حمایت‌های بین‌المللی از خبرنگاران آنچه در قوانین بین‌المللی | ✅ کلینیک حقوق رسانه
حمایت‌های بین‌المللی از خبرنگاران
آنچه در قوانین بین‌المللی برای خبرنگاران پیش‌بینی شده است، عمدتا به مواقع بحرانی و مخاصمات مسلحانه بازمی‌گردد؛ چنانکه کنوانسیون لاهه در سال ۱۹۰۷ بر لزوم حمایت از روزنامه‌نگارانی که به اسارت درمی‌آیند تاکید کرد و حقوقی را برای روزنامه‌نگاران در زمان آزادی برنشمرد. کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو مصوب ۱۹۴۹ نیز که از جمله منابع اصلی حقوق بشردوستانه به شمار می‌روند، اشاره صریح و مستقیمی بر مسئله حمایت از روزنامه‌نگاران و خبرنگاران ندارند و تنها می‌توان آنها را مشمول قواعد کلی این کنوانسیون در زمینه حمایت از غیرنظامیان، مجروحان و اسرا دانست اما پروتکل اول الحاقی ۱۹۷۷ به کنوانسیون‌های ژنو به طور خاص موادی را به خبرنگاران جنگی اختصاص می‌دهد. این پروتکل بر خلاف اسناد قبلی به تعریف خبرنگار پرداخته است. اصطلاح خبرنگار که در پروتکل الحاقی به کار برده شده است، شامل همه اشخاصی می‌شود که با رسانه‌ها در ارتباط هستند، از جمله گزارشگران، فیلمبرداران، تکنسین‌های صدا و عکاسان. مطابق این پروتکل، خبرنگارانی که در مناطق درگیر جنگ به ماموریت‌های حرفه‌ای خطرناک اشتغال دارند، به عنوان غیرنظامی مورد حمایت هستند و از همان حقوقی که به غیرنظامیان تعلق می‌گیرد، برخوردارند؛ البته به شرطی که اقدامی که مغایر وضعیت آنها به عنوان غیرنظامی باشد، انجام ندهند. همچنین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در بیست و پنجمین اجلاس سالانه خود در سال ۱۹۷۰ قطعنامه ۲۶۷۳ را تصویب کرد که به موضوع حمایت از خبرنگارانی اختصاص داشت که در مناطق درگیر در مخاصمات مسلحانه به ماموریتی خطرناک اشتغال دارند. این قطعنامه بر ضرورت تدوین سند بین‌المللی بشردوستانه‌ای که اختصاصا به مسئله حمایت از خبرنگاران شاغل به ماموریت‌های خطرناک در مخاصمات مسلحانه بپردازد، تاکید می‌کند. از سوی دیگر، مجمع عمومی با صدور قطعنامه ۱۰۸/۵۱ در سال ۱۹۹۶ که به مسئله حقوق بشر در افغانستان می‌پرداخت از طرف‌های درگیر در افغانستان خواست که ضمن باز گذاشتن راه ورود آزادانه روزنامه‌نگاران به مناطق بحران‌زده، از آزار و اذیت آنها خودداری کنند. مجمع عمومی همچنین با صدور قطعنامه ۱۶۴/۵۳ در سال ۱۹۹۸ که به اتفاق آرای کشورهای عضو به تصویب رسید، ضمن محکوم کردن رفتارهای صورت‌گرفته توسط نیروهای صربستان با روزنامه‌نگاران حاضر در کوزوو، از دولت جمهوری فدرال یوگسلاوی و نیز نیروهای آلبانیایی‌تبار درگیر در منطقه درخواست کرد که از آزار و ارعاب روزنامه‌نگاران خودداری کنند. یونسکو نیز در بیست و نهمین کنفرانس عمومی خود که در سال ۱۹۹۷ در پاریس تشکیل شد، قطعنامه‌ای در خصوص محکومیت خشونت نسبت به روزنامه‌نگاران را صادر کرد که در برگیرنده هر گونه خشونت، چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح است.
