تعریف مساله مشخص نمودن دامنه تطبیق فهرست کردن تمام تشابه‌ها و تمایزهایی که به نظر می‌رسند (بین مبانی، مسائل، فرضیه‌ها، لوازم، زمینه‌ها، تعریف‌ها، توصیف‌ها، روش‌ها، مراحل، فرآيندها، ابزارها، مثال‌ها، نتایج، توصیه‌ها و ...) جدا کردن تشابه‌ها و تمایزهای واقعی از موارد تشابه‌نما یا تمایزنما بررسی علت وجود مشابهت یا علت اختلاف تلاش برای حل مساله تحقیق با دست‌یابی به این علت
برای کشف تشابه‌ها و تمایزهای واقعی، باید موارد زیر مورد بررسی قرار گیرند:
سوال و مساله مورد بحث چیست؟ (با چه خلل یا رخنه‌ای مواجه بوده‌اند که برای رفع آن اقدام به تولید فکر شده است؟)
پیشینه معرفتی این مساله و این بحث چیست؟ پارادایم حاکم بر بحث چیست؟ مبادی تصوری و تصدیقی آن کدام است؟ رویکردهای به‌کار رفته کدامند؟ از چه ادله‌ای استفاده شده است؟ چه روشی به‌کار رفته است؟ از چه ابزاری برای کشف حقیقت استفاده شده است؟ لوازم و آثار و نتایج نظریه ارائه شده چیست؟ نظریات مشابه و نظریات رقیب چه مواردی هستند؟
از چه ادبیاتی استفاده شده است؟
در مطالعات تطبیقی، صِرف مقایسه کردن هدف نیست بلکه از کشف موارد تشابه و اختلاف باید به ملاک تشابه یا اختلاف رسیده شود و براساس آن مساله‌ای حل شود.
در مطالعات تطبیقی، باید ابتدا مقایسه‌پذیری مواردی که قصد بررسی آنها را داریم اثبات شود. (الف و ب در چه شرایطی منطقاً قابل مقایسه هستند؟ و به عبارت دیگر: مقایسه در چه شرایطی اثربخش است؟ یافتن یک ضلع مشترک میان مواردی که قصد تطبیق آنها را داریم، قدم اول در فرآیند عملیاتی تطبیق است. این ضلع مشترک می‌تواند یکی از موارد یازده‌گانه فوق باشد.
