کتابهای پرفروش فهیمه شانه «به قلههای موفقیت دست پیدا ک | انجمن صنفی ویراستاران
کتابهای پرفروش فهیمه شانه
«به قلههای موفقیت دست پیدا کنیم»، «هفت گام اسرارآمیز رسیدن به ثروت و خوشبختی»، «رئیس خوبی باشیم»، «سرمایهدار شویم»، «به آرامش روح برسیم»... عناوینی اغواگر روی جلد کتابها برای جلب مخاطبان؛ کتابهایی که با چند نکتۀ کلی و چند تمرین عملی مخاطب را، با تکرار جملۀ «من میتوانم»، تهییج میکنند. این کتابها هر روز در بازار نشر بیشتر میشوند و ناشرانشان ترجیح میدهند کیفیت محصول پرفروششان را ارتقا بخشند یا دستکم غلطهای املایی و تایپی را از متن بزدایند و، برای جلب مخاطب، اسم ویراستار را در صفحۀ حقوقی آن بیاورند و بدینترتیب پای ویراستار هم به روند تولید این کتابها باز میشود. اما آیا ویراستار حرفه‌ای و باتجربه حاضر است ویرایش این کتابها را به عهده بگیرد؟ از طرف دیگر باید پرسید ناشر از ویراستار چه توقعی دارد و چه دستمزدی برای او در نظر میگیرد؟ چند ویراستار حاضرند متنهایی از این دست را تا حد بازنگاری یا بازترجمه ویرایش كنند؟ بسیاری از این آثار ترجمهاند و مترجمان آن نیز نوقلماند و ناآشنا با ساختار زبان فارسی؛ و متن حاصل متنی ناسالم و پیچیده و دیرفهم است و ویراستار است که باید تمام مشکلات آن را حل کند. چیزی که ممکن است ناشر آن را درنیابد و نخواهد دستمزدی درخور برای ویراستار در نظر بگیرد. هدف ناشر، بنابر راهکارهای کسبوکار و بازاریابی، تولید آثاری پرسود، براساس نیاز بازار و برای مخاطبان عمومی است، پس در این روند هر چه بتواند هزینهها را کمتر میکند؛ پس ویراستار حرفه‌ای را به کار نمیگیرد، چون نمیخواهد هزینههای اولیه را بالا ببرد و از نظر او همین که متن قابل فهم باشد کافی است و توقعش از ویراستار در حد اصلاحات صوری و موارد زبانی به قول معروف «گلدرشت» است. ویراستارانِ مستقل در پذیرفتن یا نپذیرفتن هر متن و نوع تعامل با ناشر و پدیدآورندۀ آن مختارند اما، فارغ از هرگونه ارزشگذاری، میبینیم که نیمی از گرمی بازار نشر را متونی از این دست گرفته است و زبانِ ناسالم بسیاری از این کتابها به زبان عموم کتابخوانها بدل شده است، و میبینیم که خوانندگان این کتابها روزبهروز، به پیروی از شرایط روز، بیشتر میشوند و خواندن آنها را توصیه میکنند و گاه به هم هدیه میدهند و تبلیغشان میکنند و این کتابها را به چاپهای متعدد میرسانند. وقتی میبینیم این کتابها پلههای اول کتابخوانی عدهای از مخاطباناند و بسا که پلی برای گذر آنها به کتابهای مهمتر و جدیتر باشند، باید پرسید مسئولیت ویراستاران در ویرایش این آثار پرفروش تا چه حد است و چگونه میتوان برای بهبود زبان و محتوای آنها کاری کرد؟
