دکتر مسعود نیلی: اصلاحات اقتصادی قدمت دیرینه‌ای در نظام‌های کمونیستی سابق و در یک‌سری از کشورهای درحال‌توسعه دارد و تحولات سیاسی و اقتصادی بزرگی را رقم زده است. آنچه در این کشورها تحت‌عنوان «اصلاحات اقتصادی» رخ داده است، در واقع پدیدۀ گذار از یک اقتصاد دولتیِ دستوریِ درون‌گرا به یک اقتصاد مبتنی بر بخش خصوصی و سازوکار بازار و برون‌گراست. معمولاً در این کشورها سیاستمداران جدیدی جایگزین سیاستمداران قبلی شدند و برنامۀ اصلاحات اقتصادی را اجرا کردند. در کشور چین هم با وجود این که نظام سیاسی تغییری نکرد اما حزب کمونیست در درون خودش تحولات بزرگی را شاهد بود. این فرآیندها که منجر به تغییر بنیان‌های فکری و عملی اقتصاد و گذار از بی‌ثباتی اقتصاد دستوری شد، «اصلاحات اقتصادی» خوانده می‌شود.
در زمان حاضر و در سال ۲۰۲۲ میلادی، تاریخچۀ کاملی از مسیر بلوغ اصلاحات اقتصادی وجود دارد و سردرگمی‌های گذشته به میزان قابل‌توجهی از بین رفته است. مثلاً کشورهای اروپای شرقی در دهۀ ۹۰ میلادی محل رخدادهای بزرگی در اصلاحات اقتصادی بودند که برخی از آن‌ها با موفقیت و برخی با شکست مواجه شد. مقامات آن کشورها مجبور شدند چندبار به شیوه‌های مختلف اصلاحات را تجربه کنند تا در نهایت به سرانجام برسند. اما امروز تعریف اصلاحات اقتصادی شفاف‌تر و روند آن بسیار بالغ‌تر و کامل‌تر از آن دوران است. درست است که اصلاحات اقتصادی نتایج منتهی به شکست و نتایج منتهی به موفقیت داشته، و در کشورها و جوامع مختلف ویژگی‌های خاصی به خود گرفته و به روش‌های مختلف اجرا شده است اما امروز علم بشر جمع‌بندی نسبتاً کاملی از این پدیده دارد که اصول آن صریح، روشن و تا اندازۀ زیادی دارای قطعیت است و البته فروع و شیوه‌های اجرا تأثیرپذیر از شرایط خاص هر کشور است. امروز عنوان اصلاحات اقتصادی، یک گزارۀ شناخته‌شده و مشخص‌تری نسبت به دهه‌های گذشته است. به همین دلیل پاسخ به سوال شما امروز بسیار ساده‌تر از یک یا دو دهه پیش است.
