خود و دیگری در اندیشۀ دائویی سخنرانی ارائه شده در روز جهانی | معارف مشرقی
خود و دیگری در اندیشۀ دائویی
سخنرانی ارائه شده در روز جهانی فلسفه، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 25 آبان‌ماه 1400
لینک ویدئو: https://www.aparat.com/v/kVFS0
چکیده: در دائوئیسم به عنوانِ یکی از برجسته‌ترین سننِ حِکمی و دینی در چین، اندیشه‌هایی با اهمیتِ بسیار در بابِ مسئلۀ «خود و دیگری» طرح شده است. نظر به بهره‌گیریِ تمثیلیِ دائوئیسم از این مفاهیم، این «خود و دیگری» با آنچه فیلسوفانِ غربی گفته‌اند، هم در ماهیتِ موضوع و هم در روش متفاوت است، تفاوتی که در سنجشِ کلّیِ فلسفه در غرب و شرق بسیار جالبِ توجّه است. از بررسیِ متونِ مختلفِ دائویی و کیمیای زرّین که یکی از مکاتبِ فکریِ دائویی است، معلوم می‌شود که دو نظرگاهِ قابلِ جمع دربارۀ زوجین «خود و دیگری» ارائه شده است. یکی نظرگاهِ طولی و دیگری نظرگاهِ عرضی. در هر دو نظرگاه «خود» متعلّق به یانگ است و «دیگری» متعلّق به یین. در نظرگاهِ عرضی یانگ رمزاً در شرق و در عرضِ یین قرار می‌گیرد که جهتِ او غربی است. امّا در این گفتار به تبیینِ نظرگاهِ طولی خواهیم پرداخت که مطابق با آن یانگ در اوج می‌نشیند و یین در حضیض و «خود» بر آگاهیِ مطلق دلالت می‌کند و «دیگری» بر آن آگاهی که مقیّد به شروطِ مرتبۀ بشری است. پیوندِ این دو با تمثیلِ «بازگشت به خانه» غایتِ بزرگِ طُرُق کیمیاوی در سنّتِ دائویی است.
