کودتای میانمار؛ آزمونی دشوار برای بایدن! صابر گل‌عنبری @Sgo | مطالعات راهبردی آمریکا
کودتای میانمار؛ آزمونی دشوار برای بایدن!
صابر گل‌عنبری @Sgolanbari کودتای نظامیان در میانمار تاریخی طولانی دارد و علت آن هم نفوذ و قدرت بالای ارتش در این کشور فقیر در جنوب شرقی آسیاست. از این رو کودتای ارتش و خلع دولت منتخب و دستگیری رهبران آن ذاتا تعجب‌برانگیز نیست؛ اما این کودتا به دو دلیل حائز اهمیت و قابل تامل است. نخست این که تسلط دوباره ارتش بر کشور و به دست گرفتن کامل قدرت یک واگرایی جدی در مسیر دموکراسی در این کشور شمرده می‌شود. همین خود عقبگردی اساسی به قبل از دستاوردهای سال ۲۰۰۸، تصویب قانون اساسی جدید و به تبع آن محدود شدن سلطه نظامیان و به قدرت رسیدن حزب اتحادیه ملی دموکراسی (NLD) به رهبری آنگ سان سوچی است که پس از دفاع از نسل کشی مسلمانان روهینگیا در دادگاه کیفری بین‌المللی در لاهه با انتقادات بین‌المللی مواجه شد.
اما دلیل دوم این است که این کودتا آزمونی دشوار برای جو بایدن رئیس جمهور دموکرات آمریکاست. این هم از دو منظر؛ اول با توجه به تاکید فراوان دولت وی بر دفاع از دموکراسی در عرصه بین الملل و پیگیری مسائل حقوق بشری و مواضع بایدن و تیم وی مبنی بر واگرایی سیاست خارجی آمریکا در دوره دونالد ترامپ در این زمینه و وعده اصلاح این رویکرد است. دوم از منظر مواجهه آمریکایِ بایدن با چین است که به عنوان اولویت سیاست خارجی وی مطرح است. میانمار کشوری در همسایگی چین است و پکن نفوذ بالایی در میان ارتش این کشور دارد و موضعی هم که در قبال کودتا گرفته به نوعی خنثی و در جهت تایید ضمنی آن است. وزارت خارجه چین ابراز امیدواری کرده است که طرف‌های بحران، اختلافات خود را قانونی حل و فصل کنند و گفته است که اوضاع این کشور را پیگیری می‌کند و به دنبال اطلاع بیشتر از وضعیت است؛ بدون این که کوچک‌ترین انتقادی نسبت به کودتا داشته باشد.
از این جهت، توجه ویژه آمریکا و به تبع آن اروپا به کودتا در میانمار نه صرفا مسائل حقوق بشری، دموکراسی، برکناری دولت منتخب و دستگیری سوچی به عنوان طرف نزدیک غرب در این کشور همسایه چین، بلکه معطوف به مواجهه با پکن و مقابله با نفوذ آن است.
البته در این کارزار، دست آمریکا و متحدان اروپایی‌اش برای پس گرفتن قدرت از نظامیان و واگذاری آن به حزب اتحادیه ملی چندان باز نیست؛ نه تحرک نظامی چندان امکانپذیر است و بعید هم هست که این گزینه در دستور کار قرار گیرد و نه اعمال تحریم علیه مقامات نظامی و حتی خود کشور میانمار می‌تواند زیاد کارگر افتد. به این دلیل که در همسایگی چین قرار دارد و همین خود با توجه به روابط قوی نظامیان با پکن منفذی مهم برای مقابله با تحریم‌های احتمالی خواهد بود. کما این که چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت احتمالا از حق وتو در حمایت از شریک مستبد خود در میانمار استفاده کند.
لب کلام این که اوضاع میانمار به بحرانی پیچیده داخلی و بین‌المللی تبدیل خواهد شد که تنش میان آمریکا و چین را افزایش خواهد داد. t.me/EsfandiarKhodaee
