به آبخیزداری سازه‌محور پایان دهیم! @darvishnameh نگارند | سازِشهر
به آبخیزداری سازه‌محور پایان دهیم!
@darvishnameh
نگارنده یکی از نخستین افراد فارغ‌التحصیل رشته مهندسی مرتع و آبخیزداری دانشگاه تهران در بیش از سی سال پیش است. بنابراین، آنچه در این چند ویدئو بیان می‌کنم، نه به عنوان منتقدی که فهمی از دانش آبخیزداری ندارد، بلکه به عنوان کارشناسی است که نگران انحراف این شیوه ارزشمند مدیریت آب در کشور ناشی از سندروم بتن و سازه و بودجه‌های آخر سال است که سازمان‌ها می‌کوشند به هر قیمت به خزانه برگشت نخورد، حتی اگر حاصلش ساخت سدهای کوچکی باشد که خود، جریان طبیعی رودخانه را مختل کرده، نظام آبشناختی را برهم زده، بارگذاری بیش از توان در بالادست ایجاد و خشکسالی در پایین‌دست را تشدید می‌کند.
عملیات آبخیزداری، یعنی مجموعه ساز و کارهایی که سبب کاهش ضریب هرزآب و مهار قدرت تخریبی جریان سیلاب شود؛ نه اینکه حوضچه‌های متعدد در کوهستان ایجاد کند. استفاده از سیمان و بتن برای جلوگیری از افزایش سرعت هرزآب غلط است.
بهترین شیوه، بهبود پوشش گیاهی منطقه، کاهش سطح برهنگی خاک، مدیریت چرا و استفاده از گابیون‌های توری بدون لایه سیمان‌اندود شده در صورت نیاز است.
در این ویدئو‌ها دقت کنید: این مخازن ایجاد شده یا سبب افزایش چرای دام در کوهستان‌ها می‌شود، چون مثل یک آبشخور عمل می‌کند و یا مانند نمونه استان فارس، بالادست سد زاینده‌رود، بالادست سد زرینه‌رود و ... دزدی آب برای توسعه کشاورزی یا تبدیل مراتع به کشت فاریاب یا باغ‌های میوه در بالادست را افزایش داده و بحران در پایین‌دست تشدید می‌شود.
