قمار چین در افغانستان احمد چیمه (مشاور پارلمان پاکستان) برگ | اقتصاد بازار
قمار چین در افغانستان
احمد چیمه (مشاور پارلمان پاکستان) برگردان: علی‌سجاد مولایی
سرمایه‌گذاری‌های چین در افغانستان در سال‌های اخیر رو به رشد بوده است؛ زیرا بیجینگ می‌خواهد نفوذ اقتصادی و سیاسی خود را در این کشور گسترش بدهد. در جنوری ۲۰۲۳، یک شرکت چینی قراردادی به ارزش ۴۵۰ میلیون دالر برای اکتشاف و توسعه ذخایر نفت در شمال افغانستان امضا کرد. در ماه اپریل، رژیم طالبان اعلام کرد که در حال مذاکره با یک شرکت چینی برای انجام اکتشاف و توسعه ذخایر لیتیوم افغانستان هستند. برخی در بیجینگ امیدوارند در جایی که دیگر قدرت‌های بزرگ شکست خوردند، موفق شوند و به نحوی کشوری را که اخیراً بی‌ثبات بوده است، امن بسازند. خلاف حضور ایالات متحده، شوروی و بریتانیا در خاک افغانستان، دخالت چین بیشتر بر جنبه‌های اقتصادی و دیپلماتیک متمرکز است. تعامل چین با رژیم کنونی طالبان تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله تمایل به بهره‌برداری از ثروت منابع طبیعی افغانستان، جلوگیری از گسترش ایدیولوژی افراطی و تامین منافع استراتژیک خود چین است. افغانستان از نظر مواد معدنی و زیرزمینی مانند زغال‌سنگ، نفت، مس، آهن، لیتیوم و مواد معدنی خاکی کم‌یاب غنی است و به نظر می‌رسد شرکت‌های چینی مشتاق دسترسی به این مواد هستند. علاوه بر این، چین به‌عنوان بخشی از طرح کمربند و جاده خود به دنبال گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی‌اش در منطقه است و افغانستان حلقه ضعیف این زنجیره است که از منطقه سین‌کیانگ چین تا اروپا گسترش می‌یابد.
چین تاکنون ابتکارات مختلف را انجام داده است، از پروژه‌های زیربنایی گرفته تا توسعه معدن و انرژی. یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها، ساخت یک معدن عظیم مس در معدن مس عینک است که به چین امکان دسترسی به یکی از بزرگ‌ترین ذخایر مس جهان را می‌دهد. چین در پروژه‌های معدن آهن و طلا، بخش کشاورزی و همچنین اکتشاف نفت و گاز سرمایه‌گذاری می‌کند. پروژه‌های انکشافی زیربنایی شامل ساخت سرک و پل است. ترمیم گذرگاه سالنگ و سنگ‌فرش جاده‌های کنر و لغمان به‌عنوان جلوه اولیه این حضور است. برنامه‌های آینده شامل اتصال اوزبیکستان، ترکمنستان و تاجیکستان با پاکستان از طریق راه آهن و شاهراه‌هایی است که از افغانستان می‌گذرد.
تاثیر سرمایه‌گذاری چین در افغانستان بسیار گسترده است و پیامدهای قابل توجهی برای کشور و منطقه به‌طور کلی دارد. توسعه زیرساخت‌ها به بهبود بخش حمل‌و‌نقل افغانستان کمک می‌کند و توسعه بخش معدن پول نقدی که شدیداً به آن نیاز دارد را برای رژیم طالبان فراهم می‌کند. طالبان چین را به‌عنوان یکی از سهام‌داران اصلی در توسعه اقتصادی افغانستان می‌بینند و به نظر می‌رسد که مشتاق افزایش سرمایه‌گذاری‌های چینی هستند، به‌ویژه بعد از پایان یافتن کمک‌های غرب. سرمایه‌گذاری چینی‌ها به اقتصاد افغانستان کمک کرده و نوعی مشروعیت را برای طالبانی فراهم کرده است که ناامیدانه می‌خواهند به مردم عادی افغانستان ثابت کنند که می‌توانند کشور را اداره کنند. سرمایه‌گذاری در پروژه‌های لیتیوم که حدود ۱۰ میلیارد دالر تخمین زده می‌شود، بیش از ۱۰۰ هزار شغل در پنج سال آینده ایجاد خواهد کرد. با این حال، باید توجه داشت که بین امضای تفاهم‌نامه‌های روی کاغذ و تحقق سرمایه‌گذاری واقعی تفاوت زیاد وجود دارد. چین قراردادهای زیادی با دولت قبلی افغانستان امضا کرد. پروژه آمو دریا که تخمین زده می‌شد هفت میلیارد دالر برای افغانستان درامد داشته باشد و سه هزار شغل ایجاد کند، یکی از این پروژه‌ها بود؛ اما آن پروژه با بسیاری از پروژه‌های چینی دیگر به دلایل امنیتی به اتمام نرسید.
حضور ایالات متحده و شوروی در افغانستان با درگیری و شورش‌های زیادی همراه بود که مانع هر نوع توسعه می‌شد. حداقل برای فعلا تاجران چینی با چنین مانعی روبه‌رو نیستند. در حال حاضر هیچ معادلی با واکنش مجاهدین علیه شوروی یا شورش طالبان که با حضور ایالات متحده در کشور مخالفت کردند، وجود ندارد. خلاف گذشته، تقریباً همه همسایه‌گان افغانستان آرام‌اند و کاری نمی‌کنند که مانع طرح‌های چین در منطقه شود.
تهدید اصلی برای شرکت‌های چینی در افغانستان از سوی دولت اسلامی شاخه خراسان (ISKP) خواهد بود که محیط امنیتی افغانستان را با چالش جدی مواجه کرده است. باید دید که آیا طالبان می‌توانند با دولت اسلامی شاخه خراسان مقابله کنند یا خیر. با انجام این کار، آن‌ها باید از یک گروه شورشی به یک دولت ملی تبدیل شوند که قادر به تامین امنیت است؛ وظیفه‌ای که با چالش‌های فراوانی همراه است.
چینی‌ها ممکن است متوجه شده باشند که صرف پول انداختن روی یک مشکل، آن را حل نمی‌کند. در طول ۲۰ سال گذشته، ایالات متحده بیش از ۱۵۰ میلیارد د . نشانی "اقتصادبازار" در شبکه‌های اجتماعی:
