طبقه حساس موتور جامعه چگونه خاموش می شود؟ پرویز گیلانی/ نو | Business & Management Consulting
طبقه حساس موتور جامعه چگونه خاموش می شود؟
پرویز گیلانی/ نویسنده و تحلیلگر اقتصاد
در شرایطی که کشور در یکی از سخت‌ترین وضعیت‌های خود به سر می‌برد، جامعه با سرعت زیاد از نیروی محرکی که می‌تواند پیشران توسعه اقتصادی و عامل ترقی اجتماعی باشد تهی می‌شود.
ارسطو معتقد بود طبقه متوسط موتور توسعه و پیشرفت جامعه است. طبقه‌ای که نه مانند طبقه پایین و فقرا، غم نان شب و سقف بالای سرش را دارد و نه مانند طبقه بالا و ثروتمندان، گرفتار عیش و نوش و تن‌پروری شده است. به نظر ارسطو طبقه متوسط است که اعتدال را رعایت می‌کند و از افراط و تفریط در امان می‌ماند. او بهترین راهکار برای حفظ امنیت، اخلاقیات انسانی، رشد اقتصادی و توسعه سیاسی را فربه‌تر کردن این طبقه می‌دانست.
مطابق نظر ارسطو، جامعه‌شناسان هم معتقدند؛ طبقات پایین جامعه امکان ترقی و توسعه ندارند و طبقات بالای جامعه احتمالاً نیاز به ترقی را در زندگی خود احساس نمی‌کنند و گروهی از شهروندان که می‌توانند تحول‌آفرین باشند، در شمار طبقه متوسط جامعه قرار دارند. بنابراین اگر سیاست‌های رسمی حاکم بر کشور در جهت تقویت این طبقه نباشد، پشتوانه اصلی خود را از دست داده یا لااقل به دست خود تضعیف می‌کند.
علی‌اصغر سعیدی می‌گوید «مشکلات اقتصادی که به کاهش رفاه طبقه متوسط منجر شده برای این طبقه قابل هضم نیست و تنها راهی که پیش پای این طبقه وجود دارد، مهاجرت است». نارضایتی طبقه متوسط در ایران می‌تواند منشأ تحولات غیرقابل پیش‌بینی در جامعه باشد. به نظر می‌رسد طبقه متوسط هم رفاهش به شدت در حال کاهش است هم آزادی‌های فردی و اجتماعی و سیاسی که مطالبه می‌کند برایش فراهم نیست. در مجموع، مطالبات طبقه متوسط روزبه‌روز بیشتر به ناامیدی گراییده است.
در همین حال محمد طبیبیان با یادآوری جایگاه مهم طبقه متوسط، گفته: «هنوز طبقه متوسط عاقلانه و صبورانه دست از حمایت (از ساختار سیاسی) برنداشته اما مشکلات و گرفتاری‌ها دست‌ها را لرزان کرده و متاسفانه برخی بخش‌های سیاسی در تضعیف همین طبقه هم اقدامات زیادی انجام داده‌اند.»
محمدهاشم پسران نیز گفته: «موثرترین راه ِدرهم‌کوبیدن طبقه متوسط این است که آنها را بین دو سنگ آسیاب تورم و مالیات قرار دهند. طبقه متوسط که نابود شود، همه چیز فرو خواهد ریخت. دیگر کسی باقی نمی‌ماند تا کتاب بخواند، یاد بگیرد، یاد بدهد.»
در این شماره می‌خواهیم ببینیم طبقه متوسط در ایران در سال‌های گذشته چه وضعیتی داشته و فشارهای اقتصادی با این طبقه چه کرده است. طبقه متوسط می‌میرد یا نقش‌آفرین می‌شود؟
