چرخش دکتر محمود سریع القلم تلخیص:مجمع فعالان اقتصادی در | BANKER/بنکر
چرخش
دکتر محمود سریع القلم تلخیص:مجمع فعالان اقتصادی
در کل دنیا همه کشورها به سمت توازن میان روابط خود با چین و آمریکا رفته‌اند و تنها چهار کشور بلاروس، ایران، کوبا و کره شمالی هستند که تمایلات دیگری دارند.
۸۰% توافق ایران و عربستان به خاطر تصمیم جمهوری اسلامی بود. اینکه در اتفاقات و تحولاتی که از شهریور گذشته در ایران صورت گرفت، حاکمیت به این نتیجه رسید که عربستان در این تحولات چقدر نقش اساسی دارد و چه هزینه‌هایی علیه امنیت ملی ایران چه در داخل کشور و چه در حریم ایران و همچنین در خصوص نیروهای مخالف جمهوری اسلامی انجام می‌دهد. در نتیجه تهران به این جمع‌بندی رسید که برای تامین امنیت ملی و داخلی خود و همچنین کاهش این هزینه‌هایی که از سوی عربستان سعودی انجام می‌شود یمن را معامله کند. یمن در مقابل کاهش تهدیدهای امنیت ملی جمهوری اسلامی در داخل و خارج از کشور.
در سفر دوم آقای رئيسی به چین اتفاقات مهمی رخ داد. ضمن اینکه از آنجایی که ایران به دنبال فضای بیشتری برای تنفس مالی می‌گشت چاره‌ای جز چین نداشت. به همین دلیل چینی‌ها توانستند با قدری فشار، ایران را اقناع کنند که در موضوع هسته‌ای، ایران با آژانس توافق‌هایی صورت دهد و در یک اجماع کلی توافق با عربستان صورت گیرد.
در حال حاضر دو طرف در حال راستی آزمایی هستند. شاید این توافق به مراتب عمیق‌تر از آنچه در سال ۱۳۸۲ میان دو کشور حاصل شد ولی دوام نیاورد، باشد. دلیل آن این است که اجماعی که امروز در میان دستگاه‌های مختلف حاکمیت بر سر این توافق وجود دارد در آن زمان وجود نداشت. اگر شرایط اقتصادی کشور و همچنین محدودیت‌هایی را که تهران در خصوص تعاملات مالی با جهان دارد مد نظر قرار دهیم زمینه‌های تحقق این توافق بیشتر از سال ۸۲ است. دولت بایدن ممکن است به خاطر موضوع هسته‌ای و توافقات کلی ایران با آژانس و به شرط موفقیت توافق ایران و عربستان در حوزه یمن بدون اینکه اعلام کند بعضی تسهیلات در شرایط مالی و نفتی ایران ایجاد و به برخی از کشورهای آسیایی همچون هند و چین و کره جنوبی اجازه دهد معاملاتی با ایران داشته باشند.
روند تصمیم‌گیری در همه کشورها تابعی از تصمیمات اقتصادی آنها است. ژئوپیلتیک ترکیه یا کره جنوبی به مراتب از ما پیچیده‌تر است، کره جنوبی ۴۰ سال قبل از جنگ جهانی دوم مستعمرۀ ژاپن بود. این کشور در طول تاریخ خود برای چند قرن زیر فشار چینی‌ها و روسها و ژاپنی‌ها بود اما ببینید همین کره جنوبی به کجا رسید. مکزیک و ترکیه به کجا رسیدند.
چرا عربستان اینهمه توانمندی دارد؟ به خاطر توان مالی این کشوراست. آنچه بیش از همه ایران را تهدید می‌کند تقلیل منابع مالی است. ما به یک استراتژی ۱۰ تا ۱۵ ساله نیاز داریم که کانون آن این پرسش باشد که «ایران چگونه می‌تواند از مزایایی چون منابع طبیعی، نیروی انسانی، دسترسی به دریاها ثروتمند شود؟» شهروندان ایرانی امروز چگونه زندگی می‌کنند؟ کیفیت زندگی و هزینه‌ها به چه صورت است؟ یک خانواده با درآمد خود چقدر می‌تواند به یک سفر معمولی برود؟ در حوزه‌های عمومی و تغذیه و فرصت یادگیری و تربیت فرزندان شرایط چگونه است؟ ما در این موارد مشکلات بنیادین داریم. هر روز انتخاب افراد کم و پس‌اندازهایشان کمتر و قدرت خرید آنها تقلیل پیدا می کند. آیا ایران حاضر است این روش خود را تغییر دهد؟ آیا آن اعتماد به نفس لازم برای تغییر را دارد؟ در خصوص عربستان سعودی، جمهوری اسلامی یک چرخش ۱۸۰ درجه‌ای انجام داد؛ در حالی‌که مدت‌ها از عربستان تحت عنوان اصلی‌ترین دشمن ایران یاد می‌شد، حالا ناگهان فضای دوستانه و مسالمت‌آمیزی ایجاد شده است. این نشان می‌دهد که اگر بر ایران فشار وارد شود، این تغییر رویه را انجام می‌دهد و کارهایی می‌کند که همه شگفت‌زده می‌شوند.
ما مشکل ارتباط با جهان داریم. یک سیاستمدار ترک یا سعودی یا مکزیکی در طول ۲۴ ساعت به راحتی با سیاستمداران ۲۰ تا ۳۰ کشور دنیا به صورت تلفنی، ایمیلی، اسکایپ یا روش‌های دیگر در تماس است؛ آقای محمد بن سلمان شاید در ابتدای مدیریتش، تصمیمات اشتباهی گرفت اما امروز با گروهی از مشاوران بومی و جهانی کار می‌کند و برای هر تصمیمی با آنها مشورت می‌کند.
بحث جانشینی نیز در ایران بسیار مهم است - عموماً در کشورهایی که برای یک دوره طولانی در قدرت بوده‌اند، وقتی این دوره تمام می‌شود خیلی اتفاقات ممکن است رخ دهد و نیروهای خفته سیاسی در جامعه فرصت بروز و ظهور پیدا می‌کنند. در نتیجه به لحاظ علمی در مقایسه با دیگر کشورهای در حال توسعه در دنیا می‌توان پیش‌بینی کرد که ما دوره پر چالشی را پیش رو داریم تا اینکه کشور به سمت یک ثبات رویه‌ای و روشی و شخصیتی و سیاست گذاری برود.
