مقاله «مسئولیت انسان‌ها در قبال محیط زیست: اجماع هم‌پوش میان ا | ابوالقاسم فنائی
مقاله «مسئولیت انسان‌ها در قبال محیط زیست: اجماع هم‌پوش میان اخلاق دینی و اخلاق فرادینی» به قلم ابوالقاسم فنائی و سجاد بهروزی
منتشر شده در: دو فصلنامه علمی هستی و شناخت، دوره ۴، شماره ۲ – شماره پیاپی ۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ (دوره ۴، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۶، پیاپی ۸)
رهایی از بحران محیط زیست، که سراسر کره زمین را در برگرفته است، نیازمند مشارکت همه انسان‌هاست؛ مشارکتی که بدون توافق بر سر هنجارهای جهان‌شمول در اخلاق محیط زیست ممکن نیست. اما، با توجه به اختلاف‌نظر فرهنگ‌ها و مکاتب گوناگون در جهان‌بینی و مبانی اخلاق، این پرسش مطرح می‌شود که «چگونه می‌توان به چنین توافقی دست یافت؟». ادعای اصلی این پژوهش این است که برای رسیدن به چنین توافقی می‌توان از ایده «اجماع هم‌پوش» بهره گرفت. بر اساس این ایده، برای توافق بر سر هنجارهای جهان‌شمول، توافق بر سر مبانی توجیهی اخلاق محیط زیست لازم نیست، بلکه کافی است که این هنجارها به‌گونه‌ای صورت‌بندی شوند که توجیه آنها به جنبه‌های اختصاصی هیچ‌یک از سنت‌های دینی، مکاتب جامع علمی، فلسفی و اخلاقی وابسته نباشد، و پیروان سنت‌ها و مکاتب گوناگونِ عقیدتی با تمسک به دلایل پذیرفته‌شده در سنت و مکتب خود، بتوانند بر سر آنها توافق کنند. این مقاله می‌کوشد نشان دهد که چنین اجماعی بر سر «لزوم اخلاقی احترام به طبیعت»، به عنوان هنجاری بنیادین در حفاظت از محیط زیست، ممکن است. برای مثال، مسلمانان می‌توانند بر اساس آموزه‌های دینی خود این هنجار را به رسمیت بشناسند، و هواداران نظریۀ «احترام به طبیعت» -که نظریه‌ای فرادینی در اخلاق محیط زیست است – نیز بر اساس مبانی فرادینی خود می‌توانند چنین هنجاری را توجیه کنند.
دریافت مقاله از سایت صدانت دریافت مقاله از سایت دانشگاه مفید
