چو بشنوی سخن اهل دل [بخوانید «اهل زبان»] مگو که خطاست سخنشناس | درستنویسان
چو بشنوی سخن اهل دل [بخوانید «اهل زبان»] مگو که خطاست سخنشناس نِهای جان من خطا اینجاست (حافظ)
آیا چگونه؟!
۱) «آیا» و «چگونه» پرسشواژهاند.
۲) «آیا» را میتوان حذف کرد: - آیا فارسی بلدی؟ - فارسی بلدی؟
۳) سایر پرسشواژهها را بهدلیل تغییر معنا نمیتوان حذف کرد: - چگونه انسانها خیانت میکنند؟ - انسانها خیانت میکنند؟ پس «آیا» و «چگونه» را نمیتوان بهجای هم بهکار برد.
۴) «آیا» با سایر پرسشواژهها نیز میآید تا تأکید بر پرسش و تعجب پرسشگر و دور از انتظار بودنِ مسئلۀ موردپرسش را نشان دهد: - آیا چگونه انسانها خیانت میکنند؟!
۵) «آیا چگونه» از قدیم تا امروز در فارسی بهکار میرود:
قرن ۱۰: "آیا چگونه" میگذرد تلخی قفس/ بر طوطیان که بر شکرستان پریدهاند (وحشی بافقی، دیوان، ویراستۀ حسین نخعی، امیرکبیر، ۲۵۳۵، ص ۷۵)
قرن ۱۴: و چهرۀ شگفت از آن سوی دریچه به من گفت حق با کسیست که میبیند من مثل حس گمشدگی وحشتآورم اما خدای من! "آیا چگونه" میشود از من ترسید؟! (فروغ فرخزاد، تولدی دیگر، مروارید، ۱۳۵۳، ص ۱۰۷)
۶) بنابراین «آیا چگونه»، با توجه به کاربرد و معنایی که دارد، درست است.