2021-08-03 22:41:17
«گاندو 2»؛ نزدیک به استاندارد جهانی
آرش فهیم
سوژه فصل دوم گاندو نسبت به فصل اول آن سختی بیشتری دارد؛ فعالیت‌های خرابکارانه سرویس جاسوسی انگلیس از یک طرف و نفوذ در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، اتفاقات پیچیده‌ای بوده‌اند که به طور طبیعی نمایش آنها در یک سریال تلویزیونی نیز دشواری‌های خاص خودش را دارد. روایت سریال در قسمت‌های اول نیز تحت تأثیر این پیچیدگی قرار گرفت و انسجام و پویایی لازم را نداشت و به نظر می‌رسید که شاهد یک پسرفت نسبت به فصل اول «گاندو» در پرداختن به سوژه هستیم. اما بعد از گذشت چند قسمت، همه چیز تغییر کرد و دیدیم که برخلاف بسیاری از سریال‌های دنباله دار، «گاندو ۲» نسبت به فصل اول آن، از قوت تکنیکی و روایی بیشتری برخوردار شد.
روایت این سریال بعد از گذشت سه چهار قسمت، هم پاسخگوی نیاز فرهنگی و سرگرمی مخاطب عام تلویزیون شد و هم اینکه به فرم استاندارد سریال‌های جاسوسی نزدیک‌تر گردید؛ معما و تعلیق، اکشن و تعقیب و‌گریز و ضرباهنگ، متناسب با موضوع و فضای داستان در این سریال شد. هر چه داستان گاندو ۲» جلوتر آمد، نحوه پرداختن به سوژه و کارگردانی أثر نیز پخته‌تر شد و سه چهار قسمت پایانی، شاهد یک جهش در ساختار این سریال بودیم، به طوری که در آن قسمت پخش شده مربوط به ماجرای خنثی سازی ترور در بزنگاه سفر وزیر خارجه روسیه به تهران، سریال نمره بالایی می‌گیرد. همچنین دو قسمت پایانی، تعلیقی نفس‌گیر دارد.
یکی از ملاک‌های سنجش موفقیت آثار سیاسی و یا با مضامین جاسوسی و امنیتی، نوع واکنش‌ها و بازتاب‌ها است. به نظر «گاندو ۲» سریال بسیار موفقی است و یکی از سند‌های این موفقیت هم درگیر شدن جامعه با داستان و محتوای این سریال است. در روزهایی که این سریال برای بار اول پخش شد، همه از عموم مردم تا مسئولان عالی رتبه و مشاور رئیس‌جمهور و فضای مجازی و رسانه‌های خارجی، درباره «گاندو» حرف می‌زدند و نظرات مثبت و منفی داشتند. البته باید به این مسئله هم‌اشاره کرد که یک اتفاق خوب محتوایی هم در فصل دوم «گاندو» رخ داد و آن هم پاسداشت وحدت و غرور ملی است. وقتی در یک أثر هنری، دولت انگلیس در جایگاه آنتاگونیست قرار دارد، مفهوم مقابل آن باید مخالفت با تفرقه و تقویت اتحاد باشد.
توجه به مناطق حاشیه‌ای و فقیر و همچنین نمایش اهل سنت و بازگویی درد‌ها و مشکلات معیشتی و اقتصادی آنها نیز خودش یک رفتار در جهت تقویت امنیت ملی است. همراهی و همدوشی ارتش و سپاه در این سریال هم تلقین‌کننده حس وحدت است. صحنه پایین آمدن پرچم استعمار پیر و برافراشته شدن پرچم زیبای ایران، یک لحظه به یاد ماندنی و زیبا در این سریال بود.
در «گاندو ۲» انجام همه کار‌های امنیتی به چند شخصیت محدود شده است. از آنجایی که یک سریال دراماتیک را می‌بینیم، چنین مسئله‌ای یک ایراد نیست؛ هر چند که «گاندو ۲» براساس واقعیت ساخته شده، اما درواقع ما درحال تماشای یک فیلم که با تخیل نویسنده و کارگردان شکل گرفته هستیم؛ بنابراین محدود شدن داستان به یک گروه چند نفره، ایراد نیست، همچنانکه در برخی از نمونه‌های مطرح خارجی، بعضا دیده می‌شود که یک فرد به تنهایی به تقابل به دشمن می‌رود.
سریال‌های امنیتی، یک ظرفیت کم نظیر به شمار می‌روند، چرا که این نوع سریال‌ها در عین اینکه به شدت دراماتیک و دارای جاذبه روایی هستند، می‌توانند اهداف استراتژیک را هم در سطح و عمق جامعه پیش ببرند. همچنین یکی از کارکرد‌های این نوع سریال‌ها این است که ذهن مخاطب را درگیر پیدا کردن مابه ازا‌های بیرونی شخصیت‌ها و وقایع داستان سریال میکنند. به طور مثال در همین سریال «گاندو» وقتی یک جاسوس مطرح می‌شود ذهن مخاطب به طور ناخودآگاه دنبال فردی واقعی که شبیه به آن است می‌رود. این خودش به افزایش حساسیت مخاطب نسبت به دنیای سیاسی اطرافش کمک میکند.
خوشبختانه سریال‌های امنیتی سال‌های اخیر سیما، روند رو به رشدی دارند. یکی از خوبی‌های آثار اخیری که دیده‌ایم، نزدیک‌تر شدن به مسائل زندگی روزمره مردم است. به طور مثال زمانی که در این سریال‌ها از مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم و مبارزه با مفسدان اقتصادی و تلاش نیرو‌های امنیتی برای حمایت از منافع مردم صحبت می‌شود، طبیعتا مخاطب نیز احساس نزدیکی و همراهی بیشتری با این آثار میکند. اما نکته مهم این است که مسئولان صداوسیما نیز باید پشتیبان چنین سریال‌هایی باشند و مقهور جوسازی‌ها و فشار‌های بیرونی برای ممانعت از ساخت سریال‌های امنیتی نشوند.
194 views19:41
س
