تفاوت صدقه و انفاق معنای لغوی انفاق، 'بخشیدن و بخشش کردن' ی | شفاء و درمان با قرآن «رقیه شرعی»👌👌
تفاوت صدقه و انفاق
معنای لغوی انفاق، "بخشیدن و بخشش کردن" یا "نفقه دادن و هزینه کردن" است. و معنای لغوی صدقه، "چیزی در راه رضای خدا دادن" است بنابر این این دو کلمه در معنای لغوی باهم تفاوت و شباهتی دارند: - شباهت آنها این است که در هر دو بخشیدن به غیر و دیگران موجود است. - ولی تفاوت آنها در این است که بخشیدن، در "صدقه" همیشه همراه با نیت اجر و ثواب است، بعبارتی ممکن است فرد گاهی مال خود را انفاق (بخشش) کند ولی نیت او رضای خدا نباشد، ولی وقتی فرد مالی را بعنوان صدقه بخشش کرد، همیشه کسب رضای خدا را در نظر داشته است. (بعبارتی ساده تر: هر صدقه ای انفاق است، ولی هر انفاقی صدقه نیست.)
اما از لحاظ اصطلاحی و معنای شرعی، انفاق نمودن با صدقه کردن تفاوتی ندارد، هر دو به معنای بخشیدن تمام یا قسمتی از مال و دارائی خود به مردم نیازمند است، و اگر هدف فرد از بخشش مال خود، رسیدن به اجر و ثواب باشد، ان شاءالله مأجور خواهد بود زیرا اعمال انسانها به نیتشان بستگی دارد، چنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید: (إنما الأعمال بالنیات) «قبولی و صحت اعمال انسان به نیت بستگی دارد». متفق علیه و خداوند متعال می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِکُم بِالْمَنِّ وَالأذَی کَالَّذِی یُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَیْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْدًا لاَّ یَقْدِرُونَ عَلَی شَیْءٍ مِّمَّا کَسَبُواْ وَاللّهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ * وَمَثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَتَثْبِیتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُکُلَهَا ضِعْفَیْنِ فَإِن لَّمْ یُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ»(بقره 264-265) یعنی: ای کسانی که ایمان آورده اید! صدقات خود را با منّت نهادن و آزار رساندن باطل مکنید، همچون کسی که مالش را به منظور تظاهر و خودنمایی در مقابل مردم انفاق می کند و به خدا و روز آخرت ایمان ندارد. پس مَثَل او همچون مَثَل سنگ صاف و بزرگی است که بر روی آن خاکی (نشسته) است ، و بارانی شدید بر آن باریده ، و آن ( سنگ خارا) را سخت و صاف بر جای نهاده باشد. ریاکاران نیز از آنچه به دست آورده اند، سودی نمی برند؛ و خداوند کافران را هدایت نمی کند. و مثَل کسانی که اموال خود را برای طلب خشنودی خدا و به خاطر یقین و باوری که دارند انفاق (بخشش) می کنند، مانند مَثل باغی است که در تپه ای قرار دارد، و بر آن باران تندی ببارد، و دو برابر میوه دهد، و اگر باران تندی بر ان نبارد باران خفیفی بر آن ببارد، و خداوند به آنچه می کنید بیناست. پس اگر کسی قسمتی از مال خود را به نیت کسب اجر و ثواب اخروی انفاق یا صدقه دهد، باید امید به رسیدن هدف خود داشته باشد.
البته باید توجه داشت که بر خلاف انفاق کردن، صدقه دادن گاهی واجب است و گاهی مستحب. صدقه ی مستحب همان بود که ذکر آن شد ولی صدقه ی واجب به زکات گفته می شود، بعبارتی گاهی در مباحث شرعی، منظور از صدقه، صدقه ی مستحب نیست بلکه منظور از آن صدقه ی واجب یعنی زکات است. مثلا در این فرموده ی الله تعالی، منظور از انفاق، همان صدقه ی مستحب است: «مَّثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنبُلَةٍ مِّئَةُ حَبَّةٍ وَاللّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ»بقره 261 یعنی: مثال کسانی که مالهایشان را در راه خدا صرف می کنند مثل دانه ایست که هفت خوشه می رویاند و در هر خوشه صد دانه است و خداوند برای هرکس که بخواهد آن را چندین برابر می نماید و خداوند گشایشگر داناست. ولی در فرموده ی زیر، مراد از صدقه، زکات است: « خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِم بِهَا»(توبه 103) یعنی: از اموال آنان زکات بگیر« تُطَهِّرُهُمْ» تا آنان را به وسیله آن از گناهان و اخلاق زشت پاک کنی، « وَتُزَکِّیهِم» و رشدشان بدهی، و بر اخلاق نیکو و کارهای شایسته شان بیافزایی و پاداش دنیوی و اخروی آنان را افزایش دهی، و اموالشان رشد کند. پس اگر هدف شخص از دادن قسمتی از مال حلال خود به نیازمندان، کسب رضای باری تعالی باشد، در اینصورت انفاق نمودن یا صدقه دادن هر دو یکی هستند و تفاوتی با هم ندارند، ولی اگر هدف فرد فقط دادن مال به فردی بدون کسب رضای الله باشد، در این حالت گویند فلانی مال خود را انفاق کرد یعنی مالش را بخشید، ولی در این حالت هرگز گفته نمی شود که فلانی مالش را صدقه داد، زیرا صدقه در وحله ی اول چنین به ذهن تبادر می کند که هدف شخص کسب رضای خداوند و رسیدن به پاداش اخروی بوده است.
