مهم‌ترین راهبرد انتخاباتی اصلاح‌طلبان، "صیانت از نهاد انتخابات" است.
اصلاح‌طلبان پیش‌رو که دغدغه انتخابات و دموکراسی دارند، به دنبال حفظ نهاد انتخابات هستند نه لزوماً ورود به قدرت.
پاسخ عماد بهاور به سوالات هفته‌نامه صدا (شماره ٥٧) درباره جبهه اصلاح‌طلبان ایران
@bahavarchannel
صدا: اصلاح‌طلبان برای معرفی نامزد روش‌های ابتکاری معرفی می‌کنند اما درباره راهبردها صحبتی نمی‌شود. به نظر شما راهبرد درست چیست؟
اگر منظور از راهبرد، راهبرد انتخاباتی است، به نظر من مهم‌ترین راهبرد، «صیانت از نهاد انتخابات» است. برخی معتقدند با این روش که شورای نگهبان در برگزاری انتخابات دو مرحله‌ای در پیش گرفته و در مرحله اول خودش از بین تعداد زیادی از داوطلبین افرادی را انتخاب می‌کند و در مرحله دوم تعداد محدودی کاندیدا را به رای مردم می‌گذارد، اساساً انتخابات در ایران منتفی است. اصلاح‌طلبان پیش‌رو که دغدغه انتخابات و دموکراسی دارند، به دنبال حفظ نهاد انتخابات هستند نه لزوماً ورود به قدرت. در این راهبرد حفظ اعتماد مردم و حفظ پایگاه اجتماعی اهمیت دارد و مهم‌تر از بحث ورود به قدرت، حفظ منابع مردمی و توان بسیج‌کنندگی این جریان است. اما به لحاظ راهبرد، اصلاح‌طلبان یکدست نیستند؛ شاید به همین خاطر باشد که کم‌تر در عرصه عمومی از راهبردها سخن می‌گویند و بیشتر از تاکتیک‌ها و اقدامات مشترک حرف می‌زنند. راهبرد بخش دیگری از جبهه اصلاح‌طلبان اما، حفظ اعتماد حاکمیت و ترمیم ارتباط با منابع قدرت است. این راهبرد با راهبرد قبلی بسیار متفاوت است و شرکت در انتخابات را در هر صورت ضروری می‌داند حتی اگر 90 درصد مردم در انتخابات شرکت نکنند.
صدا: در دور قبلی تجربه شعسا، قرار بود مذاکراتی با شورای نگهبان هم انجام شود و کارگروهی هم تشکیل شد و ظاهرا به نتیجه هم نرسید. این دوره که چهره‌های اصلاح‌طلب‌تری در راس این نهاد قرار دارند، مذاکره با این نهادها موثر خواهد بود؟
ابتکار مذاکره با شورای نگهبان برای تایید صلاحیت برخی از افراد، ابتکار شخصی برخی از نمایندگان مجلس از جمله آقایان عارف و محمدی بود؛ بخش عمده‌ای از اصلاح‌طلبان از کم و کیف این مذاکرات بی‌خبر بودند و این موجب اعتراض ما هم بود؛ ضمن آن‌که فکر می‌کردیم چنان موثر هم نباشد که البته نبود. مسئله ردصلاحیت‌ها و آزادی انتخابات مسئله‌ای است که باید در سطح کلان سیاست حل شود نه با چانه زنی و التماس به یکی دو عضو شورای نگهبان. این تصمیمی است که باید در سطح ملی و از سوی رهبران و مدیران نظام گرفته شود.
صدا: بسیاری از گروه های اجتماعی در این نهاد نماینده ندارند، کارگران مستقل، اتحادیه‌ها و انجمن‌های دانشجویی، فعالان فرهنگی هنری و حتی مدیران بخش خصوصی. این ضعف را تا چه اندازه قبول دارید؟
دو نوع نگاه به این موضوع وجود داشت؛ یک نگاه که مدافع حضور گروه‌های اجتماعی مختلف از جنس مواردی که گفتید در جبهه اصلاح‌طلبان بود و نگاهی دیگر که باور داشت این یک جبهه سیاسی است و باید از افراد حرفه‌ای سیاسی تشکیل شود و اساساً درست نیست که فعالین فرهنگی و صنفی و گروه‌های اجتماعی غیرسیاسی در آن عضو شوند و عضویت ایشان حتی موجب آسیب آن‌ها خواهد شد. در نهایت نگاه اول غالب شد. اما واقعیت آن است که اگر اصلاحات را یک جنبش اجتماعی فراگیر بدانیم، لاجرم باید مشارکت همه اقشار و گروه‌های اجتماعی را جلب کند و از نیروهای اجتماعی متنوع برخوردار باشد. در غیر این صورت امکان بسیج‌کنندگی خود را از دست می‌دهد. به هرحال باید برای این موضوع راه حلی پیدا کرد. یک راه حل، جلب مشارکت بدنه در تصمیم‌گیری‌های این جبهه از طریق مکانیسم‌های رای‌سنجی است. راه دیگر، تدوین برنامه‌ها به صورت مشارکتی است. برنامه‌های مشارکتی با نظرخواهی و همکاری همه اقشار و گروه‌های اجتماعی نوشته می‌شود. یک روش دیگر، امکان و ایجاد مکانیسم نظارت جمعی بر نمایندگان و مدیران اصلاح‌طلب و پاسخگو کردن ایشان در برابر بدنه اجتماعی است.
صدا: اگر به هر دلیلی، در خرداد ۱۴۰۰ یک اصولگرای تندرو سر کار بیاید، چه تصویری از ایران ۱۴۰۰ دارید؟
استقرار یک رئیس‌جمهور تندرو یا نظامی در دولت، عملا ما را وارد یک دوره اقتدارگرایی و رکود سیاسی می‌کند. دوره‌ای که این‌بار کوتاه نیست و طولانی خواهد بود. این‌بار اگر حاکمیت یکدست شود، اصولگرایان راهی را می‌روند که برگشت‌پذیر نباشد. آن‌ها دست به تغییرات نهادی عمده خواهند زد که اصلاح آن‌ها از سوی اصلاح‌طلبان و گروه‌های اجتماعی ضعیف شده، به راحتی ممکن نخواهد بود.
