فراز و فرود سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران، ۱۳۸۰-۱۳۰۰ شمسی ر | انگاره
فراز و فرود سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران، ۱۳۸۰-۱۳۰۰ شمسی رضا امیدی
عوامل تاریخی و نهادی متفاوتی نظیر صنعتی‌شدن، عوامل بین‌المللی، منافع گروهی و طبقاتی و مطالبات اجتماعی، ارزش‌های ملّی و ایدئولوژی، همچنین نهادهایی نظیر ملت‌سازی و شهروندی در شکل‌گیری و توسعۀ سیاست‌های رفاهی نقش دارند. تحلیل تحولات رفاهی براساس یک مؤلفه نمی‌تواند تبیین روشن و رسایی از تحولات سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران به‌دست دهد. به‌عنوان مثال، ملت‌سازی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های نهادگرایی نمی‌تواند تمام تحولات رفاهی قبل از انقلاب را تبیین کند. همچنین در تحولات رفاهی قبل از انقلاب، غیر از مطالبات اجتماعی، عوامل دیگری نیز نقش جدّی داشته‌اند. بر این اساس، به دو شیوه می‌توان به تحلیل این روند تاریخی پرداخت. در شیوۀ اول، یک عامل به‌عنوان عامل اصلی انتخاب می‌شود و کلّ رخدادها و تحولات براساس آن تحلیل می‌شوند. در این شیوه ممکن است برخی تحولات تاریخی در تحلیل پنهان بمانند، یا آن‌چنان تفسیر فربهی از عامل اصلی در نظر گرفته شود که همۀ عوامل دیگر را در بر گیرد. در شیوۀ دوم، فراز و فرود عوامل مختلف در دوره‌های تاریخی بررسی می‌شود و نشان داده می‌شود که در هر دورۀ تاریخی چه عاملی نقش برجسته‌تری داشته است.
در این مقاله، تحولات سیاست اجتماعی حول یک عامل تحلیل نمی‌شود. از آنجا که، سیاست‌گذاری اجتماعی محصول دولت مدرن دانسته می‌شود، شکل‌گیری دولت پهلوی را نقطۀ آغازین بحث قرار می‌دهیم و روند تحولات را ذیل چهار دورۀ تاریخی پی می‌گیریم: دورۀ رضاشاه (۱۳۲۰-۱۳۰۴)، دورۀ سقوط رضاشاه تا کودتای ۲۸ مرداد (۱۳۳۲-۱۳۲۰)، دورۀ کودتا تا انقلاب (۱۳۵۷-۱۳۳۲)، و دورۀ انقلاب تا زمان تصویب قانون نظام جامع (۱۳۸۳-۱۳۵۷). این دوره‌بندی بیشتر در راستای نظم‌دهی به بحث انجام شده، و بدین‌معنا نیست که هرکدام از دوره‌ها الزاماً ماهیت و روند متفاوتی از دورۀ قبل و بعد دارند، اما در هر دوره عامل‌ها و مؤلفه‌های متفاوتی در تکوین سیاست‌ها و سازمان‌های رفاه و تأمین اجتماعی نقش داشته‌اند. بدین‌منظور ابتدا تحولات این حوزه فهرست و بررسی شده و سپس براساس عوامل اصلی، تاریخ تحولات دوره‌بندی شده است. هدف این مقاله ارائۀ تحلیل تاریخی نیست، بلکه صرفاً مقدمه‌ای تاریخی دربارۀ سیاست‌ها و سازمان‌های رفاه و تأمین اجتماعی در ایران است. در این راستا، علاوه بر بررسی زمینه‌ها و تحولات تاریخی تأثیرگذار، محتوای برنامه‌های عمران و توسعۀ ایران نیز در قالب دوره‌بندی تاریخی مرور می‌شود.
ادامه نوشته را در انگاره بخوانید Engare.net/social-policy-in-iran/ . رسانه شمایید. لطفا به اشتراک بگذارید. . انگاره: رسانه جامعه و جامعه‌خوان‌ها @EngareNet @SocioNet
