تاریخ انتقال متن قرآن چکیده سخنرانی دکتر مرتضی کریمی نیا | باورهای قدیم و اندیشه های نو
تاریخ انتقال متن قرآن
چکیده سخنرانی دکتر مرتضی کریمی نیا
در وبینار «متن قرآن، تاریخ قرآن: بررسی ادبی و نسخه‌شناختی» از مرتضی کریمی‌نیا و محسن گودرزی، در تاریخ ۱۲ جون ۲۰۲۱ (۲۲ خرداد ۱۴۰۰) 5 دیدگاه در مورد منشا و تاریخ انتقال قرآن وجود دارد:
دیدگاه #سنتی مسلمانان که قرآن در همان #عصر_پیامبر نازل و تا زمان عثمان جمع آوری شده، هر چند اختلافاتی در قرائات و نحوه شکل گیری آنها وجود داشته و یا بعضا معتقد به کم و زیادیهایی در آن شده اند.
دیدگاه #کلاسیک غربی از جمله نولدکه و گلدزیهر که تا اواسط قرن ۲۰ ام بوده و می پذیرد قرآن مربوط به همان #عصر_نزول است ولی #بخشهایی از آن در کتب و متون هم عصر قرآن وجود داشته و نقدها و بحثهایی را در مورد آن وارد می کنند.
دیدگاه #تجدیدنظر طلبان غربی از جمله ونزبرو که بعد از جنگ جهانی دوم شروع شده معتقد است شکل گیری قرآن روندی مثل متون مقدس تورات و انجیل داشته و لذا تولید و شکل گیری آن همانند روایات و سیره تا بعد از #فتوحات و استقرار خلافت اسلامی در بلاد اسلامی نیز ادامه داشته است.
البته در این اواخر #توابانی همچون خانم کرونه و کوک پیدا شدند که از تجدیدنظر طلبان جدا شدند و مجددا همان نگاه #کلاسیک را پذیرفته اند و برای مطالعات خود به استفاده از شیوه های نسخه شناسی و سکه شناسی و .. پرداخته و سراغ منابع غیر اسلامی رفته اند.
گروه دیگری هم در این اواخر ظهور کردند که #شکاک بودند و معتقدند #منشا اسلام در جاهایی غیر از عربستان مثل #بیت المقدس یا #مرو بوده و زبانش نیز عربی نبوده و بعدا به عربستان و عراق و .. منتقل شده و بطور مثال می گویند مصادیق عباراتی در قرآن به جاهایی غیر از آنچه امروزه می دانیم برمی گردد، مانند المروه در آیه حج که مربوط به مرو و آئین مانوی در آنجا بوده است.
گروه #معاصری هم هستند هر چند اندک که معتقدند می توان با مطالعه نسخه ها و متون اولیه مسلمانان به #اصالت قرآن در همان قرن اول رسید.
#نظر_مختار_سخنران: #شواهد زیادی از خود قرآن( مثل تاکیدات مختلف در نوشتن قرارداد مالی و یا اشارات صریح دیگر ) و دیگر قراین وجود دارد که در عصر نزول، مردم با #کتابت و نوشتن آشنا بوده و سواد داشته و #متون دینی موجود را می شناخته اند و نیز با توجه به الواح مکتوب قبل و هم عصر اسلام، نظر تجدیدنظر طلبان که خط عربی در قرن ۲ شکل گرفته رد می شود.
و با توجه به بررسی چند نسخه #حجازی و #کوفی و اینکه مجموعه ای از ویژگی های حروف و صفحه آرایی در کتابت در نسخه های حجازی بوده که از قرن ۲ به بعد در نسخ کوفی دیده نمی شود و نیز بررسی نسخه های #صنعا و #مشهد، ما را به #اصالت_قرآن در همان قرن اول برمی گرداند.
البته توجه شود که باور به اینکه هیچ #اختلافی در قرائت قرآن نبوده و یا هیچ #واوی تغییر نکرده، یک باور امروزی است و در گذشته اینگونه فکر نمی کرده اند.
