«رویکرد دانشگاهی‌‌های ایران به برنامه ریزی کاریکاتوری و تجویزی | سازِشهر
«رویکرد دانشگاهی‌‌های ایران به برنامه ریزی کاریکاتوری و تجویزی است» گفت‌وگوی ایبنا با نریمان جهانزاد، مترجم کتاب «برنامه‌ریزی، فرونسیس، قدرت» نوشته‌ی بنت فلوبیر ... برنامه‌ریزی شهری قلمروی دانشی‌ای است که بیش از هر حرفه و رشته‌ی دیگری مستقیماً با حیات روزمره‌ی انسان‌ها سر و کار دارد؛ ابزاری‌ست که از طریق آن بسیاری از اهداف و سیاست‌ها و خواست‌های گروه‌های مختلف تبلور مادی و عینی می‌یابد؛ عرصه‌ای‌ست که از طریق آن معنا و کیفیت زندگی برخی از ساکنین شهر تغییر می‌کند؛ ابزاری‌ست که در همدستی با نیروهای اقتصادی و سیاسی، فضاهای شهری پر از طرد و تبعیض تولید می‌کند؛ حرفه‌ای‌ست که می‌تواند سبب ثروتمند شدن گروهی و فقیرتر شدن گروهی دیگر شود. برنامه‌ریزی شهری با زمین به منزله‌ی کالایی سرمایه‌‌ای سروکار دارد. با ابزار برنامه‌ریزی شهری‌ست که می‌توان تعیین کرد چه کاربری و فعالیتی، با چه تراکم و سطح اشغالی، بر روی زمین تحقق یابد. بنابراین با قلمرو حرفه‌ای و دانشی سروکار داریم که تلاقی‌گاه منافع و خواست‌های گروه‌های مختلف اجتماعی‌ست. روشن است که گروه‌های مختلف نهایت همِّ خود را صرف می‌کنند تا طرح‌ها و برنامه‌های شهری را، با ابزارهای تطمیعی یا تنذیری، به استخدامِ منافع خویش درآورند. برای این کار باید قدرت خود را به اشکال گوناگون اِعمال کنند. یکی از راه‌های اعمال قدرت آن چیزی است که بنت فلوبیر آن را «توجیه عقلانی» می‌خواند. مقصود از توجیه عقلانی، در برابر عقلانیت، معقول جلوه دادنِ سند برنامه است. بطوریکه منویات، خواست‌ها و گرایشات اقتصادی ذی نفعانِ پس پشت برنامه پنهان شود. برنامه‌ریزی به قدرت گره خورده است، افراد و گروه‌ها برای رسیدن به خواست‌های خود با افراد و گروه‌های دیگر ائتلاف می‌کنند. تفکر انتقادی بطور کلی، و اندیشه‌ی فلوبیر بطور خاص، به ما کمک می‌کند پرده از این ائتلاف‌ها و توجیه‌های عقلانی برداریم و نسبت نیروهای پس پشت آنها را افشا کنیم. کار تفکر انتقادی همین افشاگری است. ... متن کامل گفت‌وگو اینجا در دسترس است.
