در حکومت علی بن ابی طالب علیه السلام مردم چه داشتند؟ آزادی | اندیشه آزادی
در حکومت علی بن ابی طالب علیه السلام مردم چه داشتند؟
آزادی بیان (نهج‌البلاغه خطبه ۲۰۷) و گمان نكنيد كه شنيدن سخن حق بر من سنگين است.. کسی كه اگر سخن حق به او گفته شود، يا عدالت به او پيشنهاد گردد بر او سنگين آيد، عمل به حق و عدل بر او دشوارتر است. بنابراين از حق گويی يا مشورت به عدل خودداری نكنيد
حقوق بشر (نهج‌البلاغه نامه ۵۳ به مالک اشتر) مهربانی و محبت و لطف به مردم را شعار قلب خود قرار ده و بر مردم همچون حيوان درنده مباش كه خوردن آنان را غنيمت دانی، زیرا مردم بر دو گروهند: يا برادر دينی تو هستند (با تو هم عقیده و مسلمان هستند) يا (اگر هم عقیده تو و مسلمان نیستند) مانند تو انسان هستند
جلوگیری از فساد قبل از وقوع آن (نهج‌البلاغه نامه ۲۰ به زیاد بن ابیه) به خدا قسم می خورم، قسم صادقانه که اگر به من خبر رسد كه در بيت المال مسلمانان در مالی اندك يا زياد خيانت ورزيده ای، چنان بر تو سخت گيری كنم كه تو را تهيدسـت و سنگين بـار و ذليـل و پسـت كنـد! والسّـلام
محاکمه عادلانه مفسدین اقتصادی (نهج‌البلاغه نامه ۴۱ خطاب به یکی از کارگزاران) چون زمينه تشديد خيانت به امت برايت فراهم شد به سرعت حمله كرده، و به شتاب از جای جَستی، و آنچه توانستی از اموالی كه براي بيوه زنان و يتيمان نگهداری می شد مانند گرگ تيز رو كه بزغاله مجروحِ از پا افتاده را بربايد، ربودي، و آن مال را با خيال راحت به حجاز منتقل كردي، بدون اينكه در اين غارتگری احساس گناه كني! آن گاه که خداوند به من قدرت دست يابی به تو را بدهد چنان عقوبتت كنم كه عذرخواهم نزد حق باشد، و با شمشيرم گردنت را بزنم شمشيری كه احدی را با آن نزدم جز اينكه وارد جهنّم شد. به خدا قسم اگر حسن و حسينم آنچه را تو انجام دادی انجام می دادند، از من نرمشی نمی ديدند، و به مرادی نمی رسيدند، تا اينكه حق را از آنان بازستانم، و باطلی را كه از ستمشان به وجود آمده نابود سازم.
سرکوب رانت خواری (نزدیکی و قوم و خویشی با حاکم امتیاز نبود) (نهج‌البلاغه خطبه ۲۱۵) به خدا قسم عقيل (برادر حضرت علی) را در اوج فقر ديدم كه يك مَن گندم از بيت المال شما را (بیشتر از سهم خودش) از من درخواست داشت آهن پاره ای را گداخته و به بدن او نزديك كردم تا مايه عبرتش شود ناگهان ناله زد، و نزديك بود از آن آهن گداخته بسوزد، به او گفتم: مادران داغدار بر تو بگريند ای عقيل، آيا تو در برابر آهن پاره ای كه انسانی آن را به شوخی و بازی روشن کرده، ناله می زنی، ولی مرا به جانب آتشی كه خداوند قهّار به جهت خشم خود افروخته، می كشاني؟! آيا تو از اين درد اندك ناله بزنی، و من از آتش سوزنده جهنم ناله نزنم؟!
