علی مطهری در گفتگو با خبرآنلاین: اگر تصمیم، انهدام برجام است ب | كانال رسمى دكتر على مطهرى
علی مطهری در گفتگو با خبرآنلاین: اگر تصمیم، انهدام برجام است باید به مردم توضیح دهند. بخش اول
چرا مذاکرات احیای برجام به نوعی گره خورده است؟ به نظر من چون در تصمیمگیری دوطرف ایران وآمریکا تعلل صورت گرفته، به مرور زمان برجام تا حدي فایده خود را برای دو طرف از دست داده است. اگر در اسفند سال 99 كه زمينه توافق فراهم بود این کار انجام میشد به نفع طرفین بود. اگر ما توافق میکردیم و بعد اجازه میدادیم شرکتهای آمریکایی هم وارد رقابت در بازار ایران شوند، پایههای برجام محکم میشد و احتمال خروج آمریکا از برجام خیلی کم میشد. ولی خب دو طرف زمان را از دست دادند و الان به جایی رسیده که هر دو احساس میکنند با این توافق به هدفهای خود به خوبي نمیرسند.
البته آمریکا در سال 97 از برجام خارج شد. بله، براي اينكه اين كار تكرار نشود راهش همان است كه عرض كردم. در نظر داشته باشیم كه بایدن در حال نزدیک شدن به زمان انتخابات مياندورهاي كنگره آمریکاست و از این هراس دارد كه با انجام توافق، رای دموکراتها در آمریکا شکسته شود. از این رو بایدن آن دست بازی که یک سال و نیم پیش داشت اكنون ندارد. همچنين در دوره بعد ریاست جمهوری آمریکا احتمالاً جمهوریخواهان پيروز خواهند شد و احتمال خروج دوباره کاخ سفید از برجام وجود دارد. لذا ایران هم چون احساس میکند تضمین کافی در دست ندارد الان نمیتواند درست تصمیم بگیرد. جنگ اوکراین هم در تحولات برجام بیتاثیر نبوده است، زیرا ایران میخواهد به عنوان همسايه تا حدودی از روسیه حمايت کند و روسیه هم نمیخواهد ایران به عنوان یک عرضهکننده بزرگ نفت و گاز وارد بازارهای جهانی شده و از فشار بر اروپا كاسته شود. لذا چندان مایل به احیای برجام نیست. روسیه میخواهد با ابزار نفت و گاز اروپا را تحت فشار قرار دهد. اگر نفت و گاز ایران وارد بازار جهانی شود طرح روسیه نقش بر آب میشود. لذا شاید ايران تا حدودی ملاحظه روسیه را میکند و اخیرا هم به صراحت از تجاوز روسیه به اوکراین حمایت کرد که کار درستی نبود. بايد از رودربايستي با روسيه و آقاي پوتين خارج شويم. اشكالي ندارد كه به خاطر همسايگي مقداري به روسيه كمك كنيم ولي اين طور نباشد كه به فكر منافع ملي خودمان نباشيم. به نظر من این عوامل باعث شده که طرفین نتوانند درست تصمیم بگیرند.
اغلب مقامات جمهوری اسلامی و طیفی از فعالان سیاسی اصولگرا نزدیکی به روسیه را در چارچوب «نگاه به شرق» ضروری میدانند. این رویکرد چقدر منطبق با منافع ملی ایران است؟ نگاه به شرق کار بدی نیست، منتها نباید به معنی دور شدن از غرب باشد. ما باید با هر دو طرف ارتباط داشته باشیم، بین آنها رقابت ایجاد کنیم و به این وسیله منافع ملی خودمان را بهتر تامین کنیم. ولی اینکه بگوییم اساسا با غرب قهر هستیم و میخواهیم با شرق کار کنیم، به ضرر مردم است و باعث میشود از خیلی امکانات مثل فناوری غربیها که پیشرفتهتر و بهصرفهتر از فناوری شرقیهاست محروم شویم و بسیاری از طرحها و پروژههایمان را با هزینه بالاتر و کیفیت پایینتر انجام دهیم. ما نباید متکی به یک طرف باشیم. حتما باید سیاست نه شرقی نه غربی را اجرا و از این راه بینشان رقابت ایجاد کنیم و آنچه که به نفع خودمان است انتخاب کنیم. ما نباید کارت بازی روسیه و چين شویم بلكه باید به طور مستقل عمل کنیم. مسئولان ما گاهی درباره جنگ اوکراین مواضع خوبی گرفتند و مخالفت خود را با جنگ اوکراین اعلام کردند و گفتند باید از طریق مذاکره این موضوع حل شود، ولی گاهی هم موضعي گرفتهاند که انگار از تجاوز روسیه به اوکراین حمایت میکنند که موضع درستی نیست.