سلام آدم ها معمولا وقتی نمی توانند یا نمی خواهند دلیل اصلی هر | Bourse Cafe | کافه بورس
سلام آدم ها معمولا وقتی نمی توانند یا نمی خواهند دلیل اصلی هر اتفاقی را بدانند یا بفهمند،می گویند: “معلوم نیست اول مرغ به وجود آمد یا تخم مرغ”این تکه کلام می شود نقطه انتهایی و پایانی همه ندانستن ها.
آدم های فرهیخته می دانند که تکامل در بستر زمان و تغییرات آب و هوایی و تغییرات ژنتیکی باعث به وجود آمدن مرغ شده.این بدان معنی است که سالیان سال طول کشیده تا چیزی که ما مرغ می نامیم به این شکل و شمایل درست شود و سالیان سال طول کشیده تا مرغ تخم بگذارد.
این به این معناست که دفعتا نه تنها مرغ که هیچ موجود زنده ای به وجود نیامده.ولی قاعدتا اول مرغ بوده بعد تخم مرغ.نسل اول مرغ ها سر از تخم درنیاورده اند.مرغ،تخم مرغ،مرغ...
دعوای مرغ و تخم مرغ به اقتصاد و بازار نیز کشیده شده.آدم های معمولی که این روزها صدایشان نیز از بقیه بلندتر است،اعتقاد دارند که معلوم نیست اول تورم باعث افزایش نرخ ارز می شود،یا افزایش نرخ ارز باعث افزایش تورم.
آدم های فرهیخته می دانند که آزمونی در “اقتصاد سنجی”وجود دارد.نامش آزمون علیت گرانجری است.علیت گرانجری در مارپیچ دو دسته اعداد به ما می گوید که کدام ،کدامیک را به وجود آورده است؟
تورم علت و العلل است.اول است.مقدم است.من نمی گویم.آزمون علیت گرانجری می گوید.تورم باعث کاهش ارزش پول ملی هر کشوری است.تورم پیچ اول مارپیچ است. تورم،کاهش ارزش پول،تورم...
تورم می تواند دلایل زیادی داشته باشد.مثل جنگ،بلایای طبیعی،تحریم.اما مادر اصلی تورم در کشور ما کسری بودجه است. کسری بودجه فزونی هزینه ها بر درآمدهاست.
با این حساب اگر کسی اعتقاد دارد که نرخ ارز کاهش خواهد یافت باید به این احتمال فکر کند:آیا درآمدهای دولت افزایش یا هزینه های دولت کاهش خواهد یافت؟!
کاهش هزینه ها را که هیچ عقل سلیمی نمی تواند باور کند.چون سهم عمده هزینه های دولت هزینه های جاری است.سهم عمده هزینه های جاری هزینه های حقوق و دستمزد کارمندان دولت است.واقعا دولت می تواند حقوق پرستاران،معلمان،نظامی ها و بازنشسته ها را کم کند؟
و اما افزایش درآمدها.مثلا افزایش مالیات.چیزی که در دو سال اخیر اتفاق افتاد.افزایش درآمد مالیاتی در اقتصادی که نرخ رشد منفی را تجربه می کرد.سیاستی که باعث افزایش عمق رکود در فضای عمومی اقتصاد و تعطیلی بسیاری از کسب و کارها شد.اعتمادی که از بین رفت.پول هایی که به ترکیه و یونان و کانادا کوچید.اساسا وقتی تولید ناخالص ملی هر سال کاهش می یابد و نرخ رشد اقتصادی صفر است.در واقع دولت ها مالیات نمی گیرند،خفت گیری می کنند.جیب بری قانونی.نتیجه نیز معلوم است.نقض غرض.
افزایش درآمد از محل حذف یا کاهش یارانه انرژی چطور؟در اقتصادی که بزرگترین مصرف کننده دولت است.افزایش درآمد با افزایش هزینه تهاتر می شود.از این جیب به آن جیب.بازی با اعداد.باور نمی کنی؟در دولت اعتدال و دولت عدالت و دولت اصلاحات حامل های انرژی افزایش یافت ولی خرج حامله های دولتی شد.منطقا تا زمانی که خصوصی سازی واقعی انجام نشده باشد،کاهش کسری بودجه از محل افزایش قيمت انرژی و سایر خدمات و کالاهای دولتی سرابی بیش نیست. هر چه بروی نمی رسی.
با این تفاسیر اگر هنوز سرگرم بازی مرغ و تخم مرغ هستی و فکر می کنی که دلار قرار است بشود ده یا بیست هزار تومان و شاخص بورس نیز روی یک میلیون و پانصد هزار واحد درجا خواهد زد،دیگر خود دانی. #محمد_مشاری @tahlilk
