کنش‌ورزی خودش در پیش گرفته پرسیدیم. پرسیدیم اگر آخوندی مشکل را نه در «ندانستن» بلکه در برایند نیروهای شبکه قدرت می‌داند، اقدامات او از جمله چاپ دو جلد کتاب اقتصاد سیاسی و تاکید او بر این بحث چگونه قرار است در برون‌رفت از این چرخه معیوب اقتصاد سیاسی یاری رساند؟
چه شد که چاپ ۱۰ جلد کتاب موضوعی درباره مواضع خودتان در این سالیان را با دو جلد «اقتصاد سیاسی ایران» آغاز کردید؟ آیا این نشان‌دهنده تاکید شما بر اهمیت اقتصاد سیاسی بود یا اتفاقی این طور شد؟
من مهندس هستم اما وقتی که در سال 1376 از دولت بیرون آمدم به این فکر بودم که برای حوزه سیاست‌گذاری عمومی و سیاست‌گذاری ملی دانشی نظری پیدا کنم. آن وقت در اندیشه این بودم که سطح فناوری و حوزه‌ی فناوری متناسب با وضعیت و شرایط ایران چیست؟ و نحوه‌ی سیاست‌گذاری توسعه فناوری ملی در ایران چگونه باید باشد؟ به‌همین‌خاطر، دیدم علی‌رغم سابقه‌ام در حوزه مهندسی باید به سراغ حوزه دانش سیاست‌گذاری عمومی بروم. باتوجه به مجموعه فعالیت‌های اجرایی که در دولت داشتم متوجه شدم که حوزه اصلی بحث، اقتصاد سیاسی است. فهمیدم اگر بخواهیم در ایران امر توسعه به‌پیش برود باید دانش اقتصاد سیاسی پابگیرد. واقعیت این است که در حوزه اقتصاد نظری، کتاب‌ها، استادان و افراد بسیار برجسته‌ای داریم. ولی حرف اینان هیچ‌وقت به کرسی نمی‌نشیند. این نشان می‌دهد که کار جای دیگری گیر دارد که از نظر من اقتصاد سیاسی است. به همین خاطر بود که در حوزه دانشی به سراغ اقتصاد سیاسی رفتم و اولویت مباحث من هم به سمت اقتصاد سیاسی کشیده شد. الان هم که دارم مجموعه مطالبم را دستهبندی می‌کنم با اقتصاد سیاسی شروع کردم.
در معرفی کتاب خودتان نوشتید که برای برون‌رفت از وضعیت فعلی باید از منظر اقتصاد سیاسی به مشکلات کشور نگاه کرد، در این خصوص بیشتر توضیح می‌دهید.
در پاسخ قبل کم‌وبیش گفتم، ببینید واقعیت این است که وقتی با دانش نظری اقتصاد مسائل ایران را بررسی کنید، هم صورت مساله روشن است و هم راه‌حل‌ها. پس چرا مساله حل نمی‌شود؟ موضوع برمی‌گردد به رابطه اقتصاد و قدرت. مجموعه نظام قدرت و ارتباطات و شبکه قدرت است که مانع از اجرای اراده ملی و سیاست‌گذاری ملی مبتنی بر منافع ملی می‌شود. اقتصاددان می‌تواند بگویند چه کاری درست است اما گیر کار در این است که شبکه قدرت آن کار را انجام نمی‌دهد. چون در خیلی جاها با منافع شبکه قدرت در تضاد قرار می‌گیرد و یا دستِ‌کم در کوتاه‌مدت موجب صدمه‌خوردن به منافع آنان می‌شود و موقعیت اجتماعی‌شان را به مخاطره می‌‌اندازد. در این باره اخیرا آقای دکتر مسعود نیلی اظهار نظر کرده بود. به‌همین‌خاطر است که باید ببینید قدرت مساله اقتصاد را چگونه می‌بیند. در نهایت باید ببینید چطور می‌توانید قدرت را در جهت سیاست‌گذاری ملی و منطبق با اراده ملی همراستا کنید.
