2021-02-14 21:46:24
#مقاله
امر به معروف و نهی از منکر و مساله نشر تشیع
حیدر حب‌الله
ترجمه: علی الهی خراسانی، کاظم شیروی، محمدرضا ملایی
فقها و متکلمان مسلمان در موضوع امر به معروف و نهی از منکر بین نظر و عمل و به تعبیر دیگر بین عقیده و فکر از یک طرف و شرع از طرف دیگر تفاوتی قائل نشده‌اند؛ فقط متعرض این مطلب شده‌اند که امر به معروف و نهی از منکر در حالات اختلاف اجتهادی بین دو طرف، واجب نیست. در عین حال متفکر معاصر حسن حنفی، امر و نهی را متوجه افکار ندانسته بلکه از شئون افعال می‌داند؛ به تعبیری دیگر معتقد است امر و نهی مختص به امور عملی و شرعی است نه امور نظری؛ در این صورت امر و نهی، مبدأ و اصلی برای حقوق مدنی و متعلق به افعال ظاهری است و ارتباطی به اندیشه ندارد و موجب سلب آزادی آن نمی‌شود.
به نظر می‌رسد انگیزه حنفی از طرح چنین نظریه ای، مراقبت از آزادی اندیشه و اجتهاد در مسائل نظری است.
امر و نهی، دو عنوانی هستند که محصور در حدودِ معناییِ دو صیغه‌ی امر و نهی – إفعل و لاتفعل – نبوده بلکه اصطلاحی عرفی عربی برای تعبیر از دعوت عملی و اصلاحی هستند. خواهیم گفت که در اسلام مرتبه «ید» و قهر و زور در امر به معروف و نهی از منکر نداریم مگر اینکه منظور از این مرتبه و مفاهیم، مفهومِ دینیِ دیگری مانند جهاد و یا قصاص و یا حدود باشد و برای این مفاهیم شروط خاصی است که شامل تمام حالات مواجهه‌ی با معصیت و انحرافات عقائدی نمی‌شود. به همین دلیل محصور نمودن فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر را به حوزه عمل و فعل قبول نداریم بلکه معتقدیم این فریضه هم حوزه عمل و هم حوزه اصلاح مفاهیم و اندیشه را در برمی‌گیرد.
مساله‌ی «گسترش مذهب» و «نشر دادن هر مذهبی، تسوط پیروانش» ذیل قانون دعوت به خیر و تواصی به حق قرار می‌گیرد. لذا هر مذهبی (مانند شیعه وسنّی) حق دارد بلکه واجب است – مطابق معتقدات خود – دیگران را به مذهب و فکر خود بخواند البته تا وقتی که عنوانی ثانوی‌ای عارض بر این دعوت نشود و این، امری واضح است. اما گاهی نسبت به نشر مذهب و گسترش مکتب، با منع مواجه می‌شویم. دو عنصر زیر می‌تواند منشأ این منع باشد:
روایاتی که از گسترشِ تشیع، منع می‌کنند
در کتابهای شیعی روایاتی وارد شده که گاهی از آنها استظهار می‌شود که باید فرهنگ انتشار مذهب و گسترش مکتب – که کتاب و سنت و عقل آن را تایید می‌کند – محدود کرد. با توجه به اهمیت این مساله در عصرحاضر و نیز با توجه به اینکه اکثر فقها، متعرض این بحث به صورت علمی نشده‌اند این روایات را به تفصیل مورد بررسی قرار می‌دهیم؛
متن کامل این مطلب را از اینجا بخوانید.
فایل پی‌دی‌اف این مطلب را از اینجا و فایل Word را از اینجا دانلود کنید.
مباحث و آراء «شیخ حیدر حب‌الله» را می‌توانید از مسیرهای زیر پیگیری کنید:
سایت| اینستاگرام| توییتر| یوتیوب| فیسبوک| تلگرام عربی
@heidar_hobbollah
665 views18:46
ن
