ویدیوی “به شما ناهار دادن؟” یک ویدیوی نیست. آبراهام مازلو، شصت‌و‌چند سال قبل با ترسیم هرم نیازها به پرسش رییسی پاسخ داده است. هنگامی که رییس‌جمهور این را می پرسد، می‌شود به سیستم باورهای او راه یافت و آن را کمی کنکاش کرد. او بر این باور است که سطح نیازهای مردم ایران، در کف قرار دارد و او رییس‌جمهوری ست که آمده مردم را سیر کند.
آن ویدیو که همزمان با چهل و سومین سالگرد انقلاب اسلامی منتشر شده، گویای خیلی چیزهاست. این که انقلاب اسلامی پس از چهار دهه هنوز در پی سیرکردن گرسنگان است و آرمان رییس جمهور مورد پسند هم همین است: “به شما ناهار دادن؟”
آبراهام مازلو می‌گفت هر چه در یک جامعه افراد نیازهای اولیه‌شان برآورده شود، سطح نیازهاشان تغییر می‌کند و به بالا می‌رود. (درست مانند دوره پهلوی) این نشان می‌دهد که اتفاقا آقای رییسی سؤال درستی پرسیده است. دغدغه هنوز نیازهای سطح ۱ و ۲ است. اگر نخواهیم افکار بدگمانانه‌مان را تقویت کنیم، به نظر می‌آید یک تعمدی این وسط وجود دارد. اینکه ما در همین دو سطح برای خودمان بپلکیم و فقط به فکر نیازهای فیزیولوژیک‌مان باشیم و ازاینکه جان‌مان هم در خطر نیست، احساس خوشبختی کنیم.
از زبان متکلم، “به شما ناهار دادن؟” یک رفتار انسان دوستانه است. یعنی من دغدغه‌ی شکم شما را دارم و آرمان من سیر کردن شماست. اما از گوش شنونده، پیامی‌ست تحقیرآمیز که صاف می‌رود لابه‌لای ناخودآگاهش می‌نشیند و چیزی را آنجا تلنگر می‌زند.
اگر شما به هنگام شنا غرق شوید و زیر آب مانده‌باشید، نیاز به احترام و محبت و یا هر نیاز دیگری برایتان پیش‌پا افتاده می‌شود. در فرهنگ‌هایی که مردم به فکر نیازهای بنیادین برای زنده ماندن هستند، نیازهای فیزیولوژیکی به‌عنوان نیروی برانگیزنده تأثیر بیش‌تری بر فرد می‌گذارد. هرچه یک نیاز در سطح پایین‌تر سلسله مراتب باشد، نیرومندی، قدرت و تقدم آن بیش‌تر است و نیازهای بالاتر اصلا به چشم فرد نمی‌آیند.
نیازهای سطح۱، تلاش برای زنده‌مان و بقاست. وقتی این نیاز بازیگر اصلی باشد، ما هر شغلی را قبول می‌کنیم و یواش یواش از آرزوها و آرمان‌هامان دور و دورتر می‌شویم. دیگر کاری نداریم یک انسان سال ۲۰۲۲ سَرِ همسرش را می‌بُرد و یا آن‌که واژه‌هایی همچون ظلم و خفقان برایمان رفته رفته بی‌معنی می‌شوند. وقتی نیاز پیش‌رونده و اصلی یک ملت، سیرشدن شکمش باشد، سؤال رییس‌جمهورش همین “به شما ناهار دادن؟” است نه اینکه رییس‌جمهور مردمی و انقلابی بپرسد: به شما آینده داده‌اند یا نه!؟ @BonyadVarahram
