انگیزه ما از کجا می آید؟ آیا اصولاً الگوها و محورهای ثابتی برا | دکتر آذرخش مکری

انگیزه ما از کجا می آید؟ آیا اصولاً الگوها و محورهای ثابتی برای انگیزه وجود دارد؟ چرا برخی افراد با سماجت بیشتری اهداف خود را دنبال می کنند؟ یک دیدگاه غالب این است که داشتن انگیزه نوعی پدیده ذاتی و درونی است و انسان ها دارای نوعی مخزن چند منظوره از انرژی و انگیزه هستند.
درمقابل بخشی از علوم رفتاری بر این باور است که سرشت ما با عوامل محیطی در تعامل بوده و از فرایند یا دقیق تر بگوییم انطباق (match) آنها، انگیزه زاده می شود. از یک جهت بنظر می رسد-آنگونه که در کارگاه پیشین آنهدونیا اشاره کردم-افراد بدنبال به حداکثر رسانی پاداش و لذت و گریز از درد هستند. اما نظریه پردازان معاصر انگیزه مانند توری هجینز و اری کروگلانسکی بر این باورند که انسان ها فقط به دنبال پاداش و گریز از درد نیستند و مولفه هایی مانند احساس اثر، واقعی و اصیل بودن و داشتن کنترل نیز ابعاد دیگری از انگیزه را می سازند.
مسئله به اینجا ختم نمی شود. برخی بیشتر در تلاش برای پیشگیری از فقدان هستند و سبک گوش بزنگی (vigilant) در برخورد با جهان دارند. برای این گروه عقب نشینی از دستاوردها، از دست دادن جایگاه و داشته ها نگرانی اصلی است و با نوعی حسرت به گذشته می نگرند. در عده ایی نیز " دستاورد" ولو به قیمت هزینه جذابیت دارد و رویکرد مشتاق (eager) در پیش می گیرند. در دارندگان این سبک رسیدن به دستاورد جدید اولویت است و هنگامیکه مرتب به پیش می روند بسیار خوب و حتی با نوعی خوش بینی واقعیت گریزانه عمل می کنند اما به هنگام رکود و ایستایی بشدت دچار ملال و سرخوردگی می شوند و تحمل وضع موجود برایشان پر هزینه می گردد.
تعامل این عوامل و جابجایی مکرر و به موقع این دو سبک، نوعی اشتیاق به ادامه فعالیت و کار مستمر را شکل می دهد. به اعتقاد برخی صاحب نظران این پدیده حتی توضیح جالبی برای رونق مباحث انگیزشی پوپولیستی و تئوری های موفقیت در رسانه های جمعی است.
در کارگاه پیش رو به این مسائل می پردازم و درباره ابعاد جدید مقوله انگیزش صحبت خواهم کرد.