علی اعطا: ۲۱ درصد جمعیت تهران در بافت فرسوده زندگی می‌کنند | علی اعطا
علی اعطا: ۲۱ درصد جمعیت تهران در بافت فرسوده زندگی می‌کنند
(روزنامه شرق؛ ۱۸فروردین ۱۴۰۱)
روزنامه‌شرق: روزهای پایانی سال بود که خبر آتش‌سوزی در راسته کفاش‌های بازار تهران رسانه‌ای شد؛ موضوعی که پیش‌تر هم در مناطقی با بافت‌های فرسوده دیگر تهران اتفاق افتاده و کام بسیاری را تلخ کرده بود. منطقه‌ای که طبق گزارش‌های سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران قبل از ایام شیوع کرونا آمار مراجعه روزانه به بازار تهران و در واقع آمار مجموعه ترددها و ورود و خروج‌های آن، دو میلیون بار در روز تخمین زده شده بود. با این وجود، طبق گزارش مرکز آمار در سال ۹۲، در نواحی فرسوده تهران که مساحتی نزدیک به سه‌هزارو ۳۰۰ هکتار و پنج درصد از کل شهر را دربر می‌گیرد، بیش از ۱۵ درصد از جمعیت تهران سکونت دارد.اغلب این مناطق فرسوده، در محلات مرکزی شهر تهران هستند که بیشترین تردد بین‌شهری را در خود جای دادند. علی اعطا عضو هیئت‌رئیسه و سخنگوی شورای شهر پنجم در تهران به این نکته اشاره می‌کند که بر اساس آماری که اخیرا ارائه شده است، در تهران حدود ۲۸۰ هزار پلاک در قالب بافت فرسوده وجود دارد؛ یعنی چهارهزارو ۵۰۰ هکتار از محدوده تهران بافت فرسوده است که حدود هفت درصد از مساحت شهر تهران را در بر می‌گیرد و جمعیتی که در آن ساکت هستند، ۲۱ درصد از جمعیت شهر تهران هستند.
حدود هفت درصد از مساحت شهر بافت فرسوده است
علی اعطا، عضو هیئت‌رئیسه و سخنگوی شورای شهر پنجم در تهران و عضو کمیسیون شهرسازی و معماری و رئیس کمیته معماری و طرح‌های شهری، با اشاره به اینکه بیشترین مناطق فرسوده تهران در تعدادی از مناطق تمرکز بیشتری دارد، اضافه می‌کند: اگر بخواهیم بر اساس آمارهایی که معمولا ارائه می‌شود، به 10 منطقه‌ای که بیشترین میزان بافت فرسوده در آنها احصا شده است اشاره کنیم، می‌توان از مناطق 22گانه تهران، به مناطق 12، 10، 11، 14، 15، 7، 17، 16، 9 و 8 اشاره کرد. بر اساس آماری که اخیرا ارائه شده است، در تهران در حدود ۲۸۰ هزار پلاک در قالب بافت فرسوده وجود دارد که مجموعا حدود چهارهزار و ۵۰۰ هکتار از شهر تهران یعنی حدود هفت درصد از مساحت شهر را در بر می‌گیرد.
تراکم جمعیتی در بافت فرسوده، سه برابر میانگین شهر تهران است
یکی از مسائل اصلی بافت‌های فرسوده، بالابودن تراکم جمعیتی آن نسبت به سایر مناطق تهران است. بر اساس گزارشی که مرکز آمار ایران در سال 92 ارائه داد، در نواحی فرسوده تهران که مساحتی نزدیک به سه‌هزار و ۳۰۰ هکتار و پنج درصد از کل شهر را دربر می‌گیرد، بیش از ۱۵ درصد از جمعیت تهران سکونت دارد. این نکته به آن معناست که تراکم جمعیتی در بافت فرسوده تهران، بیش از سه برابر میانگین شهر تهران است. بر اساس آمارهای جدیدی که امروزه ارائه می‌شود، حدود چهارهزارو ۵۰۰ هکتار از محدوده تهران بافت فرسوده است که حدود هفت درصد از مساحت شهر تهران را در بر می‌گیرد و جمعیتی که در آن ساکن هستند، ۲۱درصد از جمعیت شهر تهران هستند. یعنی همچنان همان نسبت جمعیتی برقرار است. طبیعی است این تراکم جمعیتی در کنار مؤلفه‌هایی همچون ناپایداری کالبدی می‌تواند در هنگام تهدیدی چون زلزله که بر اساس نظر کارشناسان این حوزه، مطلقا بعید نیست و چه‌بسا قریب‌الوقوع هم هست، چه اثرات مرگباری به همراه داشته باشد.
زندگی ساکنان بافت فرسوده در معرض تهدید زلزله قرار دارد
وی در مورد اینکه این مناطق تا چند سال دیگر قابل استفاده هستند و در صورت حادثه، میزان خسارت وارده چقدر خواهد بود، اضافه می‌کند: به این شکل نمی‌شود به موضوع نگاه کرد. اینها بافت‌های ایستا و بدون تغییر نیست که برای آنها عمر مشخصی قائل شویم. هر‌چند می‌توان در مورد عمر مفید ساختمان به‌طور کلی اظهار نظر کرد. در شرایطی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته عمر مفید ساختمان‌های معمولی در شهر بالای ۷۵ سال و حتی صد سال است، در ایران عموما عمر مفید ساختمان بالای ۳۰ سال نیست. به لحاظ تحلیلی، این موضوع ریشه‌ها و دلایل جدی و قابل بحث دارد که از حوصله این گفت‌وگو خارج است اما می‌توان در فرصتی مناسب به آن پرداخت. موضوع هم صرفا ریشه در مسائل فنی و مهندسی ندارد. بخش مهمی از موضوع، ریشه در اقتصاد سیاسی شهر دارد. اما به‌طور مشخص، در بافت‌های فرسوده، زمانی که در رابطه با عمر مفید ساختمان صحبت می‌کنیم، درباره بخش کالبدی موضوع فرسودگی صحبت می‌کنیم. بافت‌های فرسوده مسائل اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی نیز دارد که مجموعه اینها در کنار یکدیگر پدیده‌ای چون بافت فرسوده را ایجاد کرده است. بسیاری از پلاک‌های موجود در بافت فرسوده، عمر مفیدشان از میانگین عمر مفید سایر ساختمان‌های شهر به میزان قابل توجهی پایین‌تر است، با این حال همچنان افراد در آنها سکونت دارند و به‌طور جدی در معرض خطرات ناشی از آسیب‌پذیری سازه‌ای و کالبدی ساختمان‌ها هستند.
