رفته بودیم رستوران. میز دسرها دو نوع قیمت داشت. یکی دانه‌ای ۱۶ | کانال علی نورانی
رفته بودیم رستوران. میز دسرها دو نوع قیمت داشت. یکی دانه‌ای ۱۶۵ ین بود و یکی بوفه باز خانوادگی بود که ۷۸۰ ین بود. با یک حساب سرانگشتی دیدیم اگر بوفه باز بگیریم و پنج تا دسر بخوریم پولمان درآمده. هیچ شکی نماند که بوفه باز بهصرفه است. پس بوفه باز را انتخاب کردیم و پنج شش تا دسر آوردیم سر میز. شکلاتی، کارامل، ژله، تیرامیسو، ... حسابی غذا خورده بودیم و تقریبا سیر بودم که وسط خوردن دسرها حس بدی بهم دست داد. به خودم گفتم من که می‌دانم این همه شکر برایم ضرر دارد چرا منوی بزرگتر را انتخاب کردم؟ اگر دانه‌ای پول می‌دادیم احتمالا بهتر انتخاب می‌کردیم و بیش از حد نیاز دسر بر نمی‌داشتیم. اما ولع بوفه باز به ما غلبه کرده بود.
فروشگاهی آمریکایی وجود دارد به نام کاستکو، که بسته‌بندی‌هایش آمریکایی و غول‌آسا است. کیک‌های مافینش سه برابر مافین‌های ژاپنی است و حجم شکرش هم چند برابر. یک بسته ۹ تایی مافین را می‌توانی بخری مثلا ۱۰۰۰ ین (دقیق یادم نیست). اما احتمالا گوشت و مواد منجمد دیگر هم در فریزر و یخچال داری و معمولا یخچال آنقدر جا ندارد که بتوانی این باکس بزرگ را در آن جا بدهی. پس باید زودتر آن را مصرف کنی تا طعم کهنگی نگیرد. یعنی خودت می‌روی داوطلبانه چند برابر بیشتر از چیزی که خودت سالم می‌دانی شکر بر می‌داری و توی یخچال می‌گذاری و بعد همه را می‌خوری تا خراب نشود. چون حیف است. چون اینطور به صرفه‌تر است.
از این مثال ها زیاد است. شیشه ۲ لیتری نوشابه به‌صرفه‌تر از یک لیتری است و یک لیتری خانواده به‌صرفه‌تر از ۲۵۰ سی سی است. بسته شکلات یک کیلویی به‌صرفه‌تر از بسته جیبی است... اما چیزی که یادمان می‌رود این است که ما می‌خواستیم به خیال خودمان در هزینه صرفه‌جویی کنیم (و سر فروشنده را کلاه بگذاریم؟) اما اصلا قرار نبود به خاطر سود اقتصادی و محاسبات ریاضی مصرفمان را چند برابر کنیم. یعنی پول بیشتری خرج کنیم و بیشتر از نیاز به زور در حلق خود بچپانیم و اسمش را بگذاریم مقرون به صرفه.
آن روز در رستوران از خودم پرسیدم، پس صرفه سلامتیم چه می شود؟ کدام یک بیشتر به صرفه سلامت خانواده ماست؟ آیا چون در معادله ریاضی قیمت پنج دسر برابر با یک بوفه باز بینهایت است ما باید گزینه بینهایت را انتخاب کنیم؟ یا بهتر است آن چند درصد گرانتر را بپردازیم و در عوض شکر و چربی بیشتر را از خود دریغ کنیم؟ کدام در بلندمدت به‌صرفه‌تر است؟ خرج دوا و دکتر و بیماری یا چند درصد تخفیف غیرواقعی؟ آیا بدن ما هنگام دریافت سم شکر و چربی اضافه، متوجه می شود که کدام یک برایمان ارزانتر درآمده؟
راستی، صرفه‌ی مالی و صرفه ی سلامتی را گفتیم. اما صرفه‌زیست محیطی چطور؟ زغالی که از خشکاندن ریشه درختان بلوط زاگرس به دست می آید چقدر باید ارزان باشد تا برای آب و خاک کشورمان «بصرفد»؟
انکار نمی‌کنم که حتما کالاهای بی ضرری هست که زیاد خریدنشان خوب است و حتی باعث کاهش مصرف پلاستیک بسته‌بندی و کاهش سوخت حمل و نقل می‌شود. اما تجربه من نشان داده که ذهن ما انسان‌ها چندان با وفور و فراوانی سازگار نیست و اغلب در انتها نتیجه‌ای جز حیف و میل و زیاده‌روی نمی‌گیریم. #چاقی_به_صرفه #سلامتی
