- نگاهی به اپوزیسیون خارج از کشور به‌نظرم در رهبری اپوزیسیون | اندیشه
- نگاهی به اپوزیسیون خارج از کشور
به‌نظرم در رهبری اپوزیسیون جمهوری اسلامی در خارج کشور شاهد یک تغییر استراتژیک هستیم. گروه موسوم به جرج تاون با توییت چندی پیش آقای رضا پهلوی (در مورد تمایلش برای اضافه شدن افراد تازه‌ای به گروه و مخالفت بقیهٔ اعضای گروه با این خواسته) عملاً رو به فروپاشی گذاشت و با اعلام خروج رسمی آقای اسماعیلیون این اتفاق افتاد.
دیدم اکثر تحلیلگران این فروپاشی را «شکست اپوزیسیون» تلقی کرده‌اند. من چنین نظری ندارم. اتفاقاً معتقدم که فروپاشی جرج تاون، موجب قدرت‌گیری هر چه بیشتر آقای پهلوی در رهبری اپوزیسیون خواهد شد و هژمونی وی را تقویت خواهد کرد.
ظاهراً فرصت دو ماههٔ اخیر پس از شکل‌گیری جرج تاون، آقای پهلوی را به این نتیجه رسانده که رهبری انفرادی اپوزیسیون کارآیی بیشتری دارد تا رهبری اشتراکی و ائتلافی. در ذهنیت ایرانی‌ها هم رهبری فردی اصولاً طرفداران بیشتری دارد تا رهبری اشتراکی که برایشان اساساً پدیده‌ای بی‌سابقه است. آقای پهلوی در گروه جرج تاون خواسته و ناخواسته یکی از شش نفر بود و همین به کاریزمای او لطمه می‌زد. حالا او به تنهایی دارد هژمونی خودش را بر اپوزیسیون اعمال می‌کند.
در حافظهٔ تاریخی ایرانی‌ها هم رهبری انقلاب، خواسته و ناخواسته، معادل با شیوهٔ رهبری آقای خمینی است. یعنی یک رهبری فردی مقتدرانه که از دیگران بیعت و همکاری می‌خواهد نه ائتلاف حزبی یا چیزی شبیه به این.
در نوفل لوشاتو افراد و گروه‌های سیاسی برای بیعت نزد آقای خمینی می‌رفتند نه ائتلاف. حتی سنجابی و جبههٔ ملی هم نهایتاً مجبور به تبعیت از آقای خمینی شدند. خمینی صراحتاً به سنجابی و فروهر که به نوفل لوشاتو رفته بودند گفته بود یا از من تبعیت می‌کنید یا «از نهضت انقلابی طرد خواهید شد» و آن‌ها هم که واقع‌بین بودند تبعیت کردند. این نمونهٔ یک رهبری فردی قدرتمند انقلابی است که نیازی به ائتلاف کردن با هیچ‌کسی ندارد چون مردم یکپارچه پشت سرش هستند. اذعان می‌کنم که این شیوهٔ رهبری در سال پنجاه و هفت جواب داد و من هیچ دلیلی نمی‌بینم که این شیوه در حال حاضر کارآیی خودش را از دست داده باشد. احساسم این است که آقای پهلوی هم متوجه این نکته شده است و ایضاً غربی‌ها (با توجه به تمرکزی که روی ایشان کرده‌اند). خب این یک واقعیتی‌ست که ایشان در داخل طرفداران زیادی دارد و الآن در موقعیتی است که هر چهره و جریان سیاسی که از بیعت با او سر باز بزند عملاً از جنبش اعتراضی طرد می‌شود.
طبیعی است وقتی چنین قدرتی دارد دیگر نیازی به شریک شدن رهبری‌اش با کس دیگری نخواهد داشت. شرایط به سرعت در حال متحول شدن است و رهبری اپوزیسیون هم دارد خودش را با شرایط تازه وفق می‌دهد.
بیژن اشتری، نویسنده و مترجم ــــــــــــــــــ
•• اگر دوستانی مشتاق خواندن دارید، لطفاً شناسهٔ کانال را در اختیارشان قرار دهید: @andiiishe
