آیا همان‌چیزی که می‌گوییم، شنیده میشود؟! چطور افراد مختلف از | سید بشیر حسینی
آیا همان‌چیزی که می‌گوییم، شنیده میشود؟! چطور افراد مختلف از یک پیام درک‌های متفاوتی دارند؟ چگونه پیام رسانه‌ای تاثیرگذار تولید کنیم؟
در علم ارتباطات می گویند پیام تنها آنچیزی نیست که ارسال می شود، بلکه آنچیزی که دریافت میشود هم مهم است. به معنای دیگر لزوما آنچه ارسال میشود با آنچه دریافت شده یکی نیست. بنابراین ارسال کنندگان پیام باید به این نکته توجه کنند که چگونگی دریافت یک پیام، بسیار متاثر از فرامتن و تجربه زیسته‌های افرادی است که برای آنها پیام تولید و ارسال میکنیم.
دیوید برلو به عنوان یکی از اندیشمندان حوزه ارتباطات در مدل فراگرد ارتباطات انسانی، مفهوم "قصد" ارتباطی، برای برقرار شدن ارتباط مؤثر و آشکار را دارای نقش مهمی می‌داند و معتقد است که «قصد و هدف تمامی رفتارهای ارتباطی آن است که پاسخی خاص از جانب فرد یا گروهی خاص را برانگیزد و ارتباط، هنگامی مؤثر خواهد بود، که گیرنده با تلاش کم‌تری پاسخ مطلوب را ارائه دهد.
او می‌گوید که معنی‌ها در پیام‌ها و چیزهای قابل کشف نیستند. در واقع کلمات در نهایت هیچ معنایی نمی‌دهند؛ بلکه معنی‌ها فقط در آدم‌ها هستند، که مسبّب پاسخ‌ها می‌شوند. آنها چیزهایی شخصی و درون ارگانیسم انسانند. معناها آموخته می‌شوند؛ آنها دارایی‌های ما محسوب می‌شوند؛ ما معنی‌ها را یاد می‌گیریم، بر آن می‌افزاییم، آنها را نابود میکنیم؛ اما قادر به یافتنشان نیستیم. آنها در ما هستند نه در پیام. معنی در درون انسان‌هاست نه در کلمات.
برلو همچنین سیستم‌های اجتماعی– فرهنگی به‌طور نسبی عوامل تعیین‌کننده موارد زیر هستند: انتخاب کلماتی که افراد به‌کار می‌برند، هدفهایی که برای ارتباط دارند، معنی‌هایی که برای یک کلمه در نظر می‌گیرند، گیرندگانی که انتخاب میکنند و کانال‌هایی که برای انواع پیام‌ها برمی‌گزینند همه به سیستم‌های اجتماعی- فرهنگی وابسته‌اند.»
با این وصف پیام‌های رسانه‌ای که قابلیت رمزگشایی و فهم دقیق‌تری از سوی مخاطبان دارند و مبتنی بر بافت معنایی درون افراد بیشتری هستند، بهتر می‌توانند مخاطبان را تحت تاثیر قرار داده و با خود همراه کنند. تمام قصد و هدف تولید پیام‌ها و به عبارت دقیق‌تر رفتارهای ارتباطی آن است که پاسخی خاص از جانب فرد یا گروهی خاص برانگیخته شود پس یک پیام زمانی مؤثر خواهد بود که گیرنده با تلاش کم‌تری به آن پاسخ دهد.
اساسا تفاوت جدی رسانه‌ها و یکی از دلایل توفیق یا عدم موفقیتشان چگونگی به‌کارگیری کلمات و قالب‌های رسانه‌ای است و آنهایی موفق‌ترند که پیام‌هایشان نزدیکی بیشتری به معنی ذهنی اکثریت مخاطبان داشته باشد. این معانی نیز تحت تاثیر تجربه‌زیسته‌ها، فرامتن‌ها، نظام و ساختار فرهنگی و اجتماعی جوامع و... قرار دارند.
رسانه‌ای موفق خواهد بود که بتواند پیام‌هایش را در قالب کلمات دارای معانی مشترک دقیق‌تری به مخاطبان عرضه کنند(رمزگذاری) و مخاطب نیز با کمترین اتلاف وقت، رمزگشایی کرده و پیام را بپذیرد.
رسانه ها امروز معنا می‌سازند، معنای پیشین را هدایت میکنند و حتی تغییر میدهند.
